Από τον Δημήτρη Νούλα
Εύλογα γεννιούνται ερωτηματικά για την απόφαση του Βαγγέλη Βενιζέλου (Β.Β.) να στηρίξει τις αντιμεταρρυθμιστικές αλλαγές στο νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, στέλνοντας μήνυμα ταύτισης με τις συντεχνίες και τον παλαιοκομματισμό στο Πανεπιστήμιο. Το χειρότερο είναι ότι ολοένα και περισσότερο φαίνεται να επιδιώκει αυτή την ταύτιση με δεδομένες τις διαρκείς προστριβές του με όλους όσοι από τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ εκφράζουν εκσυγχρονιστική άποψη (Λοβέρδος, Διαμαντοπούλου, Ραγκούσης, Μόσιαλος, Στουρνάρας) και θεωρεί ότι τον αμφισβητούν αφήνοντας έτσι πεδίο σύμπλευσης μαζί τους στον πρώην αρχηγό του ΠΑΣΟΚ.
Όλες αυτές οι συμπεριφορές φθείρουν όχι μόνο το προφίλ του ίδιου του Βαγγέλη δείχνοντάς τον ανασφαλή και επιρρεπή σε μικροκαβγάδες αλλά και του κόμματος στο οποίο ηγείται σε μια στιγμή μάλιστα κατά την οποία η χώρα απαιτεί σχεδόν «βίαιους» εκσυγχρονισμούς από μια στιβαρή και συνεκτική ηγεσία. Πολύ δε περισσότερο που οι διάφορες κοινωνικές ομάδες έχουν την μοναδική ικανότητα όταν οι αλλαγές είναι βραδείες και σταδιακές να τις «ενσωματώνουν» με τρόπο τέτοιο που να μην είναι αλλαγές. Κυριολεκτικά τις «πνίγουν».
Αυτό συμβαίνει διότι οι ισχυρές, κυρίως, συντεχνίες, παρότι εκφράζουν συνήθως τα πιο μορφωμένα και πιο εύρωστα τμήματα του πληθυσμού, αντιστέκονται και πάντοτε βρίσκουν τρόπους και παραθυράκια να διατηρούν στο ακέραιο σχεδόν τα προνόμιά τους. Οι «πυρήνες», δε, παλαιότερων μελών που επικυριαρχούν στο εσωτερικό της κάθε συντεχνίας και που επί χρόνια σώρευσαν πλούτο και δύναμη χρησιμοποιούν τα νεότερα και πιο αδύναμα μέλη ως ασπίδα προστασίας των «κεκτημένων» τους.
Σύμμαχος των συντεχνιών στη συντήρηση των ανορθολογισμών είναι ο «κομματισμός» που υπέσκαπτε και συνεχίζει να υποσκάπτει την αυτόνομη λειτουργία των θεσμών και υπονομεύει την κοινωνία «μολύνοντας» κάθε κοινωνικό και επαγγελματικό χώρο με τις αξίες και τις λογικές της παρεοκρατίας, των πελατειακών σχέσεων και της αναξιοκρατίας. Έτσι σημαντικοί μεταρρυθμιστικοί στόχοι που έγινε προσπάθεια να υλοποιηθούν κατά το παρελθόν και οι οποίοι θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν το καθολικό συμφέρον σκόνταψαν στις έντονες κομματικές αντιδράσεις όπως π.χ. συνέβη με το εγχείρημα αλλαγών στο Ασφαλιστικό από τον Τ. Γιαννίτση.
Η αλήθεια είναι πως ο εκσυγχρονισμός μιας χώρας σε πολιτικό, οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα που εμφανίζουν ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες (με όνομα «βαρύ σαν Ιστορία»). Ιδιαιτερότητες που από τη μια μεριά επέβαλαν την πρόωρη ένταξή της σε πιο αναπτυγμένους σχηματισμούς (ΕΟΚ, Ευρωζώνη) ώστε να οδηγηθεί σε σύντομο χρόνο με «εξαναγκασμένη ταλάντωση (κίνηση)» σε συντονισμό με τις άλλες χώρες-εταίρους και να αποκτήσει έτσι σύγχρονα χαρακτηριστικά. Αλλά εις μάτην.
Η ελληνική κοινωνία έχει, βέβαια, αποδεχθεί σιωπηρά (δηλ. δίχως δημοψηφίσματα ή άλλες διαδικασίες) και μάλιστα στην πλειονότητά της ως ορθή την ευρωπαϊκή κατεύθυνση της χώρας καθώς και το κοινωνικοοικονομικό μοντέλο των ευρωπαϊκών κρατών. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώθηκε πολλές φορές στο παρελθόν με την υπερψήφιση των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων ως κυβερνητικών και καταδείχθηκε και στις πρόσφατες εκλογές της 17ης Ιουνίου όπου παρά το άγριο στρίμωγμα (με οριζόντιες, μονομερείς και άδικες περικοπές εισοδήματος) των λαϊκών στρωμάτων, οι πολίτες, ακόμη μια φορά και παρά τα όσα λάθη καταμαρτυρούν-δικαίως- στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ τους ξαναεμπιστεύτηκαν. Τους έδωσαν δε την ευκαιρία να κυβερνήσουν και πάλι με στόχο να κρατηθεί η πυξίδα της χώρας στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα υπάρξουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις εκσυγχρονισμού του κράτους και της οικονομίας.
Άλλωστε η αντίρρηση του λαού στην πλεύση της Ελλάδας εκτός Ε.Ε. είναι βέβαιο ότι στέρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρους που θα του έδιναν μεγαλύτερα ποσοστά ή ίσως και την πρωτιά στις πρόσφατες εκλογές. Η έλλειψη ολοκληρωμένου προγράμματος, η ασάφεια των θέσεων, το αμφίσημο άλλων, η πολυγλωσσία και η έλλειψη χρόνου για «ωρίμανση» στελεχών που θα ανελάμβαναν κυβερνητικές ευθύνες ήταν κάποιοι επιπλέον λόγοι για τους οποίους δεν κέρδισε τις εκλογές ο πολυτασικός αυτός κομματικός χώρος με την επισφαλή ενότητα. Κι αυτό συνέβη παρότι η γλώσσα του λαϊκισμού ανθεί και καρποφορεί πάντοτε στο έδαφος της μεγάλης δυσαρέσκειας και των πραγματικών προβλημάτων των πολιτών.
Ο εκσυγχρονισμός θεσμών και δομών, λοιπόν, είναι εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση μιας χώρας στο εντεινόμενο ανταγωνιστικό πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης ιδίως όταν η χώρα αυτή εμφανίζει έντονα στοιχεία σήψης και διάλυσης της κρατικής μηχανής, με κρατικοδίαιτη εν πολλοίς επιχειρηματικότητα και με πολιτική τάξη διασυνδεδεμένη με το παρασιτικό και «μαύρο» χρήμα. Άρα ο εκσυγχρονισμός συνεπάγεται ανατροπή υφιστάμενων δομών, αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Η αλλαγή δεν επιτυγχάνεται μόνο με συναίνεση.
Βασικό εργαλείο εκσυγχρονισμού μιας κοινωνίας είναι το εκπαιδευτικό της σύστημα. Συνεπώς, αλλαγές που σχετίζονται με ιδιαίτερες θεσμικές όψεις της εκπαίδευσης όπως π.χ. η δομή και η διοίκηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (ΑΕΙ/ΤΕΙ) ή ο τρόπος διορισμού του διδακτικού προσωπικού σ’ αυτά και το εργασιακό τους καθεστώς, συνδυάζονται με την έννοια του εκσυγχρονισμού. Ως εκ τούτου η οπισθοχώρηση από τον νόμο 4009/11 συνιστά αναχρονισμό και για τους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ συνιστά, όπως και αρχικά είπαμε, συμβιβασμό ή και ήττα από τις συντεχνίες που λυμαίνονται την τριτοβάθμια εκπαίδευση αρνούμενες ουσιαστικά τον κοινωνικό έλεγχο και τη λογοδοσία.
Ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Βαγγέλης Βενιζέλος είναι αναμφισβήτητα ένας ιδιαίτερα ευφυής άνθρωπος με θηριώδη αυτοπεποίθηση. Η επιστημονική όμως ευφυΐα είναι κάτι διαφορετικό από την πολιτική ευφυΐα καθότι η δεύτερη σχετίζεται με τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και με την ανάπτυξη συνεργασιών με ανθρώπους στους οποίους αναγκαστικά οφείλεις να δείχνεις εμπιστοσύνη αφού πρώτα αποφασίσεις με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις. Θα συμπορευθείς π.χ. με τον Ανδρέα Λοβέρδο και την Άννα Διαμαντοπούλου ή με τον Γ. Παναγιωτακόπουλο; Με την πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό ή με τον οπισθοδρομικό λαϊκισμό;
Είμαστε βέβαιοι ότι ο Β.Β. γνωρίζει άριστα τη σωστή απάντηση στο δίλημμα αυτό. Δεν αμφιβάλουμε ότι γνωρίζει επίσης πως ο εκσυγχρονισμός του ΠΑΣΟΚ (και του πολιτικού συστήματος) για τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας αποτελεί αναγκαία συνθήκη ώστε να κερδηθεί το στοίχημα επιβίωσης της πατρίδας μας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και στο ανταγωνιστικό τοπίο της παγκοσμιοποίησης. Μόνο που ο Καίσαρας πρέπει όχι μόνο να είναι αλλά και να φαίνεται... εκσυγχρονιστής.
Ο Δημήτρης Νούλας είναι χημικός
