Του Κώστα Γιαννούλα
Η ιστορία, που θα διηγηθώ, είναι πραγματική και διαδραματίστηκε το 1971 σ’ ένα απ’ τα χωριά του Νομού μας, ο ζωτικός χώρος του οποίου ήταν και παραμένει στενόμακρος, αφού περιορίζεται ένθεν κακείθεν από δύο πολύ μεγάλες ρεματιές, με αποτέλεσμα να διαθέτει στο κέντρο του μία μόνο οδική αρτηρία για τη διέλευση ανθρώπων, αυτοκινήτων και ζώων κάποτε.
Ως γνωστόν την εποχή εκείνη πολλά αγροτικά νοικοκυριά στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν διέθεταν εκτός των άλλων και 2-3 αγελάδες, οικόσιτες τη νύκτα και ελευθέρας βοσκής κατά τη διάρκεια της μέρας σε κοντινές κοινοτικές λιβαδικές εκτάσεις υπό την επίβλεψη γελαδάρη.
Γι’ αυτό και νωρίς το πρωί οι νοικοκυραίοι τις ξεπροβοδούσαν συνοδεύοντάς τες ως την έξοδο του χωριού, ενώ αργά το απόγευμα επέστρεφαν μόνες τους στα σπίτια τους, όπου γίνονταν η σχετική υποδοχή και τακτοποίησή τους σε στάβλους. Ειρήσθω εν παρόδω μάλιστα, ότι ένα ζώο δύσκολα ξεμαθαίνει ένα δρομολόγιο, στο οποίο έχει συνηθίσει.
Υπενθυμίζω, επίσης, ότι την εποχή, στην οποία αναφέρομαι, σε πόλεις και χωριά συνηθίζονταν αντί άλλης διασκέδασης κάθε Κυριακή αργά το απόγευμα αλλά και κάθε επίσημη γιορτή και σχόλη να βολτάρουν επί ώρες σε πλατείες και κεντρικούς δρόμους φορώντας τα καλά τους νέοι και νιές και όχι μόνο, μια που καφετέριες και μπαράκια δεν είχαν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους, αφού ο παράς δεν περίσσευε.
Στο συγκεκριμένο, λοιπόν, χωριό και ιδιαίτερα στο κομμάτι του απ’ το κέντρο και πάνω δημιουργήθηκε ένα πρόβλημα με πρωταγωνίστριες τις αγελάδες. Αυτές και όλα τα ζώα, ως γνωστόν, δεν λογαριάζουν, πότε και πού θα ικανοποιήσουν τη σωματική τους ανάγκη. Γι’ αυτό πολλές απ’ αυτές, επειδή η ώρα της επιστροφής στο σπίτι τους συνέπιπτε με την ώρα της ξερόβολτας, εκτός των άλλων κινδύνων γινόντουσαν αιτία να βάφονται εμπριμέ πολλά μονόχρωμα γυναικεία και ανδρικά ρούχα απ’ το πιτσίλισμα των αφοδευμάτων τους.
Το πρόβλημα αυτό δεν αντιμετωπιζόταν επί χρόνια, γιατί, δυστυχώς, δεν υπήρχε, όπως προείπα, πλην του κεντρικού άλλος παρακαμπτήριος δρόμος, οπότε αναγκάστηκε να ασχοληθεί με το θέμα ο κοινοτάρχης του χωριού, αφού η κατάσταση προκαλούσε δυσφορία και αφορμή για προβληματισμό και συζητήσεις στην τοπική κοινωνία, για το πώς πρέπει αυτή ν’ αντιμετωπιστεί.
Αποφάσισε, γι’ αυτό, την Κυριακή των Βαΐων μετά τον εκκλησιασμό να καλέσει σε σύσκεψη στο κοινοτικό κατάστημα τους ελάχιστους τότε φοιτητές του χωριού, που απολάμβαναν τις διακοπές τους, τους κατέστησε κοινωνούς του προβλήματος και ζήτησε τις προτάσεις τους για την επίλυσή του. Όλα αυτά προσχηματικά, βέβαια, και για ευνόητους λόγους, γιατί η απόφαση είχε ήδη ληφθεί. Η εισήγηση, άλλωστε, του κοινοτάρχη ήταν ν’ απαγορευθεί η διέλευση των αγελάδων απ’ το κέντρο του χωριού και να πληρώνουν γερό πρόστιμο οι παραβάτες, υποδεικνύοντας, ωστόσο, στους αγελαδοτρόφους που είχαν πρόβλημα, να τ’ αντιμετωπίσουν καθιστώντας τις αγελάδες είτε αποκλειστικά οικόσιτες, είτε πουλώντας τες, είτε παρακάμπτοντας το κέντρο μ’ όποιον άλλο τρόπο μπορούσαν.
Όση ώρα κρατούσε η σύσκεψη, ένας φοιτητής, την οικογένεια του οποίου άγγιζε άμεσα το πρόβλημα, αφού διέθετε τρεις αγελάδες και το σπίτι βρισκόταν πάνω απ’ το κέντρο του χωριού, καθόταν σ’ αναμμένα κάρβουνα, γιατί αμφιταλαντευόταν, για το ποια στάση να κρατήσει. Να συμφωνήσει με τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των συγχωριανών του δίδοντας τη συγκατάθεσή του στην εισήγηση του κοινοτάρχη, όπως οι συνθήκες και ο κοινός νους απαιτούσε, ή σκεπτόμενος τον αγώνα για επιβίωση της οικογένειάς του και τα έξοδα σπουδών του να επιμείνει σε πρακτικές, που ταλαιπωρούσαν τους συγχωριανούς του;
Αν στεκόταν εμπόδιο, γνώριζε προκαταβολικά ότι θα κατηγορούνταν ως αντιδραστικός, 1971 άλλωστε, ως ιδιοτελής, πισωδρομικός και συντηρητικών αρχών. Αν απ’ την άλλη συμφωνούσε, πώς θα μπορούσε ν’ αντικρύσει στα μάτια τ’ άλλα μέλη της οικογενείας του, που τόσες θυσίες έκαναν γι’ αυτόν;
Τελικά, μετά από πολλούς δισταγμούς και με βαριά καρδιά είπε κι αυτός το μεγάλο ναι. Ωστόσο, όσα ακολούθησαν στο σπίτι του, όταν επέστρεψε για το μεσημεριανό φαγητό και ανακοίνωσε τα συμβάντα, δε θέλει να τα θυμάται. Τι κι αν συμμορφώθηκαν αναγκαστικά οι γονείς του με τις αποφάσεις του κοινοτικού συμβουλίου, τι κι αν κατέστησαν τις αγελάδες οικόσιτες, για να μην πληρώνουν πρόστιμα, τι κι αν σχετικά νωρίς προσάρμοσαν τη συμπεριφορά τους στα νέα δεδομένα; Όσα συνέβησαν την Κυριακή των Βαΐων του 1971 ακόμα τον συνοδεύουν και τον αναστατώνουν.
