Από τον Άγγελο Αγοραστό*
Η οικονομική οργάνωση της κοινωνίας σε κλειστές συντεχνίες στη νεότερη ιστορία είναι ίδιον των φασιστικών καθεστώτων προκειμένου το κράτος να μπορεί να ελέγχει και να έχει λόγο στη βιοποριστική δραστηριότητα όλων. Στα καθεστώτα αυτά όμως, ο συγκολλητικός ιστός της κοινωνίας ήταν συνήθως κάποια ιδεολογία εθνικιστικής κατεύθυνσης που διατηρεί την κοινωνία σε μία κεντρομόλα ροπή γύρω από το κράτος. Η ελληνική κοινωνία, παρά το γεγονός πως είναι μια δημοκρατική κοινωνία, από τη μεταπολίτευση και μετά, έστω και με τις πελατειακές εκφυλίσεις της κομματοκρατίας, είναι μια από τις ελάχιστες δημοκρατικές που βρίθουν κλειστών και καλά προστατευόμενων συντεχνιών.
Κάθε συντεχνία διαθέτει κάποια προνόμια που μεταφράζονται σε ασφαλές κέρδος που απομυζείται παρασιτικά από την υπόλοιπη κοινωνία, στην οποία υπάρχουν προφανώς και άλλες συντεχνίες που κάνουν το ίδιο. Ο ρόλος της συντεχνίας είναι να εξασφαλίζει άκοπα κέρδη για τους εντός και να εμποδίζει τους εκτός να εισέλθουν και να μετέχουν των συνήθως καταχρηστικών και προκλητικών απολαβών.
Αν κάποιος είναι μέλος συντεχνίας δεν χρειάζεται να καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια να αποκτήσει πελατεία, αφού οι περιορισμοί που υπάρχουν και τα βάσει του νόμου περιθώρια κέρδους του στέλνουν τους πελάτες έτοιμους στο ταμείο για «μάδημα». Οι ελάχιστες κατώτατες αμοιβές δικηγόρων, συμβολαιογράφων, μηχανικών, ορκωτών λογιστών, του κέρδους φαρμακοποιών και προσφάτως του νέου κλειστού επαγγέλματος των ενεργειακών επιθεωρητών αποτελούν μνημεία εφευρετικότητας των ελληνικών συντεχνιών. Οι υποχρεωτικές παραστάσεις στα συμβόλαια των δικηγόρων αποτελούν παγκόσμια ελληνική πρωτοτυπία. Ο νεαρός πτυχιούχος φαρμακοποιός δεν μπορεί να ανοίξει φαρμακείο, διότι δεν του το επιτρέπει η συντεχνία του ενώ οι εγχώριες συμβολαιογραφικές αμοιβές είναι δεκαπλάσιες των ευρωπαϊκών.
Αν όλοι όμως ήταν μέλη συντεχνιών με τους ίδιους όρους και τα ίδια περιθώρια κέρδους, δεν θα υπήρχε πρόβλημα κοινωνικής αδικίας καθώς όλοι θα εκμεταλλεύονταν όλους, οπότε η αδίκως αποκτημένη υπεραξία θα διανέμεται αδίκως και πάλι, οπότε η αδικία «αδικούμενη» ενδέχεται να παράγει έστω και κατά παράδοξο τρόπο, δίκαιο αποτέλεσμα. Δυστυχώς όμως υπάρχουν στην κοινωνία και πολίτες που δεν ανήκουν σε συντεχνίες, οι οποίοι μοιραία καταβάλλουν «νταβατζηλίκια» σε όλους αλλά δεν εισπράττουν τα «νόμιμα».
Οι τελευταίοι τούτοι, καίτοι περιλαμβάνουν τους περισσότερους οικονομικά αδύναμους καθώς δεν συγκροτούν οργανωμένες «φάλαγγες» σταυροδοσίας έχουν εγκαταλειφθεί στα νύχια των συντεχνιών ακόμη και από τις δήθεν αριστερές δυνάμεις που οι βιοποριστικές και ψηφοθηρικές ανάγκες τις αναγκάζουν να κάνουν τα γλυκά μάτια στις ορδές των συντεχνιαζόντων μικροαστών.
Παρά την «κρισιμότητα» της κατάστασης (μνημόνια ή χρεοκοπία), πρώτιστο μέλημα όλων των εξουσιολάγνων μετριοτήτων είναι να προστατέψουν τις συντεχνίες τους. Ζητάει λοιπόν η τρόικα περικοπές. Και εκεί αρχίζει η διαπραγμάτευση. Αντί να ανοίξουμε τα κλειστά επαγγέλματα λένε οι βουλευτές (οι μισοί είναι δικηγόροι) στους τροϊκανούς, θα βάλουμε ένα ακόμη χαράτσι στα ακίνητα. Αντί να κόψουμε τους μισθούς των ΔΕΚΟτζήδων (ΔΕΗ, ΟΣΕ, ΟΤΕ, ΕΛΠΕ, κ.λπ.) που είναι ο κομματικός μας στρατός (αυτό δεν τους το λένε) θα κόψουμε 100 ευρώ από τον συνταξιούχο των 400 ευρώ. Αντί να θίξουμε τα «ευγενή ταμεία» (τα άλλα ταμεία είναι αγενή;) κόψτε τη σύνταξη των 300 ευρώ του ΙΚΑ.
Η απόλυτη κοινωνική αναλγησία! Τα βλέπουν οι τροϊκανοί και λένε: αφού δεν τους νοιάζει αυτούς για τον λαό τους, εμείς θα νοιαστούμε; Ας κόψουν από όπου θέλουν. Έτσι το αγράμματο κομματόσκυλο του ΟΣΕ ή της ΔΕΗ θα συνεχίσει να παίρνει τα 3.000 τον μήνα και θα ξαναψηφίσει το κόμμα που τον βόλεψε! Ο υπάλληλος της Βουλής που αλλάζει τα νερά θα συνεχίσει να παίρνει μπόνους ταχείας αλλαγής ποτηριών, οι δικηγόροι, συμβολαιογράφοι και μηχανικοί θα συνεχίσουν αυτό το πλασματικό εμπόριο σφραγίδων, χαρτοσήμων, βεβαιώσεων και λοιπών παλιόχαρτων όπως π.χ. τα πρόσφατα πιστοποιητικά νομιμότητας και το ενεργειακό που «εφευρέθηκαν» επειδή οι φόροι ρήμαξαν την οικοδομή. Διότι οι πολίτες είναι «χαζοί» και όταν δούνε ένα παλιό σπίτι με παντζούρια του 1970 και χωρίς μόνωση δεν μπορούν να καταλάβουν ότι θα έχουν θερμικές απώλειες, πρέπει να τους το υπογράψει ο μηχανικός! Για να τους προστατέψει! Πουλάνε προστασία στους πολίτες με το ζόρι και έναντι προσυμφωνημένης αμοιβής! Εάν αυτό δεν είναι ο ορισμός του καρτέλ, τότε ποιος είναι;
Ή το άλλο: βεβαίωση μηχανικού ότι το οικόπεδο δεν έχει κτίσμα! Σε λίγο θα εφεύρουν και βεβαίωση δασολόγου ότι δεν είναι δάσος, γεωπόνου ότι δεν έχει βαμβάκι, αρχαιολόγου ότι δεν έχει αρχαία, υδροβιολόγου ότι δεν έχει θάλασσα, περιβαλλοντολόγου ότι δεν βλάπτεται το περιβάλλον και κτηνιάτρου ότι δεν είναι μολυσμένα τα μυρμήγκια! Με ελάχιστη αμοιβή 300 ευρώ έκαστος.
Άλλη μία παγκοσμίου επιπέδου ελληνική συντεχνιακή πατέντα αποτελεί το ότι για τη σύσταση μίας Α.Ε. το ελάχιστο απαιτούμενο κεφάλαιο είναι 60.000 ευρώ. Διότι αν σύστηνες μία εταιρία με 1000 ευρώ, όπως σε όλον τον κόσμο, τι θα έπαιρναν οι δικηγόροι και οι συμβολαιογράφοι με βάση αυτό το ποσό;
Ψηφίζουν το δήθεν ενιαίο μισθολόγιο και εξαιρούν όποιον έχει «θείο» στη Βουλή, δηλαδή μηχανικούς, υπαλλήλους Βουλής, δικαστικούς, δικηγόρους, ΔΕΚΟ, κ.λπ. Ο πρώην υπηρεσιακός υπουργός Δικαιοσύνης εξαίρεσε τον εαυτό του (δικηγόρος ων) και το δήθεν εύρωστο ταμείο της συντεχνίας του από τον ΕΟΠΥΥ. Δήθεν εύρωστο διότι έχουν υποχρεώσει όλη την Ελλάδα να πληρώνει κρατήσεις, τέλη, παράβολα, χαρτόσημα, γραμματόσημα, σαχλαμαρόσημα κ.λπ. στο ταμείο τους, χωρίς λόγο και δια πάσαν αφορμή.
Οποιαδήποτε συντεχνία χρησιμοποιεί τις προσβάσεις της στην εξουσία για να υποχρεώσει τους πολίτες να προσλαμβάνουν τα μέλη της με το ζόρι και μάλιστα με αμοιβές καθορισμένες από την ίδια τη συντεχνία, θα έπρεπε να διώκεται από τον νόμο για σύσταση καρτέλ. Το ίδιο παράνομο θα έπρεπε να είναι η πληρωμή των συνταξιοδοτικών εισφορών και των κρατήσεων της συντεχνίας από τους πολίτες όπως συμβαίνει με τις κρατήσεις υπέρ ταμείων νομικών, συμβολαιογράφων, μηχανικών, τελωνειακών, κ.λπ. Είναι σαν να πηγαίνεις σε ένα μαγαζί και να σου ζητούν να πληρώσεις 50 ευρώ για ένα ζευγάρι παπούτσια και άλλα 50 για το ΤΕΒΕ του καταστηματάρχη.
H χώρα μας μπορεί να μην πέρασε από το στάδιο της φεουδαρχίας, αλλά έτυχε να έχει ΔΕΚΟ και «κλειστά επαγγέλματα», η δράση και οι πρακτικές των οποίων δεν πρέπει να απέχουν πολύ από τις αντίστοιχες των φεουδαρχών της μεσαιωνικής Ευρώπης. Παρ’ όλα αυτά όσοι ανησυχούν για το αν η Ελλάδα θα κάνει όλα όσα πρέπει προκειμένου να διορθώσει τις στρεβλώσεις που την οδήγησαν στην παρασιτική οικονομία και τη χρεοκοπία, δεν έχουν παρά να κοιτάξουν την ιστορία της. Όλες οι δραματικές αλλαγές στον τόπο έλαβαν χώρα μετά από χρεοκοπίες ή δραματικές καταστροφές. Μια τέτοια συνεχίζουμε να ζούμε.
* Ο Άγγελος Γ. Αγοραστός είναι διδάκτορας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
