Συνηθίζω να γράφω για τα κακώς κείμενα – η αυτοκριτική γενικώς μας χρειάζεται. Όμως την κρίσιμη αυτή περίοδο που περνάει η χώρα μας, θεωρώ χρέος μου να σκιαγραφήσω μιαν Ελλάδα διαφορετική από αυτή που ζούμε σήμερα. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ελλιπής μας γνώση για το πώς δουλεύει η παγκόσμια οικονομία - γεγονός που μας κάνει ευάλωτους σε θεωρίες συνωμοσίας και εύπιστους στην προοπτική οικονομικών παραδείσων ως αποτέλεσμα παρωχημένων προτάσεων. Το βασικό μας πρόβλημα είναι ότι ως κοινωνία, δεν ξέρουμε προς τα πού θέλουμε να πάμε. Στο ερώτημα αυτό θα επιχειρήσω να καταθέσω την προσωπική μου άποψη.
Η Ε.Ε. βαίνει προς ομοσπονδοποίηση – κάτι σαν τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης». Η κάθε χώρα θα έχει δικούς της νόμους και τοπικές κυβερνήσεις, στο πλαίσιο όμως ενός κεντρικού συντονισμού για θέματα, όπως η άμυνα, η οικονομική διακυβέρνηση, η δικαιοσύνη, η μετανάστευση. Σε έναν βαθμό, η κάθε χώρα, θα έχει και τη δική της «οικονομική εξειδίκευση», ακριβώς όπως η Πενσιλβάνια των ΗΠΑ έχει την αυτοκινητοβιομηχανία, η Φλόριντα τον εγχώριο τουρισμό και το Τέξας την παραγωγή πετρελαίου και κρέατος. Αντιστοίχως στην Ευρώπη και εφόσον εκλείπει η ανάγκη της αυτάρκειας, που αποτελούσε στόχο κάθε έθνους πριν το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η χώρα μας θα πρέπει να δει σε ποιους τομείς θα μπορούσε να πρωτεύσει.
Ο διεθνής οίκος συμβούλων McKenzie δημοσίευσε, πριν από μερικούς μήνες, μια μελέτη για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με τη μελέτη, υπάρχει ρεαλιστική προοπτική μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, να αυξηθεί το ελληνικό ΑΕΠ κατά 50 δισ. ευρώ, δημιουργώντας παράλληλα 1 εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας. Αν κοιτάξουμε τον αριθμό των σημερινών ανέργων, αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν μηδενική ανεργία, αλλά με μία προϋπόθεση: αρκετές χιλιάδες άνθρωποι (ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες) να αλλάξουν δουλειά! Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα απασχολούνται συγκριτικά πάρα πολλοί άνθρωποι σε μη-εμπορεύσιμους κλάδους της οικονομίας (κυρίως στο δημόσιο, αλλά και σε εταιρίες παροχής υπηρεσιών για εγχώριους καταναλωτές), ενώ συγκριτικά πολύ λίγοι στους εμπορεύσιμους κλάδους, σε πράγματα δηλαδή που μπορούν να πουληθούν σε ξένους καταναλωτές – κι αυτό πρέπει να αλλάξει.
Έχοντας κατά νου τις γενικώς καλές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, θα πρέπει να συλλογιστούμε
α) σε ποιους τομείς θα θέλαμε να εξειδικευτεί η χώρα μας και
β) με ποιον τρόπο θα μπορέσουμε γρήγορα και εύκολα να φτάσουμε εκεί.
Κατά τη γνώμη μου, τα βασικά πλεονεκτήματα της χώρας, στα οποία θα πρέπει να βασιστούμε, είναι τα εξής: το ελληνικό περιβάλλον (θέση, κλίμα, έδαφος, γεωγραφία), η πολιτιστική μας κληρονομιά (ιστορία, τρόπος ζωής, παιδεία) και το ανθρώπινο δυναμικό μας (μεγάλο ποσοστό ειδικών επιστημόνων, αναλογικά με τον πληθυσμό).
Αναφέρω επιγραμματικά, κάποιους από τους τομείς στους οποίους η Ελλάδα θα μπορούσε να αριστεύσει:
1. Η κεντρική θέση της χώρας μας, την καθιστά ιδανική για διεθνές διαμετακομιστικό εμπόριο, τόσο μέσω ναυσιπλοΐας όσο και μέσω αερομεταφορών. Αυτονόητη είναι η με κάθε τρόπο ενίσχυση της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας και η αναζωογόνηση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας
2. Το μικρής έκτασης αλλά μεγάλης ποικιλίας ελληνικό έδαφος, έχει παραμείνει σχετικά ανέπαφο από τις επιπτώσεις της δυτικοευρωπαϊκής βιομηχανικής επανάστασης. Σε συνδυασμό με τις κατά τόπους μικροκλιματικές συνθήκες, είναι ιδανικό για ποιοτική παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, με πιστοποιημένο «ονοματεπώνυμο» και υψηλή προστιθέμενη αξία
3. Η χώρα είναι πλούσια σε ανανεώσιμη ενέργεια: ήλιος, άνεμος, γεωθερμία, κυματική ενέργεια, είναι όλοι τομείς στους οποίους θα μπορούσαν να γίνουν αξιόλογες παραγωγικές επενδύσεις
4. Ζούμε, χωρίς υπερβολή, σε μία από τις ωραιότερες χώρες του κόσμου! Σχεδόν κάθε τουριστική δραστηριότητα [ξεκούραση, διασκέδαση, συνέδρια, υπαίθριες δραστηριότητες, μοναστήρια, αρχαιότητες, οινογνωσία και γευσιγνωσία, ιατρικές υπηρεσίες και υπηρεσίες ευ ζην (κέντρα θαλασσοθεραπείας, ιαματικών πηγών, γηριατρικής κ.λπ.)] μπορεί να βρει στην Ελλάδα τον ιδανικό της χώρο. Στο απαράμιλλο ελληνικό περιβάλλον, το οποίο οφείλουμε να διατηρούμε σαν κόρη οφθαλμού, μπορεί επίσης να βασιστεί μια ήπια οικιστική ανάπτυξη παραθεριστικών κατοικιών για βορειοευρωπαίους συνταξιούχους αλλά και για διασημότητες απ’ όλο τον κόσμο
5. Το «brand name» Ελλάδα, είναι συνυφασμένο στα μυαλά των ανθρώπων όλου του κόσμου, με αρχές και αξίες παγκόσμιας εμβέλειας κι αυτό είναι κάτι που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε. Η Ελλάδα ιδανικά θα μπορούσε να μετατραπεί στον τόπο όπου «οι λαοί του κόσμου θα συγκεντρώνονται για να συζητήσουν, να διασκεδάσουν, να σπουδάσουν και να μάθουν να ζουν με βάση τις ανθρωπιστικές αξίες του ελληνικού πολιτισμού». Στο πεδίο αυτό, σημαντική θα ήταν η συνεισφορά των μεγαλυτέρων πανεπιστημίων του κόσμου, τα οποία θα μπορούσαν να κληθούν να ανοίξουν παραρτήματά τους εδώ. Ποιο καλύτερο μέρος για να σπουδάσει κανείς Αρχαιολογία, Αρχιτεκτονική, Μαθηματικά, Φιλοσοφία;
6. Βασισμένη στο υψηλής αξίας ανθρώπινο δυναμικό της, σημαντικό μέρος του οποίου διαβιεί αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό, η Ελλάδα θα μπορούσε να μετατραπεί σε χώρα παραγωγής έρευνας και καινοτομίας. Θα μπορούσε να κτίσει μια βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας και χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στα πρότυπα της Καλιφόρνιας, που στηρίζει την ανάπτυξή της α) στα ποιοτικά γεωργικά προϊόντα β) στα θεάματα και γ) στις βιομηχανίες των υπολογιστών και της βιοτεχνολογίας.
Τι πρέπει να κάνουμε για να τα πετύχουμε όλα αυτά; Με μία φράση: να απελευθερώσουμε τις δημιουργικές ικανότητες των Ελλήνων που θέλουν να προοδεύσουν, από τα άπειρα γραφειοκρατικά εμπόδια και τις στρεβλώσεις που προκαλεί στην οικονομία, το ελληνικό Δημόσιο. Να ελευθερώσουμε την οικονομία, να ανοίξουμε τα κλειστά επαγγέλματα, να καταργήσουμε προνόμια και φορολογικές επιβαρύνσεις, να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες αδειοδότησης, να καθιερώσουμε ένα απλό και σταθερό φορολογικό σύστημα, να μηχανοργανώσουμε τη δημόσια διοίκηση, να περιορίσουμε το κράτος στο ρόλο του ελεγκτή, να πάψουμε να πιστεύουμε σε ιδεοληψίες περασμένων αιώνων που θέλουν το Κράτος επιχειρηματία. Να εμπιστευτούμε τους Ελληνες.
Οι δυνατότητες υπάρχουν, όπως υπάρχουν και τα απαραίτητα επενδυτικά κεφάλαια. Απαιτούμενες προϋποθέσεις: να μην αλλάζει η φορολογική και η εργατική νομοθεσία κάθε τρεις και λίγο, να μην κλείνουν οι δρόμοι και τα λιμάνια από κάθε λογής πολιτικούς ακτιβιστές, να μην καλούμαστε να πληρώνουμε κερατιάτικα για προνομιούχες ομάδες, να πάψουμε να βλέπουμε με κακό μάτι την επιχειρηματικότητα. Όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν σχετικά γρήγορα, αρκεί να το αποφασίσουμε!
* Ο Γ. Καραβάνας, είναι μοριακός βιολόγος, μέλος της Κ.Ε. της ΔΡΑΣΗΣ (www.drassi.gr)
