* Του Κων/νου Ι. Παπακωνσταντίνου
«Αεί το βέλτιον ήθος»
(Αριστοτέλης)
Είναι μεγάλη τύχη σ’ έναν τόπο να κυβερνάται από έναν χαρισματικό ηγέτη. Συχνά ο φανατισμός και η ιδιοτέλεια, μας οδηγούν σε λανθασμένες εκτιμήσεις και θαρρούμε χαρισματικό έναν λαοπλάνο ή δημηγέρτη ηγέτη.
Συγχέουμε τον χαρισματικό με τον δημοκόπο. Τον ικανό από τον ανίκανο. Τον ειλικρινή από τον ψεύτη. Τον υπεύθυνο, από τον αριβίστα.
Χαρισματικός είναι ο ηγέτης που διακρίνεται στα έργα και όχι στις παγιδευμένες κολακείες. Αυτός που παραπέμπει σε πρόσωπο σοβαρό. Με πειστικό προφίλ, ο τολμηρός και ευφυής. Αποπνέει σιγουριά, ελπίδα και εμπιστοσύνη.
Τον άξιο ηγέτη πρέπει να διακρίνει το ήθος, για να προβάλει μια πραγματικότητα με όλα τα γνήσια χαρακτηριστικά της και όχι εκείνη, που φαίνεται επιθυμητή, αλλά είναι ανέφικτη. Είναι ο εραστής της πράξης και όχι της οφθαλμαπάτης. Ο προσηλωμένος στα δεδομένα για να βελτιώσει τα υπάρχοντα. Να αγνοεί το πολιτικό κόστος και να τολμά, όταν χρειάζεται σε ρήξεις.
Όχι ο άστατος και δημοκόλακας, αλλά ο άντρας του ήθους.
Πολλές φορές ο απλός πολίτης γητεύεται από τη ρητορική δεινότητα. Και βέβαια ο λόγος είναι χάρισμα μεγάλο. Αλλά όχι, όταν φραστικά πυροτεχνήματα, αποτελούν παγίδα για τον λαό. Ακόμα να κατέχει τη γλώσσα μας όχι απλώς καλά. Άριστα. Και να μην αυτοεπαναλαμβάνεται, χρησιμοποιώντας κάθε φορά και άλλες φραστικές πομφόλυγες.
Ο χαρισματικός ηγέτης είναι πάντοτε προσανατολισμένος, σε σταθερές ιδέες και στόχους. Γνωρίζει να εναρμονίζει τους λόγους με τις πράξεις του.
Οι πολίτες πρέπει να διακρίνουν τον λογοκόπο και γλωσσοπλάστη παγιδευτή. Αυτόν που κολακεύει πάθη και αδυναμίες του λαού, για να ικανοποιεί την εξουσιολαγνεία του.
Ένας άξιος ηγέτης, έχει το κριτήριο να επιλέγει τους κατάλληλους συνεργάτες και να τους ελέγχει. Βασικό ολίσθημα να μαζεύει γύρω του τυχάρπαστους, διεφθαρμένους και ιδιοτελείς.
Ο δημεγέρτης και λαοπλάνος ηγέτης, γνωρίζει καλά την ψυχολογία του όχλου και την εκμεταλλεύεται έντεχνα.
Προσπαθεί να γίνει αρεστός, ντύνεται εξεζητημένα απλά. Δεν φορά γραβάτα, σηκώνει τα μανίκια του, χρησιμοποιεί τρόπους, που τάχα αρέσουν στον όχλο.
Τέλος –κατά κανόνα – οι καλύτεροι ηγέτες, δεν προέκυψαν κληρονομικώ δικαιώματι. «Υπήρξαν σκληρά χαλκευμένα δημιουργήματα, στο καμίνι της ζωής. Όχι «έκγονα», αλλά αυτοδημιούργητα πρότυπα. Όχι «εξωτραφείς», αλλά ημεδαποί, ελληνοτραφείς. Αυτοί, που γεννήθηκαν εδώ, έζησαν το γέλιο και το κλάμα του λαού, πόνεσαν, χάρηκαν, διδάχθηκαν και ανατράφηκαν στην Ελληνική πραγματικότητα.
Άξιος ηγέτης είναι αυτός που συνδυάζει την πολιτική δύναμη με τη φιλοσοφία της αρετής και ευποιίας.
Τον χαρισματικό ηγέτη χαρακτηρίζουν τα έργα και όχι τα λόγια. Αυτός σκέπτεται και ενεργεί για την επόμενη γενιά. Ενώ ο δημεγέρτης, σκέπτεται τις επόμενες εκλογές. Η πολιτική αγυρτία, οδηγεί στην καταστροφή.
Η πολιτική σύνεση στην άνοδο.
Αλλά η πλάνη μας για τους χαρισματικούς, δεν πλανάται μόνο στον πολιτικό χώρο. Παρατηρείται και σε κάθε έκφανση της κοινωνικής μας ζωής.
Πόσοι ηθοποιοί και καλλιτέχνες αντέχουν στον χρόνο;
Πόσοι μεσουρανούν με τον θαυμασμό του άκριτου λαού μα γρήγορα χάνονται σαν διάττοντες αστέρες;
Πόσα αφηρημένα και κοινότοπα μπουρδολογήματα, ποζάρουν σαν προϊόντα «βαθιάς σύλληψης» και σε λίγο πετιένται στον κάλαθο των αχρήστων και της λήθης; Συγγραφείς και ποιητές, εξωπραγματικοί βαρβαρίζουν και σολοικίζουν με ευτελή και ανούσια γραψίματα;
Γέμισε ο τόπος μας από κάλπικους «χαρισματικούς».
Το φαινόμενο εξηγείται εύκολα. Καθώς όλες οι αξίες σήμερα σωριάζονται και συντρίβονται, παρασύρουν και θάβουν κάτω από τα συντρίμμια τους, κάθε ωραίο και χαρισματικό. Ο χαρισματικός έγινε πιά είδος εν ανεπαρκεία. Όλο και σπανίζει. Το φαινόμενο είναι αποκαρδιωτικό.
