Από τον Γεώργιο Ν. Ξενόφο
«Η οικονομική κρίση είναι μια πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, ακόμη στην Ιταλία και στη Γαλλία. Ναι, πρέπει να βελτιώσουμε τα οικονομικά μας. Την ίδια στιγμή όμως, ακριβώς επειδή η κρίση είναι υπαρκτή και είναι εδώ, οφείλουμε να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας». Τα λόγια αυτά, που ανήκουν στον δρ Ολιβιέ Μπερνάρ, πρόεδρο των Γιατρών του Κόσμου Γαλλίας, οριοθετούν τη νέα πρόκληση στην οποία η οργάνωση καλείται να ανταποκριθεί. Μια ανθρωπιστική κρίση, όχι σε κάποια γωνιά του Τρίτου Κόσμου αλλά στην καρδιά του δυτικού πολιτισμού. Στην Ευρώπη, όπου θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στην τροφή, στην εργασία, στην Υγεία αποδυναμώνονται υπό το βάρος των πολιτικών λιτότητας. Μέσα σε αυτό το κλίμα η διεθνής σύνοδος των Γιατρών του Κόσμου (Γ.τ.Κ.) στην Αθήνα στέλνει ένα μήνυμα αλληλεγγύης και συμπαράστασης, όπως τονίζει ο Δρ. Νικήτας Κανάκης, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης. «Επιστρέφοντας στις χώρες μας θα πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη. Να καταλάβουν όλοι ότι η κατάσταση για την ελληνική κοινωνία είναι πράγματι δύσκολη, αλλά δεν είναι και τόσο μακρινή. Μπορεί να συμβεί και σε εμάς».
Τα λόγια από τον Δρ Αλβάρο Γκονζάλες πρόεδρο των Γ.τ.Κ. Ισπανίας, μιας από τις 14 εθνικές οργανώσεις που βρέθηκαν στην Αθήνα πριν μερικούς μήνες. Στο επόμενο αμέσως διάστημα επαληθεύτηκαν τα λόγια του, αφού ήδη η Ισπανία (όπως θυμόμαστε) προσέφυγε στο μηχανισμό στήριξης.
Και η ισπανική κοινωνία από τότε μέχρι σήμερα πληρώνει ακριβά το τίμημα της κρίσης, με την ανεργία να ξεπερνά το 30% και το ποσοστό ανάμεσα στους νέους να σκαρφαλώνει στο 50% και κάτι. «Η καθολικότητα του Συστήματος Υγείας σχεδόν καταργήθηκε. Όποιος δεν είναι ασφαλισμένος δεν θα έχει πρόσβαση πλέον. Οι νέοι άνω των 26 που δεν έχουν εργαστεί θα αποκλείονται, όπως και οι μετανάστες που δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα», εξηγεί ο κ. Γκονζάλες. Το όφελος από τον αποκλεισμό των 150.000 παράνομων μεταναστών από τη δημόσια Υγεία ήταν στα 500 εκατ. ευρώ. Στην πραγματικότητα, όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό δεν ξεπέρασε τα 200 εκατ. ευρώ.
Ο «τουρισμός Υγείας» - φαινόμενο πολύ συχνό στην Ισπανία – επιβάρυνε τα κρατικά ταμεία με 1 δισ. ευρώ περίπου το 2011 και το 2012 λόγω της μεγάλης γραφειοκρατίας. Ο αντιπρόεδρος των Γ.τ.Κ. Πορτογαλίας Δρ. Αντόνιο Αντράδε, αν και η κατάσταση στη χώρα του δεν είναι τόσο άσχημη, φεύγοντας από την Ελλάδα βαθιά προβληματισμένος. «Αν κάποιος έρθει στην Ελλάδα για τουρισμό, δεν βλέπει ότι πίσω από τον κόσμο που βγαίνει και διασκεδάζει κρύβεται μια τόσο σοβαρή ανθρωπιστική κρίση». Η άγνωστη γι’ αυτούς πραγματικότητα των πολλών αστέγων και των μεταναστών που συνωστίζονται στα πολυιατρεία ήταν σοκαριστική, θα μας πει η γενική διευθύντρια Δρ. Κάρλα Πάιβα. Τα ψυχικά προβλήματα, η απόγνωση που οδηγεί ανθρώπους ακόμη και στην αυτοκτονία, είναι μια νέα πραγματικότητα με την οποία ήρθαν αντιμέτωποι. Οι «φόβοι», της κ. Δρ Κάρλας Πάιβα και για την Πορτογαλία (σχεδόν) επαληθεύτηκαν, καθώς η κυβέρνηση ακολούθησε απαρέγκλιτα την «πολιτική λιτότητας» με περικοπές στους μισθούς και στον προϋπολογισμό της Δημόσιας Υγείας, όπου να σκεφθεί κανείς – πριν λίγο καιρό – είχαν όλοι οι πολίτες πρόσβαση» επισημαίνει ο κ. Αντράδε. Η ανάγκη για τη δημιουργία μιας βάσης των Γ.τ.Κ. στην Ιταλία ήταν ένα από τα θέματα της διεθνούς συνόδου, καθώς η κρίση διογκώνεται και στη γειτονική χώρα. «Στην Ιταλία έχουν ήδη αρχίσει να αναφέρονται ανάγκες και οι Γ.τ.Κ. θα χρειαστεί να βοηθήσουν. Για την Ελλάδα όμως υπάρχει ακόμη μία σημαντική παράμετρος: οι μετανάστες, καθώς είμαστε οι δύο κύριες πύλες παράνομης εισόδου στην Ευρώπη» τονίζει ο κ. Κανάκης, έτοιμος να αναλάβει ενεργό δράση και να παράσχει κάθε τεχνική υποστήριξη. Όμως, υπάρχουν και μαρτυρίες κατά την παραμονή τους – στην «Ελλάδα της Κρίσης» - από τους Γ.τ.Κ. όπως τις έζησαν: Ο Δρ. Χάιντς – Γιόχεν Τσένκερ, πρόεδρος των Γ.τ.Κ. Γερμανίας, όπου κι αν πήγαινε, οι άνθρωποι τον αντιμετώπιζαν με φόβο. «Αποφεύγω να λέω ότι είμαι Γερμανός. Αισθάνομαι λύπη για τον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικοί μας αντιμετωπίζουν το ζήτημα της Ελλάδας επικεντρώνοντας αποκλειστικά σε νούμερα, ενώ η κατάσταση εδώ είναι κρίσιμη» εξομολογείται στο «Βήμα». «Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται ένα δίχτυ προστασίας».
Για τον λόγο αυτόν θα προσπαθήσει να ευαισθητοποιήσει τη γερμανική κοινωνία και να ζητήσει τη συνδρομή της ελληνικής κοινότητας για υποστήριξη προς την Ελλάδα. Η λύση για τον κ. Τσένκερ βρίσκεται στα χέρια των ισχυρών κρατών. «Όπως κάποτε η Γερμανία σχεδόν ισοπέδωσε την Ευρώπη και έπειτα το Σχέδιο Μάρσαλ έδωσε νέα προοπτική, έτσι και η Ελλάδα χρειάζεται ανάπτυξη και δουλειές και όχι χρήματα για τις τράπεζες». Ο Δρ. Γκονσάλο Μπασίλε, πρόεδρος των Γ.τ.Κ. Αργεντινής, θα πει: «Τις ημέρες που ήμουν στην Ελλάδα έζησα ένα μετατραυματικό σοκ.
Άκουγα γύρω μου τις ίδιες φράσεις: Χρέος, έλλειμμα, μειώσεις. Αυτή η τυπικότητα της κρίσης είναι σοκαριστική. Ίδιες συνέπειες, ίδιες συνταγές», παρατηρεί. Το 2001, χρονιά που η οικονομική κρίση στη χώρα έφτασε στο ζενίθ, πάνω από το μισό του πληθυσμού ήταν φτωχοί και ποσοστό άνω του 25% ήταν άνεργοι. Μόνο εκείνοι που μπορούσαν να πληρώσουν είχαν δυνατότητα πρόσβασης στο σύστημα υγείας. Ασθένειες συνδεδεμένες με τη φτώχεια, όπως η φυματίωση και η ελονοσία, έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους. Στα 10 χρόνια που πέρασαν από τη μεγάλη κρίση, το ποσοστό της φτώχειας στην Αργεντινή επέστρεψε στο 10%. Όπως εξηγεί ο κ. Μπασίλε, αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας απόφασης που πήραν ταυτόχρονα όλες οι χώρες της Λατινικής Αμερικής να θέσουν στο επίκεντρο της πολιτικής τους την κοινωνική προστασία και όχι τις απαιτήσεις των αγορών.
