Από τον Κων/νο Οικονόμου
Ο Ολύμπιος: Ο Θεσσαλός αυτός μεγάλος αγωνιστής γεννήθηκε το 1772 στο Λιβάδι της Ελασσόνας. Ήταν συγγενής των γνωστών αρματολών Λαζαίων του Ολύμπου. Μετά την εξόντωση αυτών από τον Αλή πασά ο Γεωργάκης Ολύμπιος βγήκε στα βουνά ως κλέφτης. Ο Αλή πασάς, που τον είχε φοβηθεί λόγω της δύναμής του, του ανέθεσε το αρματολίκι του Ολύμπου. Όμως το 1799 ήρθε σε ρήξη με τον διαβόητο Αλή και έφυγε για τη Σερβία όπου συνεργάστηκε με τον Καραγεώργη στην προετοιμασία της σερβικής επανάστασης (1802-3), που θα ξεσπούσε το επόμενο έτος. Εκεί ενίσχυσε περισσότερο τις σχέσεις του με το ομόδοξο γένος των Σέρβων νυμφευόμενος τη χήρα του Σέρβου οπλαρχηγού Βέλκο. Το 1803 υπηρέτησε στο ελληνικό σύνταγμα του ρωσικού στρατού της Οδησσού, που είχε δημιουργήσει ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ για να χτυπήσει τους Οθωμανούς στη Βλαχία. Στη μάχη του Βιδινίου ο Ολύμπιος πολέμησε ηρωικά και ο στρατηγός Κουτούζωφ τον ονόμασε συνταγματάρχη ενώ ο τσάρος του απένειμε το παράσημο της Αγίας Άννας. Έπειτα επέστρεψε στη Σερβία (1807) και, όταν διορίστηκε ηγεμόνας στη Ρουμανία ο Σούτσος, επανέκαμψε στην περιοχή.
Ο αγώνας στη Μολδοβλαχία και η συμμετοχή του Γ. Ολύμπιου: Γύρω στα 1814-5 διορίστηκε διοικητής του πυροβολικού της ηγεμονίας. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Π. Αναγνωστόπουλο. Κατά την προετοιμασία της επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες ο Ολύμπιος υπήρξε βασικός συνεργάτης του Α. Υψηλάντη. Μάλιστα, κατόπιν προτροπής του, ο Θεσσαλός ήρωας μύησε και τον Ρουμάνο οπλαρχηγό Βλαντιμιρέσκου στην Εταιρεία. Λίγο αργότερα μαζί με τον Υψηλάντη κατέλαβαν το Βουκουρέστι. Στις 27/4/1821 εκδίωξε τους Τούρκους που προσπάθησαν να περάσουν τον Δούναβη. Μεταξύ των συναγωνιστών του Ολύμπιου υπήρξαν πολλοί Έλληνες, Ρουμάνοι, Σέρβοι, Ρώσοι αλλά και Αλβανοί. Ανάμεσά τους αρκετά θεσσαλικά ονόματα (δες πιο κάτω τον σχετ. πίνακα). Όταν ο Βλαντιμιρέσκου έδειξε να εναντιώνεται με τη συνέχεια του αγώνα και να προσπαθεί να έλθει σε συμφωνία με τους Τούρκους, συνελήφθη από τον Ολύμπιο (21/5/1821) και παραδόθηκε στον Υψηλάντη ο οποίος τον θανάτωσε. [Μεταξύ των ανθρώπων του Υψηλάντη ήταν και ο Θεσσαλός κληρικός και Φιλικός Αριστείδης Παπάς ή Πωπ. Είχε σταλεί στη Σερβία τους μήνες πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης μεταφέροντας επιστολές για την αναμενόμενη κήρυξή της. Πιάστηκε όμως καθ’ οδόν μαζί με τον συνεργάτη του Δημήτριο Μετσοβίτη, στις αρχές Ιανουαρίου του 1821 και εκτελέστηκαν, ενώ τα γράμματα που μετέφεραν έπεσαν στα χέρια της οθωμανικής εξουσίας(1)]. Στην ατυχή μάχη του Δραγατσανίου ο Ολύμπιος ήταν μεταξύ των διακριθέντων. Μετά τις σημαντικές μάχες στη Μολδοβλαχία (Σκουλένι και Δραγατσάνι), τα διασωθέντα μικρά στρατιωτικά σώματα των επαναστατών διασκορπίστηκαν σε διάφορες κατευθύνσεις, κυρίως σε δάση και μονές. Ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο Θεσσαλός ήρωας του αγώνα της Μολδοβλαχίας, μαζί με τον Γιάννη Φαρμάκη, δεν ακολούθησαν τον Υψηλάντη στην Αυστρία, αλλά βλέποντας ότι δεν μπορούσαν να καταφέρουν κάτι στη Βλαχία, αποφάσισαν να κατευθυνθούν μέσω ορεινών περασμάτων στη Μολδαβία κι από εκεί στη Βεσσαραβία, με σκοπό να περάσουν στην Ελλάδα. Τα επαναστατικά σώματα καταδιώκονταν από ισχυρές οθωμανικές δυνάμεις υπό τον Σαρικλόγλου, ενώ πολλοί συναγωνιστές του Ολύμπιου άρχισαν να λιποτακτούν. Στο πέρασμα από το όρος Βράνσα ο Ολύμπιος, επειδή ασθένησε, μεταφερόταν από τους συμπολεμιστές του. Για μικρό διάστημα σταμάτησε στη Μονή Σέκου με σκοπό να ξεκουραστεί το μικρό στρατιωτικό του σώμα του και να γίνει και ο ίδιος λίγο καλύτερα από την περιπέτεια της υγείας του. Ο επίσκοπος της περιοχής Ρομάνο, έχοντας έλθει σε συνεννόηση με τους Οθωμανούς, ζήτησε από τον Ολύμπιο τη βοήθειά του, δήθεν, να υπερασπιστεί το μοναστήρι. Εκείνος, βαθιά θρησκευόμενος καθώς ήταν, δέχτηκε, με αποτέλεσμα την 8η Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους να περικυκλωθεί από ισχυρές τουρκικές δυνάμεις στον χώρο της μονής. Η άμυνα των πολιορκημένων της μονής έγινε πολύ πιο δυσχερής όταν οι πολιορκητές κατέστρεψαν το υδραγωγείο. Τότε ο Γεωργάκης Ολύμπιος μαζί με άλλους έντεκα συναγωνιστές του ανέβηκε στο καμπαναριό της μονής και λίγο πριν τους φτάσουν οι Τούρκοι ανατινάχτηκαν, πυροβολώντας σε βαρέλι με μπαρούτι που είχαν φέρει μαζί τους. Ο άλλος σημαντικός αγωνιστής, ο Φαρμάκης, συνελήφθη και θανατώθηκε λίγο αργότερα παραδειγματικά στην Κων/λη.
Η απώλεια του Ολύμπιου ήταν πολύ σημαντική, εφόσον υπήρξε μεγάλος στρατιωτικός ηγέτης και πατριώτης, την εποχή της κορύφωσης του επαναστατικού αγώνα στην Ελλάδα. Σίγουρα η τύχη της επανάστασης στη Θεσσαλία δεν θα είχε κριθεί τόσο νωρίς.
Πίνακας Θεσσαλών επαναστατών στη Μολδοβλαχία
Από το κρατικό Αρχείο της Νομαρχίας Οδησσού.
Πληροφορίες και στοιχεία για τους κρατουμένους “Φιλικούς” της πόλης Οργκίεβ. [14/7/1821] (Από το παράρτημα του βιβλίου του Ακαδημαϊκού Νικολάι Τοντόροφ: Η βαλκανική διάσταση της Επανάστασης του 1821, εκδ. Gutenberg, 1982, σσ. 191-294)
Ο Κων/νος Α. Οικονόμου είναι δάσκαλος – συγγραφέας
kao@in.gr www.scribd.com/oikonomoukon
(1) Σπ. Τρικούπης, ό. π., τόμος Α΄ , σ. 50.
