Του Νίκου Ι. Μεγαδούκα
Ευρύτερες γεωπολιτικές και οικονομικές στοχεύσεις υποκρύπτει η, υπό την καθοδήγηση του Βερολίνου, ευρωπαϊκή απόφαση για τη δήμευση μέρους των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες, απόφαση η οποία προκάλεσε κοινωνική και πολιτική αναστάτωση στη Μεγαλόνησο (και στην αρχική της μορφή απορρίφθηκε από την Κυπριακή Βουλή) αλλά και τρόμο στην Αθήνα για τις επιπτώσεις της στην ελληνική κρίση και για τα μηνύματα που εξέπεμψε, καθώς και τριβές στις σχέσεις του Κρεμλίνου με τη Γερμανία και την Κύπρο.
Τριβές που δεν σχετίζονται μόνο με τα πάσης προελεύσεως ρωσικά κεφάλαια (ιδιωτικά και κρατικά) που βρίσκονται στο νησί, είτε ως καταθέσεις, είτε ως επενδύσεις, αλλά κυρίως με τα γεωπολιτικά συμφέροντα που παίζονται στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, μια περιοχή στην οποία κομβικό ρόλο διαθέτουν η Ελλάδα και η Κύπρος στον τομέα της ενέργειας, αλλά όχι μόνο.
Τριβές που αναδεικνύονται σε μια χρονική συγκυρία, κατά την οποία το «μέτωπο» της Συρίας παραμένει ανοικτή πυριτιδαποθήκη, η Ουάσιγκτον δείχνει να είναι απούσα (ή και αδύναμη να παρέμβει) έστω κι αν ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο Ισραήλ, η Γερμανία δυναμώνει επικίνδυνα, η Κίνα θέλει μερίδιο από τις σφαίρες επιρροής και η Ρωσία επιδιώκει για τους δικούς της διαχρονικούς ζωτικούς λόγους να παραμείνει στην περιοχή.
Η ευρωπαϊκή απόφαση για την Κύπρο, κατέδειξε πως ο στόχος του Βερολίνου, όπως ξεκάθαρα τον ανέδειξαν η καγκελάριος Μέρκελ και ο πολύς Β. Σόιμπλε, παραμένει η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της Μεγαλονήσου, ενός μοντέλου που στηριζόταν σε ένα σαθρό τραπεζικό τομέα (που λειτουργούσε ως πλυντήριο ξεπλύματος βρώμικου χρήματος) και η συνακόλουθη φυγή κεφαλαίων από το νησί, προς όφελος χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά και κυρίως της Γερμανίας.
ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, επικαλούμενος τους ισχυρούς δεσμούς και τις στενές φιλίες του με τους Ευρωπαίους και ιδιαίτερα με την πανίσχυρη Άνγκελα Μέρκελ, τόνιζε προεκλογικώς ότι θα μπορούσε να διασώσει την Κύπρο, αλλά τελικά αυτό που κατάφερε ήταν, λίγες μέρες μετά την εκλογή του, να συναινέσει σε μία απόφαση η οποία έθετε τη Μεγαλόνησο και τον λαό της με το κεφάλι κάτω από τη λαιμητόμο.
Και δέχθηκε την απόφαση του Eurogroup για τη δήμευση μέρους των καταθέσεων, την οποία, όμως, ακόμη και οι Γερμανοί (οι οποίοι την επέβαλαν, με την απειλή της χρεοκοπίας της Κύπρου) δήλωναν ότι στην τελική της μορφή, την αποφάσισε η ίδια η κυπριακή ηγεσία, η οποία επέμεινε αυτή η δήμευση να αφορά ακόμη και τις καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ, πλην, όμως, η εν λόγω απόφαση κατέπεσε αρχικώς, μετά τη σθεναρή αντίσταση της κυπριακής Βουλής.
[Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, υπήρχαν πληροφορίες για τις εν εξελίξει διαβουλεύσεις «όλων με όλους» και δεν ήταν καθαρό αν το αρχικό «όχι» της Κυπριακής Βουλής μετά τους συνεχείς εκβιασμούς της Καγκελαρίου Μέρκελ («η υπομονή μας έχει εξαντληθεί», είπε) επρόκειτο να μετατραπεί σε ένα «ναι» από το ...παράθυρο].
Είναι προφανές ότι το πλαίσιο της αρχικής αποφάσεως για την Κύπρο (ακόμη κι αν αυτή υλοποιηθεί σε ηπιότερη παραλλαγή) αποσκοπεί στο να απαξιωθεί πλήρως η Κυπριακή Δημοκρατία και να μετατραπεί σε ένα ακόμη (όπως η Ελλάδα) πειραματόζωο για τις νεοφιλελεύθερες ασκήσεις του Βερολίνου και του ευρωπαϊκού Βορρά.
Η απόφαση για τη δήμευση μέρους των καταθέσεων, ήγειρε, ούτως ή άλλως, πολλά ερωτηματικά τα οποία δεν έχουν λάβει απαντήσεις, όπως για παράδειγμα, ποιοι από την Κυπριακή (και όχι μόνο) ελίτ γνώριζαν ότι επρόκειτο να ληφθεί μια τέτοια απόφαση και απέσυραν «εγκαίρως» τα χρήματά τους από τις κυπριακές τράπεζες, αν έχει προταθεί ανάλογο σχέδιο δημεύσεως καταθέσεων και στην Ελλάδα, ποιοι έχουν «βάλει στο μάτι» τα ρωσικά κεφάλαια (όχι τα κρατικά, αλλά κυρίως αυτά, τα πιθανότατα αδιαφανή, των Ρώσων ιδιωτών) και αν το Κρεμλίνο, με την ήξεις αφήξεις στάση του έναντι της Λευκωσίας, ενδιαφέρεται επί της ουσίας να πληροφορηθεί ποιοι εκ των πολιτικών αντιπάλων του Προέδρου Πούτιν έχουν τα χρήματά τους σε κυπριακές τράπεζες...
ΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ...
Ένα άλλο ερώτημα που αναδεικνύεται είναι γιατί ο πολύς Γερμανός υπουργός των Οικονομικών Β. Σόιμπλε συνεχίζει να μέμφεται την Κύπρο, ως «πλυντήριο βρόμικου χρήματος», όταν ουδείς κάνει λόγο (και αυτό συνιστά αν μη τι άλλο υποκρισία) για παράδειγμα για το Λουξεμβούργο (με ΑΕΠ 44,2 δισ. ευρώ και τραπεζική δραστηριότητα 959,7 δισ. ευρώ) τη Μάλτα (με ΑΕΠ 6,7 δισ. ευρώ και τραπεζική δραστηριότητα 53,4 δισ.) την Εσθονία και τη Λετονία (χώρες που οι Γερμανοί προωθούν ως νέα «πλυντήρια») αλλά και για τους Γερμανούς μεγιστάνες, οι οποίοι, σύμφωνα με γερμανικές εφημερίδες, έχουν «αποθέσει» τα χρήματά τους σε «φορολογικούς παραδείσους» ανά τον κόσμο...
Εξάλλου, δεν είναι σε όλους γνωστό, ότι τράπεζες της Γερμανίας και του Λουξεμβούργου έχουν ξεπλύνει «βρόμικο χρήμα», όπως, στο παρελθόν, των Ναζί, ή αργότερα της νομενκλατούρας της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας;
Η απόφαση για την Κύπρο, (τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση και σε οικονομικό – τραπεζικό επίπεδο) αποσκοπεί σε πλήρη περιορισμό του κυπριακού τραπεζικού τομέα και στη φυγή των (πάσης φύσεως και προελεύσεως) καταθέσεων και τη μεταφορά τους σε χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, ως πιο ασφαλείς και αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι οι Γερμανοί τραπεζίτες και όχι μόνον, θα σωρεύσουν τεράστια κεφάλαια.
Δηλαδή, ο κατ’ αρχήν εμφανής στόχος είναι η δημιουργία ενός ευρώ δύο ταχυτήτων, του «αναξιόπιστου» ευρώ του Νότου και του «αξιόπιστου» ευρώ του Βορρά και διά της μεταφοράς κεφαλαίων στη Γερμανία και τους δορυφόρους της θα είναι εύκολο να προφυλαχθούν οι ίδιοι, όταν η κρίση θα φτάσει στην αυλή τους.
Ωστόσο, το αρχικό «όχι» των Κυπρίων στην απόφαση της Ευρώπης, φαίνεται πως ανησύχησε την ευρωπαϊκή οικονομική νομενκλατούρα και δεν ήταν τυχαία η διοχέτευση πληροφοριών περί σχεδίου εξόδου της Κύπρου από την ευρωζώνη, ενός σχεδίου το οποίο πιθανόν να εξυφαίνεται από κάποια ευρωπαϊκά κέντρα και (λέγεται ότι) προβλέπει την έξοδο αυτή, μέσω του στραγγαλισμού των κυπριακών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και με στόχο να ακυρωθεί μια πιθανή, στο μέλλον, βοήθεια της Μόσχας προς τη Λευκωσία, μια βοήθεια η οποία, προσώρας, δεν διαφαίνεται.
Όμως, υπάρχει άλλη μία παράμετρος, η οποία έχει να κάνει με το γεγονός ότι πολλοί Ρώσοι μεγιστάνες έχουν «επενδύσει» στην Κύπρο και ως εκ τούτου δεν είναι τυχαίο ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν ναι μεν θα ήθελε επιστροφή αυτών των κεφαλαίων στη χώρα του, αλλά ταυτόχρονα θα ήθελε προηγουμένως (και φαίνεται πως το ζήτησε) έναν κατάλογο με τα ονόματά τους, καθώς πολλοί εξ αυτών είναι πολιτικοί του αντίπαλοι και συνεπώς, διά του εν λόγω καταλόγου θα μπορέσει να προβεί στους κατ’ αυτόν απαραίτητους «χειρισμούς» έναντί τους...
ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΕΚΒΙΑΣΜΟΙ
Η απόφαση για την Κύπρο συνιστά, όμως, κι ένα σαφές τελεσίγραφο προς όλες τις χώρες με Μνημόνια, ότι, δηλαδή, ή υποτάσσεστε στις πολιτικές λιτότητας, ή υπάρχουν και χειρότερα (όπως π.χ. «χέρι» στις καταθέσεις).
Η τρικομματική μνημονιακή κυβέρνηση στην Αθήνα, έχει περιέλθει σε πλήρη αμηχανία και προσπαθεί να ανιχνεύσει τις συνέπειες και τα μηνύματα από την εν λόγω απόφαση, τόσο για την ελληνική οικονομία, όσο και γενικότερα για τις οικονομίες των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, ο δε φόβος των κυβερνητικών εταίρων έχει να κάνει με μια πιθανή σκλήρυνση της στάσεως των Βρυξελλών και του Βερολίνου, απέναντι στις πιο αδύναμες οικονομίες.
Άλλωστε, η απόφαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως εκβιαστικό δίλημμα από την Τρόικα: «κάντε απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων ή κάντε κούρεμα καταθέσεων».
Ας σημειωθεί δε ότι οι εξελίξεις αυτές σημειώνονταν την ώρα που η Αθήνα ανακοίνωσε την απορρόφηση υποκαταστημάτων στην Ελλάδα των κυπριακών τραπεζών, στο παρά πέντε της ανακεφαλαιοποιήσεως των Ελληνικών τραπεζών (με την Τρόικα να αντιδρά στις ελλαδικές συγχωνεύσεις και τους κορυφαίους τραπεζίτες να εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για τον κίνδυνο μεταδόσεως και στην Ελλάδα του κλίματος πανικού που επικρατεί στην κυπριακή κοινωνία) και τη στιγμή που το Κρεμλίνο συνεχίζει να παίζει το δικό του παιχνίδι με την Κύπρο, την ΕΕ και τη Γερμανία.
ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΟΚΕΡ
Το πλαίσιο της αποφάσεως για την Κύπρο, προκάλεσε τριβές στις σχέσεις της Μόσχας με τη Λευκωσία, αλλά και (ελεγχόμενες τριβές) του Κρεμλίνου με το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, με τη Ρωσία να δηλώνει αρχικώς ότι θα επανεξετάσει τη σχέση της με τη Μεγαλόνησο, το Βλαντίμιρ Πούτιν να τονίζει ότι η απόφαση για τις καταθέσεις είναι «αντιεπαγγελματική» (άραγε σε ποια βάση;) να αρνείται να συνομιλήσει με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ενώ στη συνέχεια επικοινώνησε μαζί του (και τον προσκάλεσε στη Μόσχα) οι δε διαπραγματεύσεις του Κύπριου υπουργού των Οικονομικών Μιχάλη Σαρρή με τους Ρώσους να αποδεικνύονται, στην παρούσα φάση, άκαρπες.
Οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι εκτός από τη οικονομική (τραπεζική) υπάρχει στο όλο παιχνίδι η ευρύτερη γεωπολιτική παράμετρος, με εμφανή την εκδίκηση της Γερμανίας προς την Κύπρο, γιατί έχει αποκλειστεί, μέχρι στιγμής, από τα οικονομικά οφέλη του κυπριακού φυσικού αερίου.
Το Βερολίνο θέλει να υποτάξει την Κύπρο, που διαθέτει σημαντικούς ενεργειακούς πόρους, τους οποίους, όμως, επιδιώκουν να αξιοποιήσουν Αμερικανοί, Ισραηλινοί και Ρώσοι, δεν είναι δε τυχαίο ότι το ρωσικό ενδιαφέρον (μέσω της Gazprom) για τους εν λόγω πόρους στην Ελλάδα και στη Μεγαλόνησο έχει εκδηλωθεί, αφενός μεν με τη δανειοδότηση που έχει ήδη δοθεί στη Λευκωσία και την εκεί εμπλοκή του ρωσικού κολοσσού στα θέματα της ενέργειας, αλλά και τις δύο απανωτές επισκέψεις του μεγάλου αφεντικού της εταιρίας στην Αθήνα.
Από τις ρωσοκυπριακές διαβουλεύσεις προκύπτει μεν το ενδιαφέρον της Μόσχας για την Κύπρο, όχι μόνο για τραπεζικούς ή ενεργειακούς λόγους, αλλά κυρίως γεωπολιτικούς, καθώς αν «βάλει πόδι» στο νησί (σ.σ. ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής περιορίσθηκε να απαντήσει πως αυτό είναι λεπτό θέμα, όταν ρωτήθηκε αν η Μόσχα ζήτησε ναυτικές διευκολύνσεις από την Κύπρο) μπορεί να εξυπηρετήσει τα ζωτικά της συμφέροντα στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή και είναι εμφανές ότι παίζει το παιχνίδι των καθυστερήσεων, αλλά, πάντως, είναι μέσα στο παιχνίδι.
Εκτιμάται δε ότι η Μόσχα θα επανέλθει στην Κυπριακή υπόθεση, όταν θα κριθεί το ζήτημα στο επίπεδο των σχέσεων της Λευκωσίας με την Ε.Ε. και θα σταθεροποιηθεί η κυπριακή οικονομία, καθώς το Κρεμλίνο ποντάρει πρωτίστως στην Ε.Ε. και κυρίως στη σχέση του με το Βερολίνο, με το οποίο (όσο κι αν σε επίπεδο ρητορείας το επέκρινε για την απόφαση για την Κύπρο) θέλει να συγκροτήσει έναν ισχυρό άξονα, ως αντίπαλο δέος στην Ουάσιγκτον, στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Άλλωστε, υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή στη Λευκωσία, σε συνομιλία με την «Ε», έλεγε ότι η Κύπρος δεν επιθυμεί διατάραξη των σχέσεών της με τη Ρωσία και την ίδια ώρα το Κρεμλίνο δεν θέλει να διακινδυνεύσει τη διατάραξη των σχέσεων με την ΕΕ και τις ΗΠΑ, ενώ λαμβάνει και σοβαρά υπόψη τα συμφέροντα του στην Τουρκία.
Ας μην λησμονούμε, άλλωστε, ότι υπάρχει ήδη στρατηγική ενεργειακή συνεργασία Ρωσίας - Γερμανίας στη μία πλευρά της Ευρωζώνης, στη δε άλλη πλευρά της, δύο εταιρείες, μία ισραηλινή και μία αμερικανική, συνεργάζονται για την εξόρυξη του αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ και έχουν βάλει στο «κόλπο» και την «Gazprom».
Και ακόμη, στη ΝΑ Μεσόγειο, ο συνεχιζόμενος εμφύλιος στη Συρία απειλεί ένα σημαντικό προγεφύρωμα της Ρωσίας στην περιοχή, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει ανακοινώσει την απόφασή του να αυξήσει τη ναυτική παρουσία της Ρωσίας στη Μεσόγειο, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έσπευσε στο Ισραήλ, η Τουρκία παίζει τον δικό της ρόλο στις ενεργειακές εξελίξεις στην ίδια περιοχή (και ίσως, μετά τη σχετική προτροπή του Α. Οτσαλάν, να κλείσει το «κουρδικό μέτωπο») η Ελλάδα θα ήθελε να συνδέσει την ελληνική ΑΟΖ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ Αμερικανοί και Ευρωπαίοι δεν θα ήθελαν να καταλήξουν οι ενεργειακοί πόροι της περιοχής σε ρωσικές εταιρίες.
Όλα δείχνουν πως υπάρχουν δυναμικές ψηφίδες σε ένα γεωπολιτικό και ενεργειακό παζλ, στο οποίο περιλαμβάνονται η Ελλάδα και η Κύπρος, οι οποίες, μαστιζόμενες από δεινή οικονομική και κοινωνική κρίση, προσπαθούν να αποκτήσουν έναν κάποιο δεύτερο ρόλο στους συσχετισμούς, που κάποια στιγμή θα διαμορφωθούν.
