Του Κωνσταντίνου Χλωρού
ΜΑΡΙΑ Η ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ
Δοξαστικόν - Εωθινόν Η'
(Λέοντος ΣΤ' του σοφού)
Την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, στην Εκκλησία μας ψάλλεται ο όρθρος της Μ. Δευτέρας. Ο υμνογράφος μάς παρουσιάζει στο 2ο Κάθισμά του - ύμνος - με λαμπρότητα την έναρξη των Παθών του Κυρίου. "Των παθών του Κυρίου τας απαρχάς η παρούσα ημέρα λαμπροφορεί...".
"Μια 'χαρμολύπη" σταλάζει - σταγόνα, σταγόνα - στην καρδιά του, για το γλυκοχάραμα της Ανάστασης του Κυρίου μας, μέσα στη σταυρο-αναστάσιμη αυτή πορεία των φοβερών Παθών του, ιδιαίτερα αυτής της Μ. Εβδομάδας. Πονάει η ψυχή του πολύ, γιατί ο Δημιουργός του κόσμου έρχεται αποφασισμένος να καταδεχτεί Σταυρόν, να υποστεί ανακρίσεις και μαστιγώσεις, δικαζόμενος από τον Πιλάτον, όθεν, αν και ραπίστηκε στο πρόσωπο ακόμα και από δούλον, Αυτός τα πάντα ανέχεται για να σώσει τον άνθρωπον...".
Συμπάσχει, αγωνιά, υποφέρει μαζί με τον υμνογράφο και η μυροφόρα, Μαρία η Μαγδαληνή, σταλάζοντας κι αυτή δάκρυα θερμά, που δεν πήγαν χαμένα.
ΕΩΘΙΝΟΝ Η' (Ήχος πλ. δ') "Τα της Μαρίας δάκρυα, ου μάτην χείνται θερμώς, ιδού γαρ κατηξίωται, και διδασκόντων Αγγέλων, και της όψεως της σης, ω Ιησού, αλλ' έτι πρόσγεια φρονεί, οία γυνή ασθενής, διό και αποπέμπεται, μη προσψαύσαί σοι Χριστέ. Αλλ' όμως κήρυξ πέμπεται, τοις σοις Μαθηταίς, οις ευαγγέλια έφησε, την προς τον πατρώον κλήρον άνοδον απαγγέλουσα. Μεθ' ης αξίωσον και ημάς, της εμφανείας σου, Δέσποτα Κύριε".
Τα εωθινά ή δοξαστικά - αυτά - 11 (τον αριθμό), ψάλλονται τις Κυριακές στους 8 (οκτώ ήχους) της Παρακλητικής, στον Όρθρο της Θ. Λειτουργίας. Τα έγραψε ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Λέων ΣΤ' ο σοφός.
Δάσκαλός του ήταν ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης - Άγιος - Μέγας Φώτιος. (Με όποιον δάσκαλο θα πας... τέτοια γράμματα θα μάθεις). Τούτο μόνο έχω να πω κι ας με συγχωρέσει η Μυροφόρα Μαγδαληνή...
Δεν πιστεύω να υπάρχει Βυζαντινός ιεροψάλτης στη Λάρισα και σ' όλη την Ορθοδοξία, που να μην ματώνει η καρδιά του, κάθε φορά που ψέλνει αυτά τα Εωθινά - Ενώπιος Ενωπίω, στο Θυσιαστήριο του Θεού! Αν υπάρχει... ας εξομολογηθεί το κρίμα του, κάτω από το πετραχήλι, εκεί στο ψαλτήρι του... αλλιώς θα αναγκαστεί να πάει για ψυχοφάρμακα στον ψυχίατρο, για να συνέλθει από την αναισθησία.
Τα δάκρυα της Μαγδαληνής Μαρίας, επειδή ήταν καρδιακά, θερμά και τρυφερά, όταν σε συνάντησε Κύριε, ως "Κηπουρόν" έξω απ' το μνήμα σου, σε ικέτευε, λέγοντας: Αν εσύ τον πήρες - άνθρωπέ μου πες μου, πού τον έκρυψες κι εγώ θα πάω να τον βρω, να τον ξαναμυρώσουμε μαζί με την Μητέρα του, όλες οι μυροφόρες... δεν τον γνώρισες Μαρία... μόλις βγήκες απ' το μνημείο, ζαλισμένο το μυαλό, θαμπωμένα τα μάτια εσύ απ' το φως των δύο λευκοντυμένων Αγγέλων... ήταν και "λίαν πρωί της μιας Σαββάτων", υπέφωσκε η Ανατολή, μισοσκόταδο ακόμα και στο νου και στην ψυχή σου... δεν τον γνώρισες... μα σαν άκουσες τη φωνή "Μαρία...!", πώς σου βγήκε η βροντερή φωνή, "ο Κύριός μου και ο Θεός μου, δόξα σοι!".
Αξιώθηκε να δεχθεί καθαρή πνευματική τροφή από τους Αγγέλους και να ξαναϊδεί αναστημένο το πρόσωπό σου, ω Ιησού. Δεν την άφησες όμως με το λόγο σου, "μη μου άπτου", να φιλήσει τα πόδια σου. Σκέπτονταν, "γήινα" (κοσμικά) ακόμα, ήταν γυναίκα ασθενική. Σ' έβλεπε σαν αναστημένο, Διδάσκαλο - Βασιλιά, μόνο για τούτη τη Γη. Γι' αυτό και είπες: "ούπω γαρ αναβέβηκα προς τον Πατέρα μου". Όταν θα λάμψεις κι εσύ, μαζί με τους 12 μαθητές μου απ' το φως της Πεντηκοστής θα τραγουδάς μαζί μου: "Ιδού - να, σε λίγο - "αναβαίνω προς τον Πατέρα μου - όχι μόνον ως Θεός αλλά και ως άνθρωπος, πλέον, Θεάνθρωπος - και Πατέρα σας και Θεόν μου και Θεόν σας και "συνανυψώ υμάς εις την Άνω Ιερουσαλήμ εν τη Βασιλεία των Ουρανών". Τότε, αγία ψυχή, Παρθενική, θα έχεις όλο το δικαίωμα να με προσκυνάς και λατρεύεις "εξ όλης της ψυχής σου, διανοίας και καρδίας σου", "εις τον οίκον του Πατρός μου, όπου και θα τρέφεσαι στο "μυστικό μου Δείπνο".
Δεν την άφησε, όμως, συνεχίζει ο υμνογράφος Αυτοκράτορας - "κήρυξ πέμπεται, τοις σοις Μαθηταίς...".
Ήταν η πρώτη που κήρυξε Αναστημένο το Χριστό, στον Πέτρο και Ιωάννη και στο "Υπερώον" της Σιών, όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι μαθητές "διά τον φόβον των Ιουδαίων". Δεν την πίστεψαν. Τους φάνηκαν "λήρος" τα ευαγγέλια - οι χαρμόσυνες ειδήσεις - φαντασίες, σκέτο παραλήρημα... Αυτή όμως επέμεινε σ' αυτά που είδε, γι' αυτά που έκλαψε και έζησε! Έζησε από τώρα τη μακαριότητα, την Πατρική κληρονομιά στον ατελεύτητο αιώνα! "Την προς τον πατρώον κλήρον άνοδον απαγγέλουσα". Αξίωσε και σε μας να ιδούμε το Πρόσωπό σου, Δέσποτα Κύριε...
Η Αγία Μαγδαληνή έγινε μαθήτρια του Κυρίου - έγραψαν μερικοί - λιλιπούτειοι στο σώμα, το νου και την ψυχή (μαθήτρια... φιλενάδα) "επειδή ο Χριστός την θεράπευσε... από 7 δαιμόνια" (βλ. Λουκ. 8, 1-3).
Άπαγε της βλασφημίας..! Η Μαγδαληνή καταγόταν από τα Μάγδαλα, πόλη κοντά στην Τιβεριάδα. Ήταν σεμνή Παρθένος. Τα επτά δαιμόνια που αναφέρει η Γραφή για τη Μαγδαληνή δεν σημαίνει αμαρτωλότητα, διότι η δαιμονοληψία, διαδεδομένη θλίψη κατά την εποχή εκείνη, ήταν άσχετη προς την ηθική ποιότητα του ανθρώπου. Πίστεψε η Παρθένος, θεραπεύτηκε και γεμάτη ευγνωμοσύνη και βαθιά ευλάβεια ακολούθησε τον Χριστό, μαζί με άλλες ευσεβείς γυναίκες στις περιοδείες του "ανά την Γαλιλαίαν" (Μαρκ. 15, 40-47). Ανάμεσά τους στα Πάθη του Χριστού, η Θεοτόκος Παναγία και η Μαγδαληνή στο Σταυρό και την Αποκαθήλωση, "εθεώρουν πού τίθεται...".
Μερικοί Δυτικοί, εσφαλμένα, ταύτισαν την Μαρία Μαγδαληνή με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία στο σπίτι του Φαρισαίου Σίμωνα, με βαθύτατο σεβασμό, άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρον, τα έβρεξε με τα δάκρυα της μετανοίας της και τα σκούπισε ταπεινά με τα μαλλιά της κεφαλής της (Λουκ. 7, 36-50).
Η γυναίκα εκείνη, ίσως έγινε αφορμή να εμπνευστεί η Κασσιανή, η θαυμάσια εκείνη ποιήτρια και μελωδός, εύστροφη, ταλαντούχος υμνογράφος της Εκκλησίας, Μοναχή του Βυζαντίου - λένε, θα γεννήθηκε γύρω στο 810 - ώστε να γράψει το Δοξαστικό, που ραγίζει καρδιές - αν δεν είναι αναίσθητες - το οποίο ψάλλεται την Μ. Τρίτη: "Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή... οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας...".
Η Κασσιανή, ονομαζόταν και Κασσία, και Εικασία. Ο Εικονομάχος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Θεόφιλος, "τω κάλλει της Εικασίας εκπλαγείς" είπε προς αυτήν το πολυθρύλητον εκείνο: "ως αρ' εκ γυναικός (ήτοι της Εύας) ερρύη τα φαύλα", όπερ προκάλεσε την εύστοχον απάντησιν της αληθώς ευφυεστάτης Εικασίας: "αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττονα" (η Παναγία). "Ο αυτοκράτωρ όμως, την καρδίαν τρωθείς, ένεκα της ευθαρσούς απαντήσεως, έδωκε το μήλον εις την εκ Παφλαγονίας της Μ. Ασίας Θεοδώραν".
Ύστερα απ' αυτό το θεόπνευστο "χαστούκι" κατά του Θεοφίλου, η Κασσιανή έκτισε στην Κωνσταντινούπολη την Ι. Μονή "Εικασία" και ησύχασε εκεί με τους ποιητικούς Κανόνες και Δοξαστικά της: "Αυγούστου μοναρχήσαντος, επί της γης... κ.ά.". Κοιμήθηκε σε μεγάλη ηλικία, ως άλλος υψιπέτης αετός, "έρως Ορθοδοξίας", της ποιητικής της Θεολογίας!
Σήμερα, ακόμα, τα Πανεπιστήμιά μας δεν διδάσκουν αθεΐα και απιστία στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο δεν διδάσκουν και δεν εφαρμόζουν στην πράξη την "μαχητική αθεΐα". Έλεγε ο Άγιος Παΐσιος: "Πώς μπορούσε να βρει και ιδεί τον Θεόν στους ουρανούς ο Ρώσος αστροναύτης Γκαγκάριν, αφού ανέβαινε ανάποδα, με τα πόδια... (και όχι με το κεφάλι...). Σα να 'λεγε, η αθεΐα είναι "η αρρώστια της γνώσεως". Έλεγε για τον Παΐσιο ο σεβασμιότατος στην πρώτη αγρυπνία - αγιοποίησής του - και επίσημα, στους Αγίους Θεοδώρους (Ι.Ν. Λάρισας): "Τον επισκέφτηκα για πρώτη φορά ως λαϊκός... μετά ως ιερωμένος του έγραψα μια επιστολή και τον παρακαλούσα να προσευχηθεί για δυο ενορίτισσές μου, να αποκτήσουν από ένα παιδί. Πέρασαν δυο χρόνια και απάντηση δεν έλαβα... Στην δεύτερη επίσκεψή μου με ομάδα παιδιών της ενορίας μου, μόλις με είδε στην Παναγούδα (Άγιο Όρος), φωνάζει από μακριά: "Ξέρω γιατί ήρθες... για το γράμμα... δεν το έλαβες ακόμα το μήνυμα;..". Οι δύο γυναίκες είχαν αποκτήσει ήδη από ένα παιδί... Συγκινημένος ο Δεσπότης παρότρυνε αγόρια και κορίτσια, όποιο πρόβλημα κι αν έχουν στη ζωή τους να το καταθέτουν με την προσευχή τους στον Άγιο Παΐσιο και θα πάρουν το "μήνυμα", όσο δύσκολο κι αν είναι το πρόβλημά τους. Δεκαοκτώ χρόνια - ως συνταξιούχος - εθελοντής ιεροψάλτης, στο πρώην διπλανό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων και τώρα στον υπόγειο, μεγάλο ιερό ναό, τέτοιο μελισσολόι - και από νέους ανθρώπους - όρθιο, από ώρα 8 μ.μ. - 3 (μετά τα μεσάνυχτα) δεν ξαναείδα. Μου θύμισε εκείνο το μεγαλύτερο - κάθε Κυριακή - χρόνια ολόκληρα, μελισσολόι του Ιερού Ναού Αγίου Χαραλάμπους.
- π. Αθαν. Μυτιληναίος: "Χαρισματούχος του Θείου Λόγου" (έτσι τον είχε χαρακτηρίσει - το "άκακον αρνίον του Χριστού). "...Βαλθήκαμε όλοι να αλλοιώσουμε τον χαρακτήρα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Κλήρος και λαός! Βέβαια, όταν λέμε "όλοι" - δόξα τω Θεώ - υπάρχουν άνθρωποι, κληρικοί και λαϊκοί, οι οποίοι αγωνίζονται ακόμη και με τα δόντια να κρατήσουν την ταυτότητα της Ορθοδοξότητος και της Ορθοπραξίας - της Ορθοδόξου Πνευματικότητος. Αυτή είναι η "ορθοπραξία". Η ορθόδοξος πνευματικότης. Φοβούμαι μήπως κάποτε έλθουν Μαύροι από την Κεντρική Αφρική να κηρύξουν στην Ελλάδα, ως Ορθόδοξοι ιεραπόστολοι την Ορθοδοξία! Το φοβούμαι πάρα πολύ" (Ματθ. 3,9 και Λουκ. 3,8).
"...Πηγαίνετε στον λάκκο απ' έξω, εκεί που ρίχνουν τα κοινά κόκαλα και πείτε: "Ω, Θεέ μου!..". Αυτά οπωσδήποτε προκαλούν νύξη της καρδιάς και φυγάδευση της αναισθησίας.
- Αδιάλειπτος προσευχή. Η νηστεία βοηθάει στην εξορία της αναισθησίας. Και τέλος, φόβος Κυρίου. Ο φόβος λοιπόν του Θεού, όταν εγκαθιδρυθεί μέσα στην ψυχή μας, λιώνει την αναισθησία, όπως ο ήλιος το χιόνι και η φωτιά το κερί.
Προσοχή από την πνευματική αναισθησία!
Αγαπητοί μου, η αναισθησία είναι ο θάνατος και η νέκρωση της πνευματικής ζωής, αλλά και κάθε ικμάδας της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Ο λίβας της αναισθησίας, της πνευματικής αναισθησίας, το 'χω πει πολλές φορές, θα το πω και σήμερα, θα το λέω πάντοτε - ιδιαιτέρως πνέει όλο και περισσότερο, όλο και σφοδρότερα πάνω στην Εκκλησία μας και στην πατρίδα μας. Όλο και περισσότερο! Και ποσοτικά και ποιοτικά (...προφητικός λόγος...).
Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος αποκαλεί την αναισθησία "λιθώδη", δηλαδή πέτρινη, "μαινάδα", δηλαδή μαινομένη, να 'χει καταληφθεί από μανία, και "μωράν ανόητη, επομένως κι εκείνος ο οποίος πάσχει από την αναισθησία, μεταβάλλεται σε λιθώδη, σε μαινόμενο, εναντίον κάθε πνευματικού πράγματος, εναντίον κάθε πνευματικής εθνικοθρησκευτικής παραδόσεως και σε μωρόν άνθρωπο (ακόμα κι όταν το Ιερό Ευαγγέλιον στέκεται μπροστά του ΟΡΘΙΟΝ).
Αγαπητοί μου, είναι καιρός να κάνουμε αυστηρή αυτοκριτική. Οι καιροί δεν περιμένουν!" (11-11-1975).
(Λόγοι Αφυπνίσεως: Ι.Μ. Κομνηνείου - Στόμιον Λαρίσης)
- Ναι, Πνευματικέ μας Πατέρα, είναι καιρός να κάνουμε αυστηρή αυτοκριτική όλοι μας... οι καιροί δεν περιμένουν!.. Θα μας ξηράνει ο λίβας της αναισθησίας!.. αν και συ, μαζί με το "άκακον αρνίον" δεν προσευχηθείτε θερμά απ' εκεί ψηλά.
- Η Αγία Μαγδαληνή μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, θα ανέλαβε έργο Ιεραποστόλου και μάλιστα σε γυναίκες, στις οποίες θα εκήρυττε ότι "εώρακε" τον Αναστάντα Κύριο. Πληροφορία του ΣΤ' αιώνα αναφέρει πως εγκαταστάθηκε στην Έφεσο, κι αυτή μετά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, εκεί και κοιμήθηκε.
"Τα της Μαρίας δάκρυα, ου μάτην χείνται θερμώς..." (22 Ιουλίου η μνήμη της)
