* Του Βασίλη Μίχου
Ο χαρακτηρισμός μιας πολιτικής πρότασης ως δεξιάς ή αριστερής δεν είναι θέμα επιλογής ταμπέλας αλλά προκύπτει από την ουσία του περιεχομένου της. Κύριο στοιχείο διάκρισης δε μεταξύ αριστεράς και δεξιάς παραμένει η αντίληψη για τους θεσμούς της οργανωμένης κοινωνίας και τη σχέση τους με την οικονομία. Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο, η κεντροαριστερά σήμερα είναι παντελώς απούσα (ως πολιτικός λόγος) στον κατ’ εξοχήν προνομιακό γι’ αυτή κοινωνικό και γεωγραφικό χώρο, τον Ευρωπαϊκό. Αυτό το υποστηρίζω για τον εξής λόγο:
Τα τελευταία χρόνια, ένα ιδιαίτερα συγκεντρωτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και κοντά του ολιγάριθμες πολυεθνικές που στοχεύουν στον παγκόσμιο έλεγχο των τροφίμων, του νερού και της ενέργειας, έχουν αποδυθεί με επιτυχία σε ένα αγώνα κυριαρχίας, αμφισβητώντας ευθέως τις πολιτικές δομές της κοινωνίας σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Έχουν επιτύχει την αποδυνάμωση των κοινοβουλίων, την υπαγωγή των κρατών (όλων ανεξαιρέτως –όχι των πτωχευμένων) σε ιδιωτικό έλεγχο, και τη σταδιακή επιστροφή των πολιτών σε ένα κόσμο δουλοπαροικίας. Όλα αυτά, όχι μόνο με την αποκλειστική υποστήριξη μιας ακραίας (υπό την έννοια της ολιγαρχικής) δεξιάς, αλλά και με την ανοχή, τουλάχιστον, της μεγαλύτερης μερίδας του πολιτικού συστήματος το οποίο αντιμετωπίζει ως δεδομένη μία κατάσταση που δεν θα έπρεπε να είναι ανεκτή ούτε από την κεντροδεξιά. Οπωσδήποτε, υπάρχει για τα μεμονωμένα κράτη η δικαιολογημένη επίκληση αδυναμίας να αντιδράσουν σε μία τέτοια επίθεση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως, ως μέγεθος πληθυσμιακό, εμπορικό, οικονομικό, ιστορικό και πολιτικό αυτή την κατάσταση θα μπορούσε, και μπορεί ακόμη και τώρα, να την ανατρέψει. Κι εκεί, η εκκωφαντική σιωπή της ευρωπαϊκής ‘κεντροαριστεράς’, όπως εκφράζεται στο Ευρωκοινοβούλιο, στα λοιπά όργανα της ΕΕ και στα εθνικά κόμματα που τη συγκροτούν, έχει αφήσει τους λαούς έρμαιο της οργής τους και της απελπισίας τους.
Ενόψει και των ευρωεκλογών, η ευρωπαϊκή κεντροαριστερά οφείλει να καταγγείλει απερίφραστα την ολιγαρχική λαίλαπα και να προτείνει και προωθήσει τα απαραίτητα μέτρα για την επαναφορά των πραγμάτων στην κοίτη των ευρωπαϊκών αξιών, σώζοντας μαζί με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο από τη βύθιση σε ένα απάνθρωπο μεσαίωνα. Άλλως, δεν θα είναι κεντροαριστερά. Ίσως να είναι μόνο μια ‘φιλάνθρωπη’ εκδοχή δεξιάς που θέλει να λησμονήσει ότι το δημοκρατικό, κοινωνικό, κράτος δικαίου αποτελεί κορυφαίο επίτευγμα του πολιτισμού μας και πως ακόμη και ένα αυταρχικό κράτος δικαίου είναι φιλολαϊκότερο από την άλλως αναπόφευκτα ανεξέλεγκτη κυριαρχία των ισχυρών ιδιωτών.
Στο ίδιο πλαίσιο, και μέσα στην κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, η ελληνική κεντροαριστερά (το ίδιο ισχύει και για την κεντροδεξιά και την αριστερά) οφείλει να από-ενοχοποιήσει την έννοια του Κράτους, να αναδείξει το δημοκρατικό, κοινωνικό κράτος δικαίου ως ζητούμενο της δράσης της, αλλά συγχρόνως με θυσιαστικό θάρρος να ξεσκεπάσει όλες τις στρεβλώσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την παραμόρφωσή του σε μηχανισμό εκμετάλλευσης (μέχρι του σημείου απονέκρωσης) της κοινωνίας μας και να προωθήσει με επιμονή και σαφήνεια τα πιθανώς μη ‘δημοφιλή’ αλλά απαραίτητα μέτρα για τη μετατροπή του σε κράτος – φορέα προόδου στην υπηρεσία του λαού.
Χωρίς αυτή την ξεκάθαρη τοποθέτηση και στο ευρωπαϊκό και στο εθνικό επίπεδο, ο αυτοπροσδιορισμός στο πολιτικό φάσμα ως κεντροαριστερά θα είναι γράμμα κενό. Και αν υπάρχει μια περίοδος που έχει ανάγκη ξεκάθαρων τοποθετήσεων είναι αυτή που διανύουμε. Η αντίθεση μεταξύ του ‘ιδιωτικού’ και του ‘δημόσιου’ βρίσκεται σε ακραίο σημείο και τα στρογγυλευμένα λόγια δεν έχουν θέση.
