Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)
Έρευνα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) για τα παιδιά πρόσφυγες από τη Συρία που ζουν στον Λίβανο και την Ιορδανία διαπίστωσε ότι υφίστανται εκτεταμένη ψυχολογική πίεση, ότι πολλά από αυτά ζουν μόνα ή χωρισμένα από τους γονείς τους, τα περισσότερα δεν λαμβάνουν εκπαίδευση και πολλά εργάζονται παράνομα.
Παιδική εργασία λοιπόν μεσούσης της πολεμικής κρίσης, απομόνωση και εγκατάλειψη των παιδιών-προσφύγων και πολλά άλλα τέτοια που θα έπρεπε να έχουν ήδη κινητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα. Τα παιδιά αυτά, θύματα της παρατεταμένης πολεμικής εμφύλιας σύρραξης δεν είναι παρά έρμαια των όποιων διαθέσεων που παραπέμπουν σε στυγνή εκμετάλλευση και τυραννία. Γιατί τα πρόβλημα δεν είναι μόνο ο πόλεμος αλλά και οι συνέπειές του.
Η έκθεση με τίτλο «Το μέλλον της Συρίας – η κρίση και τα παιδιά πρόσφυγες», η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα, είναι η πρώτη σε βάθος έρευνα που διεξάγει η Y.A. για τα παιδιά πρόσφυγες από τη Συρία, από την έναρξη της σύγκρουσης το Μάρτιο του 2011. Τα παιδιά πρόσφυγες ξεπερνούν συνολικά το 1,1 εκατομμύριο. Πρόκειται ασφαλώς για τραγικό αριθμό. Η έρευνα της Υ.Α. καταγράφει λεπτομερώς την οδυνηρή ζωή της απομόνωσης, του αποκλεισμού και της ανασφάλειας, την οποία βιώνουν πολλά παιδιά που ακολούθησαν τον δρόμο της προσφυγιάς. Το 29% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι μία φορά την εβδομάδα –ή και σε μικρότερο χρονικό διάστημα– εγκαταλείπει το σπίτι του. Ως «σπίτι» συχνά νοείται ένα συνωστισμένο διαμέρισμα, ένα πρόχειρο κατάλυμα ή μια σκηνή. Πολλά παιδιά μεγαλώνουν σε διαλυμένες οικογένειες και συχνά είναι εκείνα που στηρίζουν οικονομικά το νοικοκυριό. Περισσότερες από 70.000 οικογένειες προσφύγων από τη Συρία ζουν χωρίς πατέρα και πάνω από 3.700 παιδιά πρόσφυγες είναι είτε ασυνόδευτα, είτε χωρισμένα και από τους δύο γονείς τους. Η σύγκρουση, η οποία διαρκεί 32 μήνες, αφήνει τόσο σωματικά όσο και ψυχικά σημάδια. Στον Λίβανο, το πρώτο εξάμηνο του 2013, 741 παιδιά πρόσφυγες από τη Συρία μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο λόγω τραυματισμών.
Στην Ιορδανία, την προηγούμενη χρονιά, περισσότερα από 1.000 παιδιά στον καταυλισμό Zaatri υποβλήθηκαν σε θεραπεία για τραυματισμούς που σχετίζονταν με τον πόλεμο. Σε πολλές περιπτώσεις, οικογένειες προσφύγων που στερούνται οικονομικών πόρων στέλνουν τα παιδιά τους να εργαστούν, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους, τόσο στην Ιορδανία όσο και στον Λίβανο. Οι ερευνητές ανακάλυψαν παιδιά που ήδη από τα επτά τους χρόνια εργάζονται πολλές ώρες για χαμηλότατη αμοιβή, μερικές φορές σε επικίνδυνες συνθήκες ή συνθήκες εκμετάλλευσης.
Στον καταυλισμό προσφύγων Zaatri της Ιορδανίας, τα περισσότερα από τα 680 μικρά καταστήματα που λειτουργούν απασχολούν παιδιά. Μια αποτίμηση της κατάστασης στις 11 από τις 12 επαρχίες της Ιορδανίας κατέδειξε ότι σχεδόν ένα στα δύο νοικοκυριά προσφύγων που ρωτήθηκαν στηρίζονταν εν μέρει ή εξολοκλήρου σε εισόδημα που συνεισέφερε κάποιο παιδί. Άλλα στοιχεία που προέκυψαν από την έκθεση της ΥΑ καταδεικνύουν ότι τα παιδιά πρόσφυγες που δεν πηγαίνουν σχολείο είναι περισσότερα από εκείνα που πηγαίνουν. Πάνω από το 50% όσων διαμένουν στην Ιορδανία δεν παρακολουθούν μαθήματα. Στον Λίβανο, υπολογίζεται ότι περίπου 200.000 παιδιά σχολικής ηλικίας, που είναι πρόσφυγες από τη Συρία ίσως μείνουν εκτός σχολείου στο τέλος της χρονιάς. Ένα άλλο ανησυχητικό σύμπτωμα της κρίσης στη Συρία είναι τέλος ο μεγάλος αριθμός βρεφών που γεννιούνται στην εξορία, χωρίς πιστοποιητικό γέννησης – ένα απαραίτητο έγγραφο στη μάχη κατά της ανιθαγένειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΥΑ σχετικά με τη νομοθεσία για την καταχώριση των γεννήσεων στον Λίβανο, το 77% των 781 βρεφών προσφύγων που εξετάστηκαν δεν είχε επίσημο πιστοποιητικό γέννησης. Ανάμεσα στον Ιανουάριο και τα μέσα Οκτωβρίου 2013, εκδόθηκαν μόνο 68 πιστοποιητικά σε βρέφη που γεννήθηκαν στον καταυλισμό Zaatri. Ιδού λοιπόν ένας ακόμη τραγικός απολογισμός της εμφύλιας σύρραξης στη Συρία. Περιμένει κανείς να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Προς το παρόν ελέγχονται τα χημικά όπλα του Άσαντ.
Ο εμφύλιος όμως συνεχίζεται. Και η διεθνής κοινότητα απλά δεν παρεμβαίνει περαιτέρω. Τα παιδιά όμως εξακολουθούν να μεταναστεύουν και να εργάζονται σκληρά συντηρώντας τις οικογένειές τους. Το μέλλον άγνωστο όσο η καταστροφή στη χώρα θα εξακολουθεί να εξοστρακίζει τους κατοίκους της. Οι δε τοποτηρητές απλά ζυγίζουν τις ευθύνες, θεωρώντας ενθαρρυντικό το γεγονός ότι δεν έγινε ακόμη συμμαχική επίθεση. Εν ολίγοις, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο αν και κατά πόσο θα υπάρξει επέμβαση και στην καταστροφή των χημικών του συριακού καθεστώτος. Τα περί παιδικής εργασίας είναι για αυτούς ψιλά γράμματα.
