Της Μαρίας Μίχου michou@eleftheria.gr
«Πρελούδιο» μιας αναμέτρησης που αναμένεται να κορυφωθεί στις 17 Οκτωβρίου είναι το «λουκέτο» στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ –τότε, η σύγκρουση θα γίνει επί της απαίτησης αύξησης του ανωτάτου ορίου του ομοσπονδιακού χρέους, για να διατηρηθεί η πλήρης πίστη και πίστωση της αμερικανικής κυβέρνησης και η ομαλή εξυπηρέτηση του αμερικανικού χρέους. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού, κυβερνήσεις και αγορές κρατούν την ανάσα τους –είναι εκείνο το περίφημο «ατύχημα» που περιγράφεται ως ο μόνος αστάθμητος παράγοντας που μπορεί να εκτροχιάσει την εξαιρετικά εύθραυστη ισορροπία που προσπαθούν να πετύχουν στην Ευρώπη, στην Ιαπωνία και αλλού.
Η σύγκρουση Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών είναι πρωτίστως ιδεολογική: Οι Ρεπουμπλικανοί αντιδρούν στη φιλοσοφία του Obamacare, κυρίως επειδή υποχρεώνει το σύνολο των Αμερικανών να αποκτήσουν ασφάλιση –και μιλάμε για ιδιωτική ασφάλιση, όχι κρατική. Θα καλούνται να επιλέξουν από μια σειρά προγραμμάτων που θα προσφέρεται από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, ενώ τα προγράμματα αυτά θα έχουν την έγκριση του κράτους. Αν αρνηθούν, θα καλούνται να πληρώσουν εξτρά φόρο, εν είδει προστίμου. Παράλληλα, οι πιο εύποροι θα συνεισφέρουν για να υποστηριχθούν οι προϋπολογισμοί των ειδικών προγραμμάτων που αφορούν στους κοινωνικά ευπαθείς, που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης –συνολικά, θα επιβληθούν 18 διαφορετικοί φόροι, ακόμη και στα επενδυτικά κέρδη, για την υποστήριξη των ασθενέστερων. Στην Ευρώπη δεν γίνεται αντιληπτό το γιατί αντιδρούν οι Ρεπουμπλικανοί. Ούτε στην Ελλάδα. Παρότι στη χώρα μας, και σε όλη την Ευρώπη, επιχειρείται ακριβώς το αντίθετο: να ιδιωτικοποιηθεί μέρος –περίπου το 30%- του κοινωνικού συστήματος υγείας και περίθαλψης.
ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, Γαλλία, Βρετανία, Ιαπωνία κρατούν την αναπνοή τους και πιέζουν για επίλυση του αδιεξόδου στην αμερικανική κυβέρνηση, το συντομότερο δυνατό. Και είναι απόλυτα λογικό. Με την ευρωπαϊκή και άλλες οικονομίες του κόσμου να πορεύονται με μόνον στόχο τη διατήρηση μιας εύθραυστης ισορροπίας, ανάμεσα στη διόρθωση των οικονομικών τους στοιχείων και στον καθησυχασμό των αγορών, η εξέλιξη στις ΗΠΑ προκαλεί μόνον ρίγη. Και το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στον συγκεκριμένο νόμο. Εντοπίζεται στο εάν θα επιτευχθεί ή όχι συμφωνία για το ύψος του πλαφόν του αμερικανικού χρέους. Οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, έχουν πάρα πολλούς λόγους να φοβούνται ένα τέτοιου είδους «ατύχημα».
Κατά τα άλλα, η καθημερινή ζωή στις ΗΠΑ συνεχίζεται κανονικά. Οι αγορές δεν αντέδρασαν, τουλάχιστον όχι ακόμη, όσο αρνητικά αναμενόταν σε μια τέτοια εξέλιξη, τα ταχυδρομεία, οι μεταφορές, τα σχολεία και τα νοσοκομεία λειτουργούν κανονικά. Τα κοινωνικά επιδόματα δίνονται κανονικά, με καθυστέρηση μόνον στα καινούρια αιτήματα για ανθρώπους με κάποια αναπηρία. Τα ομοσπονδιακά δικαστήρια μπορούν να λειτουργούν κανονικά για ακόμη δέκα ημέρες. Κλειστά είναι τα εθνικά πάρκα, οι γκαλερί και τα μουσεία. Και η οικονομική δραστηριότητα συνεχίζεται στην Αμερική. Ο Θείος Σαμ πήγε διακοπές και κανείς δεν μπήκε καν στον κόπο να ρωτήσει «πού;» και για «πόσο;».
Φανταστείτε τι θα γινόταν εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα. Δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει τίποτε απολύτως. Κανείς κρατικός υπάλληλος δεν θα διανοείτο να παραμείνει εθελοντικά στην εργασία του ή χωρίς πληρωμή. Όσο για το εθνικό μας σύστημα υγείας και περίθαλψης, πληρώνουμε και εισφορές, πληρώνουμε και φόρους, πληρώνουμε και ιδιώτες γιατρούς και κλινικές, γιατί παρά τα όσα πληρώνουμε, οι κρατικές υπηρεσίες όχι μόνον υπολειτουργούν, αλλά κινδυνεύουν να γίνουν «αόρατες». Και δεν φταίει μόνο το μνημόνιο για αυτό το χάλι.
