Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Περισσότερο από 60% των παιδιών ηλικίας εννέα ετών στην ΕΕ φοιτούν σε σχολεία χωρίς ψηφιακό εξοπλισμό. Το γεγονός αυτό σαφώς και δεν τιμά τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που κόπτονται για την νέα ψηφιακή εποχή. Ιδιαίτερα δεν τιμά τις πιο προηγμένες χώρες μιας και θεωρούνται πρωτοπόρες στην νέα εποχή και το διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους καθημερινά. Ολοένα και περισσότεροι τομείς αποκτούν μεγάλη σημασία από την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας. Και όλα αυτά σε μία εποχή όπου η αυτοματοποίηση γίνεται κανόνας.H Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες το επονομαζόμενο σχέδιο «Άνοιγμα της εκπαίδευσης». Πρόκειται για ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση του θέματος αυτού και άλλων ψηφιακών προβλημάτων, τα οποία δεν επιτρέπουν σε σχολεία και πανεπιστήμια να παρέχουν υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και ψηφιακές δεξιότητες που θα είναι απαραίτητες για το 90% των θέσεων εργασίας έως το 2020. Ως εναρκτήρια πρωτοβουλία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε τον νέο δικτυακό τόπο, «Ανοιχτή εκπαίδευση Europa», που θα επιτρέπει σε σπουδαστές, επαγγελματίες και εκπαιδευτικά ιδρύματα να μοιράζονται δωρεάν ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους. Μεταξύ 50% και 80% των σπουδαστών στις χώρες της ΕΕ δεν χρησιμοποιούν ποτέ ψηφιακά διδακτικά βιβλία, λογισμικό ασκήσεων, εκπομπές/βιντεομηνύματα (podcast), προσομοιώσεις ή εκπαιδευτικά παιχνίδια. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί, σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ως «ψηφιακά σίγουρους» ή ικανούς να διδάσκουν αποτελεσματικά ψηφιακές δεξιότητες, και 70% θα ήθελαν περισσότερη κατάρτιση στη χρήση ΤΠΕ (Τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών). Οι μαθητές στη Λετονία, τη Λιθουανία και την Τσεχική Δημοκρατία είναι πιθανότερο να έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο στο σχολείο (πάνω από 90%), σε διπλάσιο ποσοστό από την Ελλάδα και την Κροατία (περίπου 45%). Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αντιμετωπίζει επίσης ψηφιακές προκλήσεις: Επισημαίνεται μάλιστα χαρακτηριστικά ότι με τον αριθμό των σπουδαστών της ΕΕ που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά κατά την επόμενη δεκαετία, τα πανεπιστήμια πρέπει να προσαρμόσουν τις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας και να παρέχουν ένα συνδυασμό διδασκαλίας πρόσωπο με πρόσωπο και ηλεκτρονικών δυνατοτήτων μάθησης, όπως MOOCs (Massive Open Online Courses) (μαζικά ανοικτά ηλεκτρονικά μαθήματα) που επιτρέπουν στα άτομα να αποκτήσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση οπουδήποτε, ανά πάσα στιγμή και μέσω οποιασδήποτε συσκευής. Όμως πολλά πανεπιστήμια δεν είναι έτοιμα για την αλλαγή αυτή,. Αυτό το βλέπουμε σε μεγάλο βαθμό και στην χώρα μας, όπου τα Πανεπιστήμια δεν έχουν απλά ελλείψεις αλλά κινδυνεύουν να κλείσουν. Πάντως, όπως αναφέρεται, πρωτοβουλίες που συνδέονται με το άνοιγμα της εκπαίδευσης θα χρηματοδοτηθούν με στήριξη από το πρόγραμμα Erasmus+, το νέο πρόγραμμα της ΕΕ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό, και το Horizon 2020, το νέο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας, καθώς και τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ. Το πρόγραμμα Erasmus+ θα προσφέρει χρηματοδότηση σε παρόχους εκπαίδευσης, προκειμένου να εξασφαλίσουν επιχειρηματικά μοντέλα προσαρμοσμένα στις τεχνολογικές αλλαγές και να υποστηρίξουν την εξέλιξη των εκπαιδευτικών μέσω ανοικτών ηλεκτρονικών μαθημάτων. Το σύνολο του εκπαιδευτικού εξοπλισμού που θα υποστηρίζεται από το Erasmus + θα είναι δωρεάν διαθέσιμο στο κοινό με «ανοικτές άδειες». Ψηφιακή εποχή λοιπόν και νέα δεδομένα που αλλάζουν άρδην την κατάσταση. Η πρόσβαση πάντως σε αυτή την νέα ψηφιακή εποχή δεν είναι πάντα υπόθεση ρουτίνας. Τουναντίον, θα έλεγα, τα προβλήματα στην πρόσβαση είναι πολλά και ειδικά στην εκπαίδευση. Μπορεί κανείς να πει με σιγουριά ότι τα επόμενα χρόνια η πρόσβαση αυτή θα είναι δυνατή; Ίσως. Η τεχνολογία όμως προχωρά το ίδιο όπως και τα δεδομένα, που αλλάζουν μέρα με την ημέρα. Αν και κατά πόσο τα παιδιά και οι νέοι θα μπορέσουν να εξοικειωθούν εξαρτάται από την επιθυμία των κυβερνήσεων να αφιερώσουν χρόνο και χρήμα στην εκπαίδευση. Και αυτό βέβαια δεν θα σημάνει αυτόματα και πρόοδο, αφού αυτή εξαρτάται και από άλλους παράγοντες. Απλά η τεχνολογία μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Και η ψηφιακή εποχή να προσφέρει στα μικρά παιδιά και τους νέους τις όποιες διευρυμένες δυνατότητες εξέλιξης πάντα προς την κατεύθυνση της μάθησης.
