Του Γιώργου Ζιαζιά
Η γνωστή ανά το πανελλήνιο μεγάλη εμποροπανήγυρη της Λάρισας, το ξακουστό Κουμ-Παζάρ της, που θα πει παζάρι στην άμμο (και αυτό γιατί με τα κάθε χρόνο εκχυλίσματα του Πηνειού στον χώρο του Αλκαζάρ, εναποθέτονταν στρώματα άμμου), όπως συνήθιζαν να το λεν, που γινόταν στο Αλκαζάρ, αλλά στην πραγματικότητα εκτεινόταν από τον πρό της γέφυρας ανοιχτό χώρο και τελείωνε εις τον πέραν του σημερινού γηπέδου χώρον με πλήθος επισκεπτών από τις γύρω της πόλεις και χωριά και από όλη σχεδόν την Ελλάδα, σε σημείο που πολλές φορές να μην μπορούν να εξυπηρετηθούν από τα ξενοδοχεία και τα δωμάτια σπιτιών που διέθεταν κλίνες κατά την διάρκεια του παζαριού.
Πότε έγινε η πρώτη πανήγυρη δεν είναι εξακριβωμένο. Πάντως το 1887 έγινε. Χαρακτηριστικό είναι και το δημοσίευμα του 1900: «Η πανήγυρίς μας εφέτος ήταν ζωηρότατη εις αγοραπολησίας. Θα ήτο έτι ζωηρότερην εάν ήρχονταν ζώα και Μακεδονίας. Η αποτυφλωτική σκόνη ήτο πρωτοφανής. Πολλοί έλεγαν ότι την έφεραν εξ Αθηνών οι επισκέπται. Αλλά και ο συνωστισμός εφέτος ήτο κάτι σύνηθες. Εις 35.000 σχεδόν ανήλθον οι προσελθόντες πανηγυριστές, εκ των οποίων 238 ήταν ανταποκριταί Αθηναϊκών εφημερίδων και μεθ’ όλην αυτήν την πολυκοσμίαν η δημοτική ασφάλεια δεν διεταράχθη και τόσον. Ολίγα μόνο συνήθη λοποδύτικα κρούσματα έλαβαν χώραν. Η πριγκίπισσα είναι καταγοητευμένη με την πανήγυριν. Επεφόρτωσε τον κ. Δήμαρχον να παραγγείλη διά το Στρατ. Νοσοκομείον Αθηνών 250 κλινοσκεπάσματα, δείγμα μαλλιών των οποίων είδεν εις την έκθεσιν». (1-10-1900).
Στον προ της γέφυρας χώρο έστηναν παράγκες πρόχειρες και τέντες κυρίως καστανάδες που διαλαλούσαν τα γερά και ζεστά κάστανα, σκεπασμένα με λινάτσες για να διατηρούνται ζεστά, όπως και οι μικροπωλητές, χαλβά Φαρσάλων.
Περνώντας την στολισμένη με γιρλάντες γέφυρα, την πολυφωτισμένη και προτού να φθάσεις στα σκαλοπάτια, έβλεπες τα «πανοράματα» που ήταν επίμηκες ξύλινες κάσες πάνω σε ρόδες, που πλάγια από τις δύο μεριές είχαν 5 μικρά στρογγυλά παραθυράκια με τζάμια φακούς που από εκεί καθισμένος σε σκαμνάκια, έβλεπες φωτογραφίες από πρόσωπα διασήμων της εποχής, πόλεις ευρωπαϊκές, και διάφορα επίκαιρα, πληρώνοντας βέβαια με μερικές δεκάρες, αφού πελάτες ήταν οι πιτσιρικάδες.
Κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια και δεξιά και αριστερά του σκυροστρωμένου δρόμου του Αλκαζάρ ήταν στημένες πολύχρωμες από τις τέντες παραγκίτσες με κάθε είδους ψιλικών και κυρίως με είδη που αφορούσαν γυναίκες και στο τέλος του δρόμου μεσολαβούσαν τα τυχερά παιχνίδια, ιδίως ρουλέτες, όπως και μικρομάγαζα που πουλούσαν χαλβάδες Φαρσάλων και στη συνέχεια ήταν οι μεγάλες παράγκες, που κατασκεύαζε και ενοικίαζε ο Δήμος, με παντός είδους εμπορεύματα Λαρισαίων εμπόρων και περισσότερο ξένων. Δίπλα δε με την οδό Κοζάνης λειτουργούσαν υπαίθριοι θίασοι, ο γύρος του θανάτου με μοτοσικλέτες και πολλά άλλα παράξενα, με τα οποία διασκέδαζαν οι απλοί τότε επισκέπτες.
Στη συνέχεια υπήρχαν καφενεία και ταβέρνες με λαϊκά μουσικά όργανα, που διασκέδαζαν τους επισκέπτες. Μετά συνέχιζε το ζωοπάζαρο, που εκείνη την παλιά εποχή έβλεπε κανείς χιλιάδες ζώα να πωλούνται και αγοράζονται.
Πολλές χρονιές μαζί με το παζάρι γίνονταν και γεωργοκτηνοτροφικές εκθέσεις.
Για το παζάρι μπορεί να γράψει κανείς σελίδες ολόκληρες. Ο χώρος όμως στην Εφημερίδα περιορισμένος. Στο βιβλίο μου όμως «αναζητώντας τη χαμένη Λάρισα», τόμος δεύτερος, υπάρχει λεπτομερής περιγραφή τόσο του παζαριού όσο και των γεωργοκτηνοτροφικών εκθέσεων.
