Του Κώστα Χατζή
Το κείμενο που ακολουθεί προτείνεται σαν θερινή διαφυγή. Είναι μια πρόταση ανά-γνωσης. Δεν είναι πολύ γνωστό και γι’ αυτό έχει επιλεγεί. Με την ελπίδα ότι η ανάγνωση θα συνοδευτεί και από δημιουργικό αναστοχασμό.
Είναι άρθρο του Κάρολου Μαρξ, δημοσιευμένο το 1855 στην εφημερίδα “New York Daily Tribune” του Λονδίνου. Και περιέχεται στο βιβλίο «Μαρξ-Έγκελς, Η Ελλάδα, η Τουρκία και το ανατολικό ζήτημα. Εισαγωγή, μετάφραση, υπομνηματισμός Παναγιώτη Κονδύλη» (Γνώση).
[Οι Τούρκοι στην Ευρώπη! Τι σας έβλαψαν οι Τούρκοι; Είναι ισχυρός και έντιμος λαός. Από αιώνες μένουν ήσυχοι στη γωνιά τους αν δεν τους ενοχλήσετε. Είναι αξιόπιστοι. Σας εξαπάτησαν ποτέ, δεν είναι ειλικρινείς και ανοιχτοί στην πολιτική τους; Αποτελούν τον καλύτερο προμαχώνα ενάντια στη διείσδυση του περίσσιου πληθυσμού της Ασίας (!) και εμποδίζουν τη διείσδυση τούτη ακριβώς επειδή έχουν το ένα τους πόδι στην Ευρώπη. Βάλτε με το νου σας ότι έφυγαν από τη μέση. Τι θα γινόταν;
Είτε η Ρωσία ή η Αυστρία θα έπαιρνε τις χώρες αυτές, θα ιδρυόταν ένα ξεχωριστό κράτος. Θέλετε, λοιπόν, να κάνετε τη Ρωσία ισχυρότερη; Να ιδρυθεί ένα «ξεχωριστό» ή βυζαντινό κράτος; Θα καλυτέρευε κάτι τέτοιο την κατάσταση στην Ευρώπη; Αλλά, με την αποχαύνωση στην οποία έχει περιπέσει ο λαός αυτός (δηλ. οι Έλληνες) δεν θα έπρεπε αντίθετα η Ευρώπη να βρίσκεται συνέχεια με το όπλο στο χέρι για να προστατευθεί από την επιστροφή των Τούρκων;
Και η επιρροή της Ρωσίας πάνω στο κράτος αυτό, διαμέσου της θρησκείας, του εμπορίου και των συμφερόντων της, δεν θα έκανε την Ελλάδα αποικία της Ρωσίας;
Καλύτερα, λοιπόν, να αφήσετε τους Τούρκους εκεί που βρίσκονται και μην ξυπνάτε την ανήσυχη δύναμη που κοιμάται. Όμως, φωνάζει ένας καλοπροαίρετος φιλάνθρωπος, οι άνθρωποι εκεί γίνονται αντικείμενο κακής μεταχείρισης. Το ωραιότερο μέρος της Γης, η αρχαία Αθήνα και η Σπάρτη, κατοικείται από βαρβάρους! Οι άνθρωποι τώρα στραγγαλίζονται εκεί ή τουλάχιστον στραγγαλίζονταν πριν από λίγο. Αλλά, προτού αλλάξεις κάτι, σκέψου, αν θα διορθώσεις και κάτι, αν η βέργα, η ράβδος ή η ελληνική πονηριά θα είναι ηπιότερες από το μεταξωτό σχοινί και το «φερμάνι» του Τούρκου]
ΣΧΟΛΙΟ
α)Ο απόγονος «βαρβάρων», που έζησαν σ’ αυτόν τον τόπο «αποχαυνωμένοι» και ήταν «αντικείμενο κακής μεταχείρισης» από τους Τούρκους έχει δικαίωμα να αναστοχαστεί νηφάλια: Χρειάστηκαν περίπου δυο αιώνες για να στηθεί το νεοελληνικό κράτος, περίπου όσο διαρκούν και οι θεωρίες, οι ρηξικέλευθες, του Κάρολου Μαρξ. Αυτό το γεγονός επιτρέπει μια κρίση: οι πολιτικές εκτιμήσεις του για την κατάσταση που επικρατούσε, αλλά και για τους Έλληνες, διαψεύστηκαν ολοκληρωτικά.
β)Η παγκόσμια επιρροή των θεωριών του οικονομολόγου και κοινωνιολόγου Μαρξ είναι αναμφισβήτητη. Για άλλους θετική και για άλλους αρνητική. Εκείνο, όμως, που προβληματίζει είναι η τόση απόσταση των πολιτικών του εκτιμήσεων, εκείνης της εποχής, και των λοιπών προτάσεών του. Το ερώτημα ανακύπτει συγκεκριμένο: Μπορεί να εξηγηθεί η διάσταση θεωριών και ρεαλιστικής εκτίμησης πολιτικών καταστάσεων, και μάλιστα διεθνών;
γ)Το ερώτημα φαίνεται δύσκολο, αλλά έχει απαντηθεί. Γιατί, αν ο έρμος ο Μαρξ, ως ιδιοφυία ή μεγαλοφυία αν θέλετε, έχει δικαίωμα σε παρεκκλίνουσες της κοινής λογικής εκδηλώσεις ή εκκεντρικότητες (όλες οι μεγάλες προσωπικότητες το έχουν…) την απάντηση τη δίνουν οι πολιτικοί μας. Οι σημερινοί. Αυτοί που άρχισαν (δεν ήξεραν;…) την ‘εγκατάσταση’ του δημόσιου χρέους. Αυτοί που το αβγάτισαν (κι αυτοί δεν νογούσαν;…). Και αυτοί που θέλουν να το μειώσουν, οικονομολογούντες, χωρίς να γνωρίζουν τι είναι τα σπρεντ και τα σουάπς, γνωρίζοντας, όμως, πώς θα «αναδιανείμουν» τα ανύπαρκτα άχυρα για δυο ζωντανά… Έλεος!
δ) Επιχειρήθηκε μια θερινή διαφυγή κατέληξε, όμως, στα σημερινά, τα κατάδικά μας.
