Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)
Κάποτε οι άνθρωποι επαναστατούσαν ή το λιγότερο αντιδρούσαν απέναντι στις συντηρητικές πολιτικές που τους έφραζαν τον δρόμο. Κάποτε οι αξίες σήμαιναν τουλάχιστον την αφορμή για ενδεχόμενο ξεσηκωμό, όταν τα κράτη καταπατούσαν ευθέως στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Κάποτε αυτός ό αγώνας ήταν καθαρός γιατί πολύ απλά ήξερες αν απέναντί σου κάθεται ένας φασίστας ή κάποιος αποπροσανατολισμένος φανατικός των εκάστοτε άκρων. Κάποτε οι συζητήσεις γίνονταν σε συνθήκες κρυφού σχολειού μη τυχόν και περάσει ο χωροφύλακας και αντιληφθεί την διαπραττόμενη παρανομία, γιατί έτσι επέβαλλε ο μοδάτος ολοκληρωτισμός της εποχής, που ενστερνίζονταν ουκ ολίγοι. Τουλάχιστον όμως κάποτε ήξερες με ποιους είχες να κάνεις και η αντιπαλότητα ήταν ένα καθαρό πεδίο πολιτικής μάχης, άσχετα αν από την μια στιγμή στην άλλη μπορεί να σου φόρτωναν ένα σωρό κατηγορίες. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Δεξιά και αριστερά έχουν βαλθεί σε μια ξέφρενη κούρσα πειθούς των πολιτών, με όπλα όχι τα συνθήματα άλλων εποχών παρά την στείρα γλώσσα της ανατροπής των μοδάτων μνημονίων, που έχουν αναχθεί σε ύψιστο ζήτημα, λες και η κοινωνία δεν μπάζει από παντού, από την ευπρέπεια μέχρι την ευγενή άμιλλα, από τον ανύπαρκτο συναισθηματισμό μέχρι τον συναγωνισμό και την κερδοσκοπία. Έχουν εγκλωβίσει, κατά τα φαινόμενα, τον κόσμο σε τεχνητά διλήμματα, σε αντισυστημικούς και μη, όπως επιτάσσει η φρασεολογία της εποχής, όπου ο καθένας αυτοαποκαλείται πρωτοπόρος στο όνομα του όποιου εκσυγχρονισμού. Κάποτε το ΠΑΣΟΚ ήταν σκέτη μόδα και η ανεύρεση εργασίας είχε άμεση σχέση με την εγγραφή στο κόμμα. Σήμερα η συνήθεια αυτή έχει παγιωθεί σε όλα σχεδόν τα κόμματα, αφού πολιτική σημαίνει ανεύρεση εργασίας σε εποχές κρίσης και ο κάθε άσχετος μπορεί να δηλώνει υποψήφιος γιατί έτσι νομίζει πως θα κάνει την δέουσα αρπαχτή, βολεύοντας επιπλέον - όπως η κομματική γραμμή - ορίζει τους φίλους και γνωστούς του. Το σύστημα αυτό που παράγει νέα κομματίδια και πιθανά καινούργιους συνασπισμούς έχει τελικά πέραση στον κόσμο, από την στιγμή που κόμματα ή κινήσεις όπως το Ποτάμι (χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω την επιτυχία του) μέσα σε λίγο καιρό βρίσκονται στο κέντρο του πολιτικού παιχνιδιού και γίνονται λίγο - πολύ οι ρυθμιστές των εξελίξεων. Έτσι φτιάχνονται σήμερα τα κόμματα, όταν μάλιστα υπάρχει και η απαραίτητη υποστήριξη από τα ΜΜΕ, που ενίοτε καθορίζουν την δέουσα προσβασιμότητα. Κάποτε το να πείσεις, χρειαζόταν να εκφράσεις απόψεις και ιδέες, ανακαλώντας στην μνήμη γεγονότα και περιστατικά αλλά και ρήσεις συγγραφέων ή φιλοσόφων για να αποδείξεις τους ισχυρισμούς σου. Σήμερα τα πράγμα είναι όλως διόλου διαφορετικό, αφού αυτοί που μιλούσαν, έπαψαν και οι περισσότερο μέτριοι έχουν ταχύτατη εξέλιξη. Το λένε παντού: δεν μετρά η αξία όσο η γνωριμία. Το έλεγαν βέβαια και κάποτε, ας μην ωραιοποιούμε το παρελθόν ούτε να το απενοχοποιούμε. Όμως σήμερα οι τύχες ρυθμίζονται από χαμηλής πνευματικής στάθμης προσωπικότητες, και δεν φταίνε αυτοί παρά το σύστημα γενικής εξαπάτησης που τους διαμόρφωσε ως κριτές, απομονώνοντας όλους αυτούς που έχουν να πουν κάτι. Κάποτε λοιπόν οι αντιπαραθέσεις γίνονταν σε ανοιχτό πεδίο και αντίδραση σήμαινε ζωή. Σήμερα ο συμβιβασμός πρώτα με την περίφημη φιλελεύθερη ολιγαρχία - που έλεγε και ο αξέχαστος Κορνήλιος Καστοριάδης – και έπειτα με το γενικότερο κοινωνικό στάτους συνεπάγεται και αυτόματη συμπερίληψη στις λίστες των υποψηφίων προς την ποθητή κατάκτηση της θέσης εργασίας, που κοστολογείται πάνω-κάτω στα 500 ευρώ. Με λίγα λόγια, άλλα συνέβαιναν κάποτε και άλλα τώρα. Τα κόμματα κάποτε έδειχναν με την πρώτη ευκαιρία τον πραγματικό τους εαυτό, σήμερα χρειάζεται πολλή ανάλυση μέχρι να διαπιστώσει κανείς το μέγεθος της εξαπάτησης. Και για να είμαι ειλικρινής, δύσκολα αυτό διαφαίνεται επειδή ακριβώς υπάρχει πληθώρα αναλυτών και εμπειρογνωμόνων που θολώνουν με τις όποιες αναγωγές τους το τοπίο. Αν ψάξετε σε όλους τους κομματικούς χώρους, δεν θα βρείτε παρά καιροσκόπους, αρπακτικά και μάνατζερ της μαζικής αποπροσανατολιστικής προπαγάνδας. Αλλά ενώ κάποτε υπήρχε και το αντίπαλο δέος, αυτό σήμερα έχει κακοποιηθεί στο έπακρο. Πολύ απλά δεν βρίσκει κανείς ανθρώπους με διάθεση αντιπαράθεσης, δεν συναντά το κέφι αλλοτινών εποχών. Αν δε σε όλους αυτούς προσθέσουμε και αυτούς που μεταλλάχθηκαν όταν έπιασαν το πρώτο ζεστό χρήμα, τότε τα πράγματα σοβαρεύουν. Γιατί πολύ απλά κάποτε όλοι αυτοί παρέσυραν με τις μοδάτες απόψεις τους όλους τους λούμπεν και μετά τους άφησαν στα κρύα του λουτρού, γιατί έτσι έκρινε το σύστημα πρόσληψής τους στους μηχανισμούς κοινωνικής καταστολής. Κατακρεουργήθηκαν κοινώς, συμπαρασύροντας και την όποια υποτιθέμενη επαναστατική αύρα. Κάποτε πολύ απλά υπήρχαν άνθρωποι που στοιχειοθετούσαν την ανάγκη για αντιπαράθεση, χωρίς να τα βάζουν - πλημμυρισμένοι από αισθήματα αυτοενοχής -με τον ίδιο τους τον εαυτό για την κοινωνική κατάντια της εποχής. Αυτοί οι άνθρωποι δεν υπάρχουν πια. Και να ψάξει κανείς στο χρονοντούλαπο ούτε την φωτογραφία τους δεν θα δει. Γιατί και γι΄αυτό φρόντισαν οι μάνατζερ του κοινωνικού εκμαυλισμού, μετατρέποντας σε αρένα το αλλοτινό πεδίο καθαρής πολιτικής μάχης. Να κάνουν το τώρα να φαντάζει δυσεπίλυτο γρίφο λόγω των μαζικών μεταγραφών στα κόμματα, που από χρόνο σε χρόνο φτάνουν να διαδραματίζουν ρόλο - κλειδί στο πολιτικό γίγνεσθαι ή από την μια στιγμή στην άλλη μετατρέπονται σε περιοδεύοντα θίασο.
