Μέρες που είναι, λίγο πριν τις Πανελλήνιες εξετάσεις των μαθητών της 3ης Λυκείου, μου έρχεται στο μυαλό η στιγμή του πέναλτι αφού, από τη θέση του καθηγητή Λυκείου, βιώνω καθημερινά την ασταθή συναισθηματική κατάσταση των μαθητών, κάθε χρόνο αυτή την εποχή. Είναι όμως άδικος για το μαθητή και τη μαθήτρια αυτός ο συνειρμός. Είναι πολύ διαφορετική, πραγματικά καλύτερη, η θέση του μαθητή πριν από τις εξετάσεις από αυτή του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι. Όποιο επιχείρημα όμως κι αν βρει κανείς για να στηρίξει τον αγωνιστή - μαθητή αυτές τις μέρες, δύσκολα θα το καταφέρει αφού ο φόβος είναι συναίσθημα ενώ το επιχείρημα είναι λογική. Κι αυτές οι δυο σφαίρες δε «συναντιούνται» συχνά. Θα το προσπαθήσω όμως γιατί αξίζει, ειδικά όταν η προσπάθεια έχει ως αποδέκτη ένα νέο άνθρωπο 17 - 18 χρονών, ιδιαίτερα όταν αυτός ο άνθρωπος νιώθει πως .. απειλείται.
Απευθύνομαι λοιπόν σε σένα, μαθητή ή μαθήτρια και θέλω να σου προτείνω να σκεφτείς τα εξής: κατ’ αρχήν έχεις δίκαιο να φοβάσαι. Φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή πλασματικού κινδύνου ή απειλής (el.wikiquote.org/wiki/Φόβος). Θα σε βοηθήσει όμως πολύ, αν καταφέρεις να δεις πόσο πολύ είναι «πλασματικά» και η απειλή και ο κίνδυνος που νιώθεις. Γιατί:
1. Αν δεν μπορέσεις να απαντήσεις σε κάποιο ερώτημα, δεν χάθηκε ο αγώνας (δεν είναι πέναλτι που θα κρίνει τον αγώνα). Έχεις πολλά ακόμα ερωτήματα να απαντήσεις, πολλά ακόμα μαθήματα για να εξεταστείς και αυτό που θα «μετρήσει» είναι η συνολική σου απόδοση
2. Σε αυτές τις εξετάσεις δεν διαγωνίζεσαι ενάντια σε όλους τους άλλους για μια θέση αλλά για χιλιάδες θέσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, εκατοντάδες στη σχολή της επιλογής σου. Σημασία λοιπόν δεν έχει να «μην δεχτείς γκολ» αλλά να δεχτείς τα λιγότερα που μπορείς
3. Όλοι οι μαθητές εξετάζεστε στα ίδια ακριβώς θέματα. Όλοι όμως. Όχι απλά όλοι οι μαθητές του τμήματος (όπως σε ένα διαγώνισμα) ή της τάξης (όπως στις ενδοσχολικές εξετάσεις), αλλά όλοι οι μαθητές της χώρας. Δεν πρόκειται λοιπόν τα θέματα να σε αδικήσουν: αν κάποιος είναι λιγότερο προετοιμασμένος από εσένα δεν πρόκειται να πάρει καλύτερο βαθμό. (πόσοι δε θα παρακαλούσαν να γίνεται το ίδιο και στα .. πέναλτι)
4. τα ερωτήματα που καλείσαι να απαντήσεις, δεν τα διατυπώνει κάποιος αντίπαλός σου (που προσπαθεί να βάλει τη μπάλα στα δίχτυα) αλλά κάποιος προπονητής σου (καθηγητής σχολείου) που επιχειρεί να διαπιστώσει σε ποιο βαθμό έχεις αφομοιώσει την ύλη που διδάχτηκες στο σχολείο. Ο ίδιος ο πρόεδρος της κεντρικής επιτροπής εξετάσεων, ο άνθρωπος που συντονίζει τους καθηγητές που αναλαμβάνουν να διαμορφώσουν τα θέματα σε όλα τα μαθήματα, τους υποδέχεται λέγοντας «...τα θέματα πρέπει να απευθύνονται στον καλά προετοιμασμένο, μέτριο μαθητή.. οι εξετάσεις αυτές είναι απολυτήριες εξετάσεις για μαθητές Λυκείου.. ο σκοπός δεν είναι να αναδείξουμε επιστήμονες. Αυτό είναι δουλειά της τριτοβάθμιας. Εμείς καλούμαστε να διαπιστώσουμε αν ο μαθητής δικαιούται να πάρει απολυτήριο». Και ενώ, πιθανόν, έχεις ακούσει για κάποια ερωτήματα που είχαν αυξημένο βαθμό δυσκολίας, αν ξαναδιαβάσεις όλα όσα γράφτηκαν παραπάνω, θα καταλάβεις πως, τελικά, δεν έχει και τόση σημασία (ένα γκολ δεν θα καταδικάσει τη συνολική προσπάθεια)
Κοντολογίς, γνωρίζω πως δε χρειάζεται να φοβάσαι.. τουλάχιστον όχι όσο νομίζεις. Δεν είναι η στιγμή των εξετάσεων «στημένη φάση». Δεν είναι κτύπημα πέναλτι. Είναι το τέλος ενός ταξιδιού που ξεκίνησες πολύ νωρίτερα. Πιθανόν να νιώθεις πως δεν ήσουν ο τέλειος ταξιδιώτης. Κανένας όμως δεν έχει κάνει μόνο τις σωστές επιλογές στην προετοιμασία του. Οι μέρες των εξετάσεων ΔΕΝ είναι για να πληρώσεις ό,τι έκανες λάθος αλλά για να πληρωθείς για όλα όσα έκανες σωστά, κι’ αυτά ήταν πολλά και έγιναν με κόπο. Μη χαλαλίσεις ούτε ένα βαθμό – μια μονάδα – ένα μόριο σε φόβους άδικους. Εδώ ταιριάζει μάλλον να σου μεταφέρω (σε ελεύθερη μετάφραση) τα λόγια του Salvador Dali: «..μη φοβάσαι που δεν έχεις κατακτήσει την τελειότητα.. κανένας, ποτέ δεν τη φτάνει..». Καλή δύναμη λοιπόν σου εύχομαι, να πιστέψεις στον εαυτό σου και στην επιτυχία του στόχου σου, να (εκ)τιμήσεις τους κόπους σου. Ψηλά το κεφάλι.
Αστέριος Φανίκος
καθηγητής Πληροφορικής
9ο Γενικό Λύκειο Λάρισας
