* Του Αχιλλέα Γ. Λαζάρου
Στον χώρο του συμπαγούς Ελληνισμού και της ελληνικής αποδημίας το λατινογενές ιδίωμα των Βλάχων, γνωστό κοινώς ως Βλάχικα και επιστημονικά ως Αρωμουνική, χρησιμοποιήθηκε σε οικογενειακό και στενά συντεχνιακό περιβάλλον.
Χαρακτηρίστηκε δε ιδίωμα (Balcania, 7, 1938, 49) από τον θεωρητικό της ρουμανικής διεκδικήσεως των Βαλκανίων Βλάχων Th. Capidan, καθηγητή του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου και τακτικό μέλος της Ρουμάνικης Ακαδημίας. Όμως στο κύκνειο άσμα του, επιγραφόμενο “ Οι Μακεδορουμάνοι”, μόνο με τον τίτλο θυμίζει την πολύχρονη και πολύμορφη επιστημονικοφανή προπαγάνδα του. Διότι σ’ αυτό ομολογεί (ποτέ δεν είναι αργά!!!!) την ύπαρξη στο Βλάχικο ιδίωμα αρχαίων ελληνικών δομικών στοιχείων, π.χ. του απλού και τετελεσμένου μέλλοντος και των δυνητικών εγκλίσεων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, τα οποία, κατά τον ακαδημαϊκό και καθηγητή του Πανεπιστημίου Σόφιας Vl. Georgiev, δεν δανείζονται, οπότε τεκμηριώνεται ότι οι χρήστες είναι ελληνικής καταγωγής!
Αυτό ακριβώς έχει αποδείξει και ο Λαρισαίος Κων/νος Μ. Κούμας (1777- 1836), πρώτος Νεοέλληνας ιστορικός, μέγας διδάσκαλος του Γένους, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Βιέννης και αντεπιστέλλον μέλος των Ακαδημιών Βερολίνου και Μονάχου, διαπιστώνοντας ότι οι Βλάχοι είναι «Έλληνες το γένος»!!! Το πόρισμά του επαληθεύτηκε και από τους συγχρόνους μας Απ. Ε. Βακαλόπουλο, Ελευθερία Ι. Νικολαϊδου, Μαρία Νυσταζοπούλου –Πελεκίδου, Fanoula Papazoglou – Ostrogorsky, Μιλτ. Χατζόπουλο..., όπως και άλλων χωρών, π.χ. Bruno Helly, H. Richer και πάμπολλους επιφανείς Ρουμάνους! Ενδεικτικά αναφέρεται ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου και Bochum Γερμανίας, συνάμα δε γενικός γραμματέας του Ινστιτούτου Ρουμανικών Σπουδών στο Παρίσι, Cicerone Poghirc, ο οποίος δεν αρκέστηκε στην απόδειξη της ελληνικότητας της αρχαίας μακεδονικής διαλέκτου με την διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ, αλλά συνέχισε με πρωτότυπη συγγραφή για τους Βλάχους αποδεικνύοντας την εντοπιότητα και την ελληνικότητά τους ( Les Aroumains, INALCO, 1989, 36). Η αδιάλειπτη συνύπαρξη βλαχικού ιδιώματος και ελληνικής γλώσσας δεν άφηνε περιθώρια αναδείξεως του πρώτου σε αυτοτελές και αποκλειστικό γλωσσικό όργανο. Αυτό συνέβη και σε άλλους λαούς χρήστες γλωσσών χωρίς γραφή, οι οποίες σαρώθηκαν από την λατινική μετά την ρωμαϊκή κατάκτηση. Παράδειγμα αποτελούν οι παραδουνάβιοι Γέτες και οι υπερδουνάβιοι Δάκες, που θεωρούνται πρόγονοι των σημερινών Ρουμάνων. Οι ελλαδικοί Βλάχοι διέθεταν γλώσσα με γραφή, την ελληνική. Για πρακτικούς δε λόγους, όπως τονίζει ο σύγχρονός μας καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λιέγης Michel Dubuisson, έκαμαν χρήση της λατινικής, από την οποία προήλθε το λατινογενές γλωσσικό ιδίωμα, τα Βλάχικα, αξιοσπούδαστα. Διότι διασώζονται χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις, τις οποίες, όπως επισημαίνει ο Cicerone Poghirc, ούτε σκέφθηκαν ούτε είχαν δυνατότητα πραγματοποιήσεως οι Έλληνες.
Στο διάβα των αιώνων οι Βλάχοι, αν και χρησιμοποιούσαν το λατινογενές ιδίωμα τόσο στις γενέτειρες, στα Βλαχοχώρια, όσο και στην ξενιτειά, ίδρυαν σχολεία ελληνικά με βιβλιοθήκες και υπερσύγχρονα εποπτικά μέσα και όργανα διδασκαλίας: Πάγια περίπου προσφορά λογίζεται και η κατά κανόνα αμισθί παροχή διδακτικών υπηρεσιών, όπως διαπιστώνει ο ακαδημαϊκός Νίκος Βέης για τον καταγόμενο από Βλαχοκλεισούρα Καστοριάς Δημήτριο Ν. Δάρβαρι «.... από του έτους 1797, εγκατεστάθη μονίμως εν Βιέννη αφοσιωθείς εις την συνήθως αμισθί διδασκαλία των εκεί Ελληνοπαίδων...», στα οποία νοούνται και τα Βλαχόπουλα. Ως προς τις λειτουργικές δαπάνες του Σχολείου ο Βέης αποκαλύπτει: «...μετ’ου πολύ κατεβλήθησαν χάριν του αυτού σκοπού υπό των Ελληνοβλάχων Βιέννης...», με πρώτο και καλύτερο τον πρόεδρο της Αδελφότητας των αποδήμων Σίνα, ο οποίος αλληλογραφώντας με τον Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια υπέγραφε ταπεινότατα ως Πρόεδρος της Αδελφότητας των Ελληνοβλάχων Βιέννης. Ομολογουμένως καταπληκτικά απάντησε σε δημοσιογράφο συνομιλητή του, ο οποίος τον είχε θεωρήσει ευτυχισμένο, δοθέντος ότι ήταν ζάπλουτος: «Δεν έχω λέξεις ικανάς να δοξάσω τον Ύψιστον δι’ όλα τα αγαθά που μου έδωσε. Αλλ’ εν μόνον δεν ηδυνήθην να πράξω δυστυχώς, να δώσω όλως ελληνικήν ανατροφήν εις τον υιόν μου και να εξοικειώσω αυτόν προς τε την γλώσσαν και προς τα πάτρια ήθη και έθιμα ώστε να μη διακρίνηται των λοιπών Ελλήνων μόνον δια τον πλούτον, αλλά μάλλον δια τον ακραιφνή και γνήσιον ελληνισμό»! Δυστυχώς οι Έλληνες αγνοούμε όσα γνωρίζουν οι ξένοι για τους Βλάχους του ελληνικού χώρου. Απαράδεκτη και εθνικά επικίνδυνη είναι ιδίως η αδιαφορία των λεγομένων αρμοδίων, που δεν ενημερώνουν ενδεδειγμένα και τους Ευρωβουλευτές μας, ώστε να μη ψηφίζουν άλλα αντ’άλλων, εσφαλμένα, ανθελληνικά, όπως έχει αποκαλύψει δημόσια και ο καθηγητής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Ν. Ξηροτύρης. Άψογα και σωστικά για την Ελλάδα μετά διερεύνηση επιτόπου αποφάνθηκε ο επίσημος απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, καθηγητής του Institut de Sociolinguistica Catalana Miquel Strubell I Trueta, ο οποίος στην Έκθεσή του βεβαιώνει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει Βλάχος μη γνώστης και μη χρήστης της ελληνικής γλώσσης ούτε ένας!!!!
