Γράφει ο Α. Γιουρμετάκης
Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Ν. Χατζηνικολάου μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Twitter ανακοίνωσε χθες πως τα Μέσα τα οποία εκπροσωπεί δεν θα μεταδώσουν, ούτε θα αναμεταδώσουν μέχρι τις ευρωεκλογές καμία δημοσκόπηση... Η απόφασή του αυτή, ήρθε να προστεθεί στον ευρύτερο προβληματισμό που διατρέχει κοινωνία και δημοσιογράφους ως προς την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων και να ερμηνευτεί κατά το δοκούν... «Τι ξέρει ο Χατζηνικολάου και δεν μεταδίδει δημοσκοπήσεις;» το σχόλιο που κατέκλυσε το Διαδίκτυο...
ΟΛΟΙ, άλλωστε, γνωρίζουμε ότι στο Διαδίκτυο κυκλοφορούν διάφορες δήθεν δημοσκοπήσεις («πρεσβειών», «μυστικές» κ.λπ.) που υποτίθεται ανατρέπουν τα ευρήματα αυτών που διενεργούν γνωστές εταιρείες και δημοσιεύονται στον Τύπο... Στη χώρα της αιώνιας καχυποψίας, οι δημοσκοπήσεις είναι όλες «στημένες» και «κρύβουν την αλήθεια από τον λαό»... Πλην όμως, απ’ αυτές τις «στημένες» δημοσκοπήσεις αποδεχόμαστε όλοι ότι η «Ελιά» θα πάρει το 4 -5% που της δίνουν και διαφωνούμε ως προς τα υπόλοιπα... Ανάλογα με το κόμμα που υποστηρίζει ο καθένας μας!...
ΕΙΝΑΙ «στημένες» αλήθεια, οι δημοσκοπήσεις; Η ρητή απάντηση είναι «όχι». Και η τεκμηρίωση του «όχι» έχει να κάνει με το γεγονός ότι όλες οι εταιρείες που τις διενεργούν (ανταγωνιστικές μεταξύ τους βεβαίως) προβλέπουν πάνω – κάτω το ίδιο αποτέλεσμα: πρωτιά Ν.Δ ή ΣΥΡΙΖΑ με τη διαφορά μεταξύ τους να κυμαίνεται στα όρια του στατιστικού λάθους (3%), τρίτη θέση το «Ποτάμι» (γι’ αυτό άλλωστε, δέχεται και τα πυρά όλων), μετά η «Χρυσή Αυγή» (που διατηρεί τις δυνάμεις της παρά τις προφυλακίσεις), δυναμωμένο (σε σχέση με το 2012) το ΚΚΕ, χαμηλές επιδόσεις για ΑΝ.ΕΛ και «Ελιά» και η ΔΗΜΑΡ στα όρια του 3%... Αυτά δείχνουν όλες οι εταιρείες... Και όλες συμφωνούν όχι μόνο ως προς τη σειρά κατάταξης των κομμάτων, αλλά και ως προς το υψηλό ποσοστό της απροσδιόριστης ψήφου που καθιστά ιδιαίτερα ρευστό το πολιτικό σκηνικό...
ΑΡΑ, θα ρωτήσετε, γιατί τόση αμφισβήτηση για τις δημοσκοπήσεις; Και γιατί, αφού όλες οι εταιρείες συμφωνούν στη σειρά κατάταξης (αν εξαιρέσει κανείς την εναλλαγή Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη θέση) των κομμάτων, διαφοροποιούνται τόσο πολύ στα ποσοστά τους, δίνοντας άλλη 17% κι άλλη 23% στο ίδιο κόμμα; Η απάντηση είναι, γιατί η πρόβλεψη, δεν είναι τίποτα περισσότερο από πρόβλεψη... «Φωτογραφία της στιγμής» όπως λένε οι πολιτικοί, δημοσιογράφοι και δημοσκόποι... Και καθώς από στιγμή σε στιγμή τα συναισθήματα διαφοροποιούνται, η διαφοροποίηση έχει αντανάκλαση στις δημοσκοπήσεις... Ιδιαιτέρως σε χώρες σαν τη δική μας και σε περιόδους σαν κι αυτή που ζούμε, που το συναίσθημα κυριαρχεί ως κριτήριο επιλογής...
ΒΕΒΑΙΩΣ, υπάρχουν και «πειραγμένες» δημοσκοπήσεις... Αλλά δεν είναι ακριβώς δημοσκοπήσεις... Είναι ένα άλλο είδος «μετρήσεων» των διαθέσεων της κοινής γνώμης που δεν ακολουθεί τις τεχνικές και επιστημονικές προδιαγραφές των δημοσκοπήσεων... Ονομάζεται «έρευνα της κοινής γνώμης» και παράγει και αυτή αποτελέσματα που είναι ικανά να παράγουν εντυπώσεις, αν δημοσιευθούν πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες που πρόσκεινται στο άλφα ή στο βήτα κόμμα... Εντυπώσεις επίσης, παράγουν και κανονικές δημοσκοπήσεις (και όχι «έρευνες της κοινής γνώμης»), όταν αντί για καταγραφή της «πρόθεσης ψήφου» κάνουν «πρόβλεψη εκλογικού αποτελέσματος» (είναι η περίπτωση της εταιρείας που προέβλεπε το 2012 νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, ερμηνεύοντας αυθαίρετα και χωρίς επιστημονική μέθοδο την κατεύθυνση της απροσδιόριστης ψήφου)...
ΟΙ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ επίσης, έχουν συχνά διαφορετικές αναγνώσεις... Κι αυτό βοηθάει εμάς τους δημοσιογράφους να βγάζουμε τίτλους κατά το δοκούν... Π.χ. μια δημοσκόπηση βγάζει τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτο με διαφορά τριών μονάδων από τη Ν.Δ. Αν επιλέξουμε να βγάλουμε τίτλο «Ανοδική τάση της Ν.Δ.: Από το 18% τον Μάρτιο στο 23% σήμερα» ακυρώνουμε την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ με 26%!... Αλλά, δεν φταίνε οι δημοσκοπήσεις, ούτε οι δημοσκόποι για τη δική μας αυθαιρεσία... Γι’ αυτή αποκλειστικά υπεύθυνοι είμαστε εμείς ή όσοι από εμάς τέλος πάντων, βάζουμε τα πολιτικά μας πιστεύω πάνω από τη δημοσιογραφική μας ιδιότητα...
ΜΕΘΟΔΕΥΕΤΑΙ μια δημοσκόπηση; Ναι, μπορεί να μεθοδευτεί... Η διατύπωση του ερωτηματολογίου είναι δυνατόν να καθοδηγήσει τις απαντήσεις των ερωτώμενων στην κατεύθυνση που επιθυμεί ο δημοσκόπος... Ένα κραυγαλέο όμως (ως προς τις προθέσεις του δημοσκόπου) ερωτηματολόγιο, μπορεί να εκθέσει ανεπανόρθωτα μια εταιρεία και να την καταστήσει δια βίου αναξιόπιστη... Έχουμε τέτοια παραδείγματα; Ναι... Στη σελίδα των επιστολών της «Καθημερινής» στις 23 Ιανουαρίου 2014, μια κυρία, επωνύμως (Μάρθα Πάλλα – Κηφισιά) εκθέτει την εταιρεία δημοσκοπήσεων Pulse: «Πριν από λίγες ημέρες, πιο πολύ από περιέργεια, αφιέρωσα λίγο χρόνο να απαντήσω σε ένα ερωτηματολόγιο μιας πολιτικής δημοσκόπησης από το τηλέφωνο. Οι ερωτήσεις προέρχονταν από αυτόματο τηλεφωνητή και όχι από άνθρωπο στην άλλη άκρη της γραμμής, οπότε ήταν πλήρως τυποποιημένες. Αν θυμάμαι καλά, τη δημοσκόπηση τη διενεργούσε η εταιρεία PULSE. Έμεινα όμως άφωνη με το μεροληπτικό περιεχόμενο τόσο του ερωτηματολογίου, όσο και του τρόπου με τον οποίο ετέθησαν οι εν λόγω ερωτήσεις. Το μισό ερωτηματολόγιο ήταν για την υποψηφιότητα Τσίπρα για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τη μία, και τις θυσίες και τα αδιέξοδα του ελληνικού λαού από την άλλη! Δηλαδή διαρκώς υποβαλόμουν σε ερωτήσεις τύπου αν είναι κάτι καλό η υποψηφιότητα Τσίπρα για την Ελλάδα, την Ευρώπη, τον ΣΥΡΙΖΑ (δεν ήξερα και τι να απαντήσω κιόλας: καλό για ποιον;), αν είναι σημαντική η υποψηφιότητα αυτή, αν θα είναι καλό που ο ΣΥΡΙΖΑ θα διεκδικήσει από τη Γερμανία τις πολεμικές αποζημιώσεις (εδώ γελάμε) και άλλα τέτοια πολύ μα πολύ «ουδέτερα» ερωτήματα. Οι υπόλοιπες ερωτήσεις επικεντρώνονταν στο πόσο άδικο κρίνω το νομοσχέδιο για τη φορολόγηση ακινήτων, τη μεταρρύθμιση στην πρωτοβάθμια υγεία, αν θεωρώ ότι οι υπέρμετρες θυσίες των Ελλήνων συνιστούν λύση για έξοδο από την κρίση, αν πιστεύω ότι ακολουθώντας αυτή την πορεία η κατάσταση στη χώρα θα βελτιωθεί κ.λπ»... .
ΑΠΟ το περιεχόμενο της επιστολής προκύπτει ότι μια έρευνα με τέτοιο ερωτηματολόγιο δεν καταγράφει «πρόθεση ψήφου» (για να μπορεί να αλλοιώσει ποσοστά), αλλά γνώμες των πολιτών για διάφορα πολιτικά θέματα...
