Από τον Δημήτρη Νούλα
Πιστώνεται ως θετική η εμπλοκή του Γιώργου Παπανδρέου στην εκλογή του Κώ-στα Σημίτη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ το 1996. Ήταν θετική με την έννοια ότι έδωσε την ευκαιρία σ΄ έναν σοβαρό και υπεύθυνο άνθρωπο να κυβερνήσει τη χώρα για μια πλήρη και γόνιμη οχταετία με τα επιτεύγματα αλλά και τα λάθη της.
Στον αντίποδα, ήταν «θαμπό» το δακτυλίδι, που έλαβε ο Γ. Παπανδρέου, ισχυρίστηκε -ως μη όφειλε- ο αδελφός του πρώην πρωθυπουργού κ. Νίκος Παπανδρέου. Το «θαμπό» εξέφραζε περισσότερο την, παλαιόθεν, δυσανεξία και την καχυποψία της «φαμίλιας» προς τον Σημίτη δεδομένου ότι θεωρούσε αυτονόητο και αναμφισβήτητο δικαίωμα να αποδοθεί το ΠΑΣΟΚ ως κληροδότημα στα φυσικά και όχι στα πολιτικά τέκνα του ιδρυτή του.
Ο Γ. Α. Παπανδρέου ανήκει, ως γνωστόν, στα πορφυρογέννητα καλόπαιδα της πολιτικής μας σκηνής που έχουν εξασφαλισμένη την πολιτική τους καριέρα ελέω ονόματος και μόνο. Άλλωστε το ίδιο συμβαίνει και με τους Καραμανλήδες, τους Μητσοτάκηδες και πολλούς άλλους σε χαμηλότερη κλίμακα που χωρίς να έχουν διακριθεί σε κάποιο επάγγελμα ή στις σπουδές τους και δίχως να έχουν προσφέρει κάτι ξεχωριστό στην κοινωνία εκλέγονται παμψηφεί. Μεγάλωσαν με την προοπτική να ασκήσουν εξουσία και να σιτίζονται ισοβίως και πλουσιοπάροχα από το ελληνικό δημόσιο.
Η πολιτική καριέρα του Γ. Παπανδρέου εκτοξεύτηκε με τη «σχεδιασμένη» από «υπηρεσίες» υπόθεση Οτσαλάν, τον Φεβρουάριο του 1999, οπότε και προήχθη από αναπληρωτής σε υπουργό Εξωτερικών της χώρας, αντικαθιστώντας τον Θ. Πάγκαλο. Από το 1981 μέχρι τότε εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής έχοντας ταυτόχρονα διατελέσει, «εκπαιδευόμενος», ως υφυπουργός και υπουργός σε πολλά υπουργεία.
Ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εκλέχτηκε το 2004 με ανοιχτή καθολική ψηφοφορία από φίλους και μέλη σε μια ευφάνταστη πρωτοβουλία, δήθεν καινοτόμα, με την εντολή να τα «αλλάξει όλα» και να αναδιοργανώσει εκ βάθρων το κόμμα. Το μόνο «ουσιαστικό» που έκανε ήταν να μεταφέρει τα κεντρικά γραφεία σε πιο πολυτελείς χώρους, με αίθουσες άθλησης και υψηλά ενοίκια και με αυξημένες γενικώς δαπάνες που τον καθιστούν, προς το παρόν, ευάλωτο απέναντι στον Β. Βενιζέλο.
Ο πρώην πρωθυπουργός δεν διαθέτει την ευφράδεια του παππού του κι ας άρχισε τον πρώτο προεκλογικό αγώνα το 2004 από τον τόπο καταγωγής των Παπανδρέου μιμούμενος, κάτω από το άγαλμα του Γέρου, με μια κωμική, σχεδόν, κίνηση τη στάση του σώματος με το υψωμένο χέρι. Ούτε διαθέτει, βέβαια, τα «γκατς» και τα γενικότερα προσόντα (βαθιά καλλιέργεια, επιστημονικό και ακαδημαϊκό κύρος, πολιτική συγκρότηση και ηγετικές ικανότητες) του πατέρα του. Συνδέθηκε, όμως, με έντονα συναισθήματα με τους οπαδούς του Ανδρέα τόσο εξαιτίας του ονόματος όσο και με εκείνη την συγκλονιστική επικήδεια ομιλία του με την περίφημη προσφώνηση-ερώτημα: «τα έμαθες τα νέα πατέρα;».
Η ήττα από τον Κώστα Καραμανλή το 2007 θα του στοίχιζε, παρ’ ολίγον, την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ αλλά την ξανακέρδισε με την κινητοποίηση του βαθέως κόμματος αλλά και εξαιτίας των λανθασμένων συμπεριφορών του Β. Βενιζέλου. Οι εξελίξεις, πιθανόν, θα ήταν διαφορετικές αν αρχηγός τότε εκλεγόταν ο εκ Θεσσαλονίκης καθηγητής, καθώς δεν θα «τσιμπούσε» και δεν θα ζητούσε, μάλλον, πρόωρες εκλογές αφήνοντας στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά και αν χρειάζονταν θα έβαζε και πλάτη. Τουναντίον ο Γιώργος όχι μόνο ζητούσε επίμονα εκλογές αλλά και εκβίασε προς αυτή την κατεύθυνση απειλώντας ότι δεν θα ψήφιζε τον Κ. Παπούλια δίνοντας στον Καραμανλή την ευκαιρία να «δραπετεύσει» από τα αδιέξοδα που, εν πολλοίς, ο ίδιος δημιούργησε. Έτσι η «βόμβα» της χρεοκοπίας έσκασε στα χέρια του και το ΠΑΣΟΚ έγινε σταδιακά χίλια κομμάτια.
Παραδόξως ως ηγέτης του ΠΑΣΟΚ ο Γ. Παπανδρέου λειτούργησε ως διαιρέτης του και όχι ως ενοποιητικός παράγων, κάνοντας αρχή και δημιουργώντας βαθύ εσωτερικό ρήγμα στο Κίνημα με τη διαγραφή Σημίτη. Επιπροσθέτως η αποπομπή Σημίτη ζημίωσε τη χώρα καθώς γκρέμισε γέφυρες με την Ευρώπη και τη Γερμανία. Έτσι ο Γιώργος εστράφη μονομερώς στον, έτσι ή αλλιώς, φιλικό του, εκ πεποιθήσεως και εκ καταγωγής, αμερικανικό παράγοντα. Παρελκυστικά έως υπονομευτικά λειτούργησε και στην πρόσφατη προσπάθεια ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς, με την πρωτοβουλία των «58», καθώς δεν κούνησε ούτε το δαχτυλάκι του για το σκοπό αυτό. Η προχθεσινή εμφάνισή του σε προεκλογική περίοδο δίπλα στον Φώτη Κουβέλη, που αγωνιά για την πολιτική του επιβίωση και ως εκ τούτου μοιράζει «συγχωροχάρτια», ολοκλήρωσε την εικόνα του πολιτικού που κάνει ό,τι μπορεί για να βλάψει τον χώρο του. Και να αναδομήσει το προφίλ του «προοδευτικού» που εφθάρη από τις έως τότε επιλογές του.
Διότι ως πρωθυπουργός ο Γ. Παπανδρέου συνδέεται σύμφωνα με πολλές πηγές (Ντ. Σ. Καν, Μ. Ιγνατίου, Π. Ρουμελιώτης) με την έλευση στη χώρα του ΔΝΤ του οποίου πολλάκις στο παρελθόν υπήρξε δριμύς κατήγορος. Συνδέεται ακόμη με τη Δανειακή Σύμβαση της Ελλάδας τον Μάιο του 2010 για τη συμφωνία χορήγησης δανείου από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τις χώρες μέλη της ευρωζώνης «παραιτούμενη αμετάκλητα και άνευ όρων από κάθε ασυλία που της παρείχε η εθνική της κυριαρχία έναντι των δανειστών της». Για επικοινωνιακούς, όμως, λόγους επέλεξε να ανακοινώσει τη δημιουργία του μηχανισμού σωτηρίας της χώρας με έναν, εκ πρώτης τουλάχιστον όψεως, αντιφατικό συμβολισμό μεταβαίνοντας με την κουστωδία του στο ακριτικό Καστελόριζο.
Ο Δ. Χαντζόπουλος στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», με αφορμή τα γεγονότα στην Κριμαία, παρουσίαζε σε μια γελοιογραφία μια σκακιέρα όπου οι Ομπάμα και Πούτιν ως παίκτες–πιόνια έπαιζαν σκάκι χρησιμοποιώντας άλλα, μικρότερα, πιόνια στην περιοχή. Η έμπνευση του γελοιογράφου εδράζεται στην κοινή πεποίθηση ότι ακόμη και οι πιο επιφανείς παίκτες της διεθνούς πολιτικής δεν είναι παρά τα «πιόνια» ισχυρών οικονομικών και στρατηγικών συμφερόντων που τους υπερβαίνουν κατά πολύ. Εν προκειμένω, ο Γ. Παπανδρέου, υπήρξε, ως υπουργός Εξωτερικών, ένα χρήσιμο «πιόνι», ένθεν κακείθεν, που μπορεί και να ωφέλησε τη χώρα. Το μεγάλο όμως πρωθυπουργικό κοστούμι, στην κρίσιμη περίοδο που ανέλαβε, απαιτούσε τη ρητορική δεινότητα του παππού του, την αποφασιστικότητα του Ανδρέα, το κύρος του Σημίτη και τη διαπραγματευτική ικανότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Φυσικά δεν διέθετε κανένα από τα παραπάνω προσόντα.
Βέβαια, η Ιστορία αρέσκεται, κάποιες φορές, να κάνει ανατροπές. Για παράδειγμα η απειλή μιας μεγάλης καταστροφής, θα μπορούσε να γίνει η αιτία κι ένας ελάσσων πολιτικός να κληθεί, ως έτερος Κιγκινάτος, για να σώσει τη χώρα του και τότε να καταγραφεί ως μείζων. Αυτά όμως συμβαίνουν σπανίως και περισσότερο ως ιστορικά παράδοξα. Είναι, όμως, άλλο να σε καλούν να σώσεις τη χώρα σου όταν αυτή κινδυνεύει και είναι εντελώς διαφορετικό αυτό που έκανε ο Γιώργος θέλοντας να φανεί ευαίσθητος σε θέματα δημοκρατίας. Γι’ αυτό μόνο ο ίδιος κατάλαβε -και ίσως και κάποιοι άλλοι- σε τι αποσκοπούσε με την απειλή διενέργειας δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι της χώρας στο ευρώ και στην Ε.Ε. γεγονός που κόντεψε να πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες διεργασίες επιζήμιες για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Για να επανέλθουμε, δεν έχει και μεγάλη σημασία για το αν τα «πιόνια» είναι πολύ έξυπνα ή λιγότερο έξυπνα, ικανά ή λιγότερο ικανά κι ούτε που νοιάζονται για τις καταστροφές που παθαίνει η πατρίδα τους. Σημασία έχει να είναι υπάκουοι και αποτελεσματικοί εκτελεστές των σχεδίων που εκπονούνται από τα «αφεντικά». Η αμοιβή τους ήταν και είναι το χρήμα και οι θέσεις εξουσίας. Όπως παλαιότερα το ίδιο ισχύει και τώρα, το ίδιο θα ισχύει και στο μέλλον. Εύγλωττα το καταγγέλλει ο ποιητής (Γ. Σεφέρης, «Τελευταίος Σταθμός»): «...και τέλος ήρθε η στιγμή της πληρωμής κι ακούγονταν νομίσματα να πέφτουν στο τραπέζι σε τούτο το Τυρρηνικό χωριό...» και παρακάτω: «...ερχόμαστε από τις θάλασσες του Πρωτέα, ψυχές μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες, καθένας κι ένα αξίωμα σαν το πουλί μες στο κλουβί του...». Εξάλλου οι καταστροφές δεν αφορούσαν ποτέ, σχεδόν, τα «πιόνια» γιατί τις πλήρωναν πάντοτε και μόνο οι απλοί άνθρωποι.
Την σήμερον ημέρα που «κτίζονται» υπερεθνικά σχήματα και αφαιρούνται εξουσίες από τα κράτη-μέλη ακόμη και οι πρωθυπουργοί τους θεωρούνται και είναι αναλώσιμοι, μιας χρήσης. Ο Γ. Παπανδρέου ήταν ένας από αυτούς. Από την άλλη μεριά οι μεγάλοι «παίχτες» κερδίζουν πολλά χρήματα με κρίσιμες πληροφορίες και χρυσοπληρώνουν γι’ αυτές. Μια τέτοια πληροφορία θα μπορούσε να είναι η πιθανή διενέργεια δημοψηφίσματος σε μια χώρα της Ευρώπης για ένα κρίσιμο θέμα και ένας κερδοσκόπος όπως π.χ. ο Τζ. Σόρος τι δεν θα έδινε για να την έχει. Είναι βέβαιο πως κανένας πατριώτης πρωθυπουργός δεν θα διανοούνταν να αποκαλύψει πληροφορίες που θα μεταβίβαζαν πλούτο από το λαό στους κερδοσκόπους. Φυσικά ούτε ο Γιώργος.
Ο Δημήτρης Νούλας είναι χημικός
