Από τον Νικόλαο Ηλ. Παπαγεωργίου
«Έξω έχει 6 βαθμούς Κελσίου και χιονίζει. Στο διαμέρισμά μου όμως είναι καλοκαίρι. Ο ήλιος μπαίνει μέσα στο σπίτι μου από μεγάλα παράθυρα νότιου προσανατολισμού. Η θερμοκρασία μέσα στο σπίτι μου σύμφωνα με τον θερμοστάτη είναι 24 βαθμούς Κελσίου. Η θέρμανση δεν λειτουργεί, μάλιστα έχει να λειτουργήσει αρκετές ημέρες. Τα καλοριφέρ είναι παγωμένα. Το σπίτι είναι εξωτερικά μονωμένο, με μονωτικά υλικά που φτάνουν τα 30 εκατοστά πάχος. Ο αέρας ανανεώνεται διαρκώς μέσα στο σπίτι. Φρέσκος αέρας μπαίνει στο σπίτι από ειδικές υποδοχές στο δάπεδο, ενώ ο απαγόμενος αέρας αποβάλλεται από ειδικά στόμια στους τοίχους. Πριν μπει ο νωπός αέρας στο σπίτι, χρησιμοποιεί τη θερμότητα του απαγόμενου αέρα, προκειμένου να θερμανθεί...».
Αυτά τα λόγια είναι ενός κατοίκου μίας ευρωπαϊκής πόλης, της πόλης που το 2008 η Guardian ονόμασε την πιο πράσινη πόλη: το Freiburg της Γερμανίας.
Αλήθεια πότε θα μπορούμε να μιλάμε και εμείς έτσι για τα σπίτια μας; Ποια γεγονότα οδήγησαν τις εκεί τοπικές αρχές να υιοθετήσουν τέτοιες πολιτικές, ώστε σήμερα η πόλη τους να είναι η πιο πράσινη πόλη του κόσμου;
Η συγκεκριμένη πόλη έχει μία προοδευτική ενεργειακή πολιτική, από τη δεκαετία του 1970 και μετά. Τότε, λοιπόν η Πολιτεία, σχεδίαζε να χτίσει μόλις 30 χλμ έξω από την πόλη ένα πυρηνικό εργοστάσιο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ότι θυμάται ο σημερινός υπεύθυνος περιβάλλοντος του Freiburg, όλοι οι κάτοικοι εναντιώθηκαν στην ιδέα με διαδηλώσεις, επεισόδια κτλ.. Τότε γεννήθηκε και το ερώτημα: Αν όχι πυρηνική ενέργεια τότε τι; Η βιομηχανική και πληθυσμιακή ανάπτυξη που γνώριζε τότε η Γερμανία είχε μεγάλη απαίτηση ενεργειακών πόρων.
Το πυρηνικό σχέδιο εγκαταλείφθηκε το 1975 και η πόλη έγινε ένα μοντέλο ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Το Τσερνομπίλ στη συνέχεια, καθώς και η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή, δυνάμωνε την πεποίθηση ότι έπρεπε να βρεθεί εναλλακτική λύση για την πυρηνική ενέργεια αλλά και για την εξάρτηση από τα καύσιμα. Έτσι, άσχετα από την ενεργειακή πολιτική της Γερμανίας -θεσπίστηκε νόμος για τις ΑΠΕ το 2001 και απελευθερώθηκε η αγορά ενέργειας- το Freiburg, έχει τη δική του ενεργειακή πολιτική θέτοντας συνεχώς ψηλότερα τον πήχη από ό,τι το κράτος.
Έτσι σήμερα η πολιτική αυτή έχει 3 βασικούς πυλώνες: Εξοικονόμηση ενέργειας, τεχνολογίες υψηλής απόδοσης και ΑΠΕ.
Το 1992 στο Freiburg τροποποιήθηκαν οι προδιαγραφές των κτιρίων, με την απαίτηση όλα τα νέα κτίρια να καταναλώνουν όχι περισσότερες από 65 kWh/τ.μ. για θέρμανση, συγκρινόμενο με το εθνικό πρότυπο των 75 kWh/τ.μ.. Αυτό προσθέτει ένα επιπλέον κατασκευαστικό κόστος 3%, αλλά η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται είναι τόσο μεγάλη, που η απόσβεση γίνεται σύντομα. Η προδιαγραφή αυτή που έθεσε η πόλη, υπολογίζεται ότι μειώνει την κατανάλωση πετρελαίου από τα 12-15 λίτρα/ τ.μ. στα 6,5 λίτρα/ τ.μ. Για να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση των υπαρχόντων κτιρίων, ο Δήμος θέσπισε ένα πρόγραμμα για τοποθέτηση θερμομόνωσης και για ενεργειακές αναβαθμίσεις. Περίπου 1,2 εκ. ευρώ δόθηκαν σε επιδοτήσεις από το 2002-2008, συμπληρώνοντας συνολικές επενδύσεις ύψους 14 εκ. ευρώ. Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας άγγιξε το 38% ανά κτίριο. Τα περισσότερα δημοτικά κτίρια, επίσης, αναβαθμίστηκαν ενεργειακά.
Το 2008, το κράτος αναθεώρησε τη νομοθεσία, θεσπίζοντας ακόμη χαμηλότερα όρια στην κατανάλωση ενέργειας / τ.μ. Το ίδιο έκανε και το Freiburg, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η πόλη παραμένει πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της χαμηλής κατανάλωσης: αναθεώρησε την ενεργειακή πολιτική του (15kWh/ τ.μ) που οδηγεί τα νέα κτίρια πιο κοντά στα κτίρια μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης επιβαρύνοντας κατά 10% το κατασκευαστικό κόστος, πετυχαίνοντας όμως 80-90% μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.
Σήμερα στην πόλη μας, όπως και σε όλη την Ελλάδα, βιώνουμε μία κρίση, η οποία μπορεί όμως να οδηγήσει σε αυτές τις πολιτικές που θα κάνουν τους κατοίκους της να λένε ίδια λόγια με αυτά των κατοίκων του Freiburg. Πολιτικές, που θα κάνουν πράξη, την πολυπόθητη αλλαγή που απαιτείται σε επίπεδο αξιών, νοοτροπίας και βιοτικού επιπέδου.
Τον τελευταίο καιρό επίθετα «πράσινο» και «ενεργειακό» έχουν μπει δίπλα από πολλές λέξεις, σε μία προσπάθεια να προσδώσουν άλλο κύρος σε διάφορες δράσεις, είτε πολιτικές, είτε επιχειρηματικές. Δεν είναι τυχαίοι οι όροι πράσινη πόλη, πράσινο δάνειο, ούτε φυσικά τα γνωστά πλέον ενεργειακά υλικά. Ακόμη και η φτώχεια βαφτίστηκε ενεργειακή.
Εκτιμώ ότι πρέπει να εφαρμόσουμε εκείνες τις πολιτικές, οι οποίες θα οδηγήσουν σε μία ορθή διαχείριση και εξοικονόμηση της ενέργειας και πόρων της πόλης και των πολιτών της. Πολιτικές που θα πρέπει να είναι προσανατολισμένες στην εξοικονόμηση ενέργειας, στις ΑΠΕ και στις τεχνολογίες υψηλής απόδοσης!
Έτσι ίσως και να έχουμε ελπίδες μετά από χρόνια, να διεκδικούμε με αξιώσεις το τίτλο της «πράσινης πόλης»...
* Ο Νικόλαος Ηλ. Παπαγεωργίου είναι διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Η/Υ, πρόεδρος Συλλόγου Διπλωματούχων Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων, Τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας
