Του Φίλιππου Ζάχαρη
H φτώχεια στην Ελλάδα συνεχίζει να προκαλεί σοβαρές κοινωνικές αναταράξεις και τεράστια προβλήματα στην ζωή των πολιτών. Ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά πλησιάζουν στα όρια της φτώχειας, την στιγμή που πολλά ήδη βρίσκονται εδώ και καιρό κάτω από τα όρια. Ακριβώς αυτή την στιγμή επιλέγει η κυβέρνηση να πει πως υπάρχει ανάκαμψη ανάπτυξη, επικαλούμενη μάλιστα σχετικές ανακοινώσεις των ευρωπαίων εταίρων.
Συγκεκριμένα μόλις χθες ανακοινώθηκε από από το γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, σχετικά με τα αποτελέσματα για το 2013 που δημοσιοποιήθηκαν από τη Eurostat, ότι έχουν περάσει τέσσερα ακριβώς χρόνια από τη στιγμή που η Ελλάδα οδηγήθηκε σε Μηχανισμό Στήριξης και στην υπογραφή του 1ου «Μνημονίου» και πως μετά από τα πολύ δύσκολα, για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, χρόνια, η χώρα και η οικονομία της βρίσκονται σε σαφώς καλύτερη θέση.
Τα υψηλά, διαχρονικά «δίδυμα» ελλείμματα εξαλείφονται, ενώ η Ελλάδα υπερκαλύπτει τους δημοσιονομικούς της στόχους. Επιτυγχάνει, σύμφωνα με την ανακοίνωση, πρωτογενή πλεονάσματα, για 2η συνεχόμενη χρονιά. Πρωτογενή πλεονάσματα που ξεκίνησαν το 2013, νωρίτερα από τις εκτιμήσεις, υψηλότερα από τις προβλέψεις, σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση της Eurostat. Τα στοιχεία όμως για την φτώχεια, παρά τις αισιόδοξες αυτές ρήσεις, είναι αμείλικτα. Ολοένα και περισσότεροι πολίτες υποφέρουν όχι μόνο στην πρωτεύουσα και τα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά στις κωμοπόλεις και τα χωριά.
Ας δούμε επίσης πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, που επεξεργάστηκε και ανέλυσε το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΣΕ (ΙΝΕ). Τα στοιχεία αφορούν τα τρία προηγούμενα κυρίως χρόνια. Σύμφωνα λοιπόν με τον ευρέως χρησιμοποιούμενο δείκτη σχετικής φτώχειας (που αναφέρεται στο ποσοστό του πληθυσμού με ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα χαμηλότερο από το 60% του αντίστοιχου διάμεσου εισοδήματος των κατοίκων της χώρας), η σχετική φτώχεια αυξήθηκε από 19,7% το 2008 σε 23,1% το 2011.
Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η αύξηση που εμφανίζει το ποσοστό φτώχειας το 2011 σε σχέση με το 2010. Να σημειωθεί ότι η αύξηση αυτή στη σχετική φτώχεια παρατηρήθηκε παρά τη σημαντική μείωση του ορίου φτώχειας για ένα μονομελές νοικοκυριό από 549 ευρώ το 2010 σε μόλις 476 ευρώ το 2011. Επίσης, με βάση τα στοιχεία της έρευνας για το 2012, ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ανήλθε στο 34,6% σε σχέση με το 31% που ήταν την προηγούμενη χρονιά. Αποκαλυπτικές για την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης είναι οι εκτιμήσεις που αφορούν το δείκτη φτώχειας που κατασκευάζεται διατηρώντας διαχρονικά σταθερό το όριο φτώχειας σε όρους πραγματικής αγοραστικής δύναμης (με βάση τα εισοδήματα του 2007).
Σύμφωνα με τον συγκεκριμένο δείκτη, η φτώχεια αυξήθηκε από 20,1% το 2008 σε 35,8% το 2011! Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η φτώχεια αυξήθηκε κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες σε έναν μόλις χρόνο, από το 2010 στο 2011. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για το χάσμα (ή βάθος) φτώχειας, το οποίο αποτυπώνει το πόσο απέχουν οι φτωχοί από το κατώφλι φτώχειας, 1 στους 2 φτωχούς είχε το 2011 διαθέσιμο μηνιαίο ισοδύναμο εισόδημα μικρότερο από 334 ευρώ. Μέσα σε έναν μόλις χρόνο, από το 2010 στο 2011, το διαθέσιμο μηνιαίο ισοδύναμο εισόδημα των ατόμων που βρίσκονται στο μέσο της εισοδηματικής κατανομής έπεσε από 915 σε 793 ευρώ.
Αυτή η μείωση αποκαλύπτει τη σημαντική συρρίκνωση στα εισοδήματα των μεσαίων στρωμάτων στη χώρα. Το ποσοστό σχετικής φτώχειας των εργαζομένων αυξήθηκε από 11,9% το 2010 σε 15,1% το 2011. Αυτό φανερώνει, σύμφωνα με το ΙΝΕ, τη δυσμενή επίδραση που είχαν στα εισοδήματα των εργαζομένων τα μέτρα λιτότητας και η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Kαι είναι γεγονός. Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν ως τώρα οδήγησαν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού στα όρια της φτώχειας και αμέτρητα νοικοκυριά να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στις στοιχειώδεις υποχρεώσεις τους.
Η κυβέρνηση βέβαια ισχυρίζεται ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι έχουν στο σύνολό τους επιτευχθεί, η τρόικα όμως αξιώνει και άλλες περικοπές. Πως σκέφτεται η κυβέρνηση να δώσει ένα τέλος σε αυτή την ανθρωπιστική καταστροφή; Με δηλώσεις περί πλεονάσματος και κούφιες υποσχέσεις; Πως θα ανακουφίσει τα χιλιάδες νοικοκυριά που δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε τα στοιχειώδη για την επιβίωσή τους; Και τελικά ποιος ευθύνεται για αυτό το παρατεταμένο δράμα στην ελληνική κοινωνία; Η κυβέρνηση προσπαθεί με νύχια και με δόντια να πείσει για την πολιτική της. Η αντιπολίτευση, από την άλλη, μιλά για εξαπάτηση του ελληνικού λαού. Και ο πολιτικός πόλεμος πάει αντάμα με τον κοινωνικό εξανδραποδισμό. Κοινώς, η τραγωδία, με θύματα κυρίως τους νέους, έχει μέλλον. Και ως τότε, αυτοί που θα αντέξουν, θα έχουν στην κυριολεξία αποκάμει. Υπομονή συστήνουν όμως οι κυβερνητικοί παράγοντες και προσωπικά ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας που ελπίζει πως θα κερδίσει το στοίχημα της οικονομικής ανάκαμψης. Υπομονή μέχρις εσχάτων και ας είναι καταπέλτης τα στατιστικά στοιχεία για την φτώχεια που συνοδεύονται ενίοτε και από τεχνητά πλεονάσματα.
Εξάλλου για αυτούς μετράνε μόνο οι δημοσιονομικοί στόχοι και οι δεσμεύσεις απέναντι στην τρόικα. Για τα θύματα της πολιτικής αυτής, θα ενδιαφερθούν άλλοι, που δεν τους κατονομάζουν.
