*ΤηςΔρ. Μαριτίνας Θεοφανοπούλου
Ακτινοθεραπευτού – Ογκολόγου - Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης
Υπάρχει μια νέα «ασθένεια» της εποχής, η... καρκινοφοβία! Πολλοί άνθρωποι ζουν σε συνεχή αγωνία και θέτουν διαρκώς ερωτήματα προς τους ιατρούς, πρωτίστως σε όσους εξειδικεύονται με τον καρκίνο. Ενδεικτικά μεταφέρω μερικά μόνο από τα ερωτήματα της τελευταίας περιόδου που μου έχουν τεθεί:
-Η μητέρα μου πέθανε πρόσφατα από μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Είμαι 36 ετών και βαρύς καπνιστής. Έκανα αξονική θώρακος , τους καρκινικούς δείκτες και μόνο η ενολάση βγήκε οριακά αυξημένη Είμαι εντάξει;
-Ο πατέρας μου διαγνώσθηκε με διηθητικό καρκίνο ουροδόχου κύστεως , 90 ετών και η μητέρα μου , 76 ετών με καρκίνο μαστού. Ποια γονιδιακά τεστ πρέπει να κάνω για να είμαι σίγουρος; Είμαι 46 ετών και καπνιστής.
-Η μητέρα μου, 42 ετών, διαγνώσθηκε με καρκίνο μαστού λοβιακού τύπου. Είμαι 28 ετών . Πρέπει να κάνω τα ΒRAC 1 και 2; Πρέπει να κάνω προφυλακτική μαστεκτομή; Να κάνω γονιδιακά τεστ στην κόρη μου;
Καταρχήν ας ξεκαθαρίσουμε ότι δυνητικά όλοι μπορεί να πάθουμε καρκίνο! Τα αίτια μπορεί να είναι:
1. Κληρονομικά: Κάποια γονίδια που φέρουμε από τους γονείς μας, τα οποία είναι μεταλλαγμένα,
2. Περιβαλλοντολογικά: Έκθεση σε ραδιενέργεια, ιούς ηπατίτιδας και AIDS
3. Προσωπικές συνήθειες: κάπνισμα, παχυσαρκία, οινοπνευματώδη
4.Φυσική φθορά των κυττάρων: Ο καρκίνος αναπτύσσεται συνήθως στις μεγάλες ηλικίες
5. Ασθένειες ή γενετικά σύνδρομα που σχετίζονται με γονιδιακές μεταλλάξεις
6. Η σεξουαλική μας ζωή και το γεννητικό ιστορικό μας.
7. Άγνωστα αίτια!
Όλοι όσοι αισθάνονται ότι το θέμα τους απασχολεί συνεχώς, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κάθε φοβία, πρέπει να αντιμετωπίζεται για λόγους ... υγείας! Η εγρήγορση και μόνο, είναι αρκετή. Θα πρέπει να αντιληφθούν ότι ο καρκίνος , σε πολλές του μορφές, είναι πια, μία χρόνια νόσος. Ως ασθένεια, βέβαια, αποτελεί μια σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, αλλά έρχεται δεύτερη ίσως και τρίτη μετά τις καρδιαγγειακές νόσους και μετά τα τροχαία. Εξακολουθεί να είναι μια νόσος κυρίως των μεγάλων σε ηλικία, η οποία συνήθως προειδοποιεί με δυνατή φωνή και στέλνει δυνατά σήματα...
Καλό είναι επίσης να γνωρίζουν όλοι
-ότι ο καρκίνος σήμερα διαγιγνώσκεται έγκαιρα και πολύ συχνά σε προκαρκινικά στάδια, όταν δεν είναι κάν ακόμη καρκίνος,
-ότι οι μοντέρνες αντινεοπλασματικές θεραπείες είναι πολύ πιο αποτελεσματικές,
- ότι οι εγχειρήσεις τείνουν να είναι μινιμαλιστικές και να μην ακρωτηριάζουν ,
-ότι οι χημειοθεραπείες δεν είναι εμετογόνες και δεν ρίχνουν οπωσδήποτε τα μαλλιά,
-ότι οι ακτινοβολίες είναι πολύ εξελιγμένης τεχνολογίας, στοχευμένες, δεν καίνε και δεν καταλείπουν βλάβες στα φυσιολογικά όργανα
-ότι έχουν αναπτυχθεί θεραπείες από μελέτες μοριακής βιολογίας οι οποίες με αντικαρκινικά αντισώματα στοχεύουν στο αγγειακό δίκτυο του όγκου ή απευθείας στην γενετική του συσκευή ,
-ότι ο καρκίνος ΣΗΜΕΡΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ.!
Με βάση τα παραπάνω υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία μπορούμε να κάνουμε για να μην πάθουμε καρκίνο (cancer prophylaxis),κάποια για να τον διαγνώσουμε έγκαιρα ενόσω είναι μικρός και θεραπεύσιμος ( cancer screening tests), και κάποια που ΔΕΝ μπορούμε να κάνουμε.
Τι δεν μπορούμε να κάνουμε:
1. Να αλλάξουμε την ηλικία μας. Οι κακοήθεις νεοπλασίες είναι νόσος των μεγάλων. Είναι υποχρέωσή μας όμως να υποβαλλόμαστε στα διαγνωστικά τεστ που συνιστώνται για την ηλικία μας.
2. Να αλλάξουμε το «ατομικό αναμνηστικό» μας: Εάν είχαμε καρκίνο στον ένα μαστό, εάν είχαμε καρκίνο στον λάρυγγα και καπνίζουμε ακόμη, εάν είχαμε ένα κακοήθη πολύποδα στο έντερο, έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουμε και πάλι. Ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού μας.
3. Να διορθώσουμε το παρελθόν: Εάν είχαμε υπάρξει βαρείς καπνιστές για χρόνια και διακόψαμε μόλις εχθές, εάν πίναμε πολύ και για χρόνια και αποφασίσαμε να σταματήσουμε τώρα, εάν υπήρξαμε παχύσαρκοι και αδυνατίσαμε, εάν είχαμε υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία στην παιδική μας ηλικία. Οι βλάβες αυτές στα κύτταρα χρειάζονται χρόνια για να επιδιορθωθούν. Ας το γνωρίζουμε. Είναι όμως πολύτιμο να αφήσουμε το ταχύτερο πίσω μας το παρελθόν, για να έχουμε πιο μακρύ μέλλον.
4. Να αλλάξουμε τα γονίδιά μας. Υπάρχουν μορφές καρκίνου οι οποίες σχετίζονται με συγκεκριμένα μεταλλαγμένα γονίδια. Εάν συγγενείς μας πρώτου βαθμού παρουσίασαν σε νέα ηλικία καρκίνο μαστού, εντέρου, ωοθηκών τότε είναι πιθανόν να φέρουμε και εμείς τα υπεύθυνα γονίδια. Επίσης, εάν υπάρχει άνδρας συγγενής μας με καρκίνο του μαστού. Εκθέστε τα ερωτήματά σας στον κατά περίπτωση ειδικό ιατρό για να σας συμβουλεύσει, αντί να αγωνιάτε χωρίς να κάνετε τίποτε…
Τι μπορούμε να κάνουμε.
Μειώνουμε σημαντικά τις πιθανότητες προσβολής μας εάν:
1. Υιοθετήσουμε ένα υγιή τρόπο ζωής που περιλαμβάνει: ιδανικό σωματικό βάρος, μεσογειακή διατροφή, φυσική δραστηριότητα 3-4 φορές /εβδομάδα ή ακόμα καλύτερα 5- 7, οπωσδήποτε περπάτημα μιάς ώρας την ημέρα / 3-4 φορές εβδομαδιαίως, διακοπή του καπνίσματος τώρα, ημερήσια κατανάλωση αλκοόλ2-3 μονάδες οινοπνεύματος για τις γυναίκες και 3-4 μονάδες οινοπνεύματος για τους άνδρες. Δεν εκτιθέμεθα στον ήλιο.
2. Γνωρίζουμε τους γενετικούς κινδύνους, όσουςαφορούν εμάς και μόνον εμάς και με βάση το οικογενειακό μας ιστορικό.
3. Υποβαλλόμαστε στις εξετάσεις εκείνες (test Pap, μαστογραφία, εξέταση κοπράνων για αίμα, κολοσκόπηση, PSA) που είναι κατάλληλες για την ηλικία μας και οι οποίες έχει αποδειχθεί ότι προλαμβάνουν σε θεραπεύσιμα στάδια τον καρκίνο.
4. Βλέπουμε τον γιατρό μας έγκαιρα, εάν εμφανίζουμε ένα ασυνήθιστο και επίμονο βήχα, μια ασυνήθιστη και έντονη βραχνάδα, αίμα στα ούραη στα κόπρανα, εάν ψηλαφήσαμε ένα ογκίδιο οπουδήποτε αλλού στο σώμα μας,μια αλλαγή στο χρώμα και στο σχήμα μιάς γνωστης μας ελιάς, εάν αδυνατίζουμε χωρίς λόγο, εάν κάτι , ότι κι αν είναι αυτό, ΔΕΝ μας αρέσει σε μας ή στους αγαπημένους μας (ένας τραχηλικός λεμφαδένας που δεν μειώνεται μετά από αντιβίωση, ένας έντονος πονοκέφαλος που έχει διάρκεια και συνοδεύεται από εμέτους. Μια ανορεξία και ξαφνική αποστροφή προς το κρέας. Μια ξαφνική και ανεξήγητη αλλαγή στην διάθεση. Μια αλλαγή στο χρώμα του δέρματος που αποκτά από ωχρότητα έως ικτερική χροιά.
Σε κάθε περίπτωση, μην διστάζετε να απευθύνεσθε σε μάς τους ειδικούς, όσο αφελές και εάν νομίζετε ότι είναι το ερώτημά σας.
Σας ενθαρρύνω να μετατρέψτε την αγωνία και τον φόβο για τον καρκίνο, σε δράση και συνειδητή επιλογή για την ζωή. Περπατήστε και γελάστε, αντί, πίνοντας και καπνίζοντας, να σκέφτεστε ή να συζητάτε γι΄ αυτόν. Ζήστε καλά, ζήστε υγιεινά, ζήστε με τους αγαπημένους σας ,ζήστε χαρούμενα
