Tου Αποστόλου Ποντίκα, δασκάλου, θεολόγου, φιλολόγου, πτυχ. Πολιτικών Επιστημών, επιτ. σχολικού συμβούλου
Ο Όλυμπος ή Έλυμπος, κατά τα δημώδη άσματα, το βουνό των μυθικών θεών, έπαιξε σημαντικό ρόλο από την αρχαιότητα στη ζωή των Ελλήνων και στην ιστορία του έθνους. Στα χρόνια της σκλαβιάς οι κλεφταρματολοί του Ολύμπου, έδωσαν ανάσα και πνοή στον αγώνα της ανεξαρτησίας. Ο Νικοτσάρας από τα Γιαννωτά Ελασσόνος, οι Τζαχειλαίοι από την Καρυά, ο Λιάκος από την Κρυόβρυση, τότε, Πουλιάνα, ο Καραμιχάλης από τη Σκαμνιά και τόσοι άλλοι, έγιναν ο τρόμος των Τούρκων.
Εξάλλου, η τελευταία μάχη στην Πουλιάνα στις 13 Μαρτίου 1878, με το Δουμπιώτη, σφράγισε και την επανάσταση στη Μακεδονία, μετά την πυρπόληση του Λιτοχώρου. Και πάλι στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, έγινε ο Όλυμπος το κέντρο ενδιαφέροντος. Στα τρία ορεινά χωριά, Κρυόβρυση, Σκαμνιά και Καρυά, ωρίμασε η ιδέα της Εθνικής Αντίστασης. Η πρώτη συγκέντρωση έγινε στο Σχολείο του Φλάμπουρου (Μητσούνι) και στη συνέχεια η σύναξη πραγματοποιήθηκε στη θέση Μπιχτέσι του Ολύμπου (Καρυά)
Αλλά, όμως, ο Όλυμπος, από την πλευρά της Ελασσόνας, των Τεμπών και Κατερίνης είναι στολισμένος με αρκετά μοναστήρια, που έπαιξαν και αυτά σημαντικό ρόλο στον αγώνα για τη λευτεριά του γένους. Ορισμένα από αυτά είναι: Η Μονή της Πέτρας, στον δρόμο Ελασσόνας –Κατερίνης, 1754, της Αγ Τριάδας Λιβαδίου, 11ος αιώνας, το οποίο ήταν ορμητήριο κλεφτών και αρματολών Ολύμπου.
Η Μονή Αγ. Τριάδας Σπαρμού, 8 χιλιόμετρα από την Κρυόβρυση, 16ος αιώνας, της οποίας συγγραφέας του Κώδικα είναι ο Ζαχαρίας Χατζηγεωργάκης από την Πουλιάνα. Η Μονή Κλημάδων Καρυάς και η Μονή Κανάλων, που είναι κτισμένη στη χαράδρα της Ζηλιάνας και αγναντεύει το Αιγαίο Πελαγος. Επίσης, οι Μονές της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και της Παναγίας στον Πυργετό, καθώς και των Αγ. Θεοδώρων Ραψάνης.
Αλλά, όμως, σημαντική ήταν η Πατριαρχική Σταυροπηγιακή Μονή του Αγ. Διονυσίου του Ολύμπου κοντά στο Λιτόχωρο. Ιδρύθηκε το 1542 από τον πρώτο οικιστή, ασκητή Αγ. Διονύσιο, ο οποίος καταγόταν από τη Δρακότρυπα Καρδίτσας και την ονόμασε Αγία Τριάδα, μετά από Θεία Αποκάλυψη. Η Μονή κτίστηκε μέσα στην καρδιά του Ολύμπου, σε κατάφυτη κοιλότητα, ανάμεσα στα ρεύματα του Ενιπέα ποταμού. Δίπλα στην παλιά Μονή υπάρχει το σπήλαιο, όπου ασκήθηκε ο Αγιος Διονύσιος. Η Μονή διέθετε βιβλιοθήκη, με χειρόγραφους κώδικες και πολλά κειμήλια, από τα οποία σώζονται σήμερα λιγοστά. Στη Μονή αυτή εκτός από τον ιδρυτή της Αγ. Διονύσιο, μόνασαν αρκετοί άσημοι μοναχοί που προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες στο αγωνιζόμενο έθνος.
Ένας από αυτούς ήταν και ο Μεθόδιος Παλιούρας, ο οποίος καταγόταν από την περιοχή της Θεσσαλίας ή κατά άλλους από την Ήπειρο. Η προσωπικότητα του Μεθοδίου είχε περάσει τα στενά όρια της Μονής και είχε γίνει στόχος των Τούρκων για την εθνική του δράση. Θεωρείτο ο Μεθόδιος για την εποχή εκείνη αρκετά μορφωμένος και γνώστης των κινήσεων όλων των κλεφταρματολών του Ολύμπου, τους οποίους βοηθούσε με κάθε τρόπο. Ο ιερωμένος αυτός του μοναστηριού, διέθετε ένα πράο και ειρηνικό παρουσιαστικό, στοιχεία που τον έκαναν αγαπητό και σεβαστό στους κυνηγημένους ραγιάδες της περιοχής του. Εξάλλου, οι γλυκείς του τρόποι, η μειλιχιότητα και η προσήνειά του, δεν άφηναν περιθώρια σε κανέναν να φανταστεί ότι η καρδιά του ρασοφόρου αυτού άνδρα παλλόταν από πόθο, φλόγα και αγάπη για την ελευθερία των συνανθρώπων του. Δεν κάθισε κλεισμένος στην άγια Μονή του Ολύμπου, αλλά έγινε ο επαναστάτης ρασοφόρος του Ολύμπου, ως άλλος Παπαφλέσσας και Διάκος. Μόλις κηρύχτηκε η επανάσταση το 1821, ο ανδρείος αυτός ηγούμενος, άρπαξε το καριοφίλι και με τους υπόλοιπους καλόγερους του μοναστηριού σχημάτισε το ρασοφόρο επαναστατικό σώμα και πήρε τις βουνοπλαγιές, πολεμώντας σκληρά και με πείσμα τους σαρικοφόρους εχθρούς.
Ο Μεθόδιος διακρινόταν για την απαράμιλλη ανδρεία και για την ασάλευτη πίστη στον Θεό ότι οι Γραικοί σύντομα θα αποτινάξουν τον Τούρκο ζυγό. Η παράδοση αναφέρει ότι συνεπλάκη αρκετές φορές με τους Τούρκους και τους Τουρκαλβανούς, οι οποίοι τον είχαν μεγάλο άχτι για τις ζημιές που τους είχε κάνει. Τα κατορθώματα του Μεθοδίου, ανιχνεύονται μέσα από τα τραγούδια που οι κάτοικοι της περιοχής του Ολύμπου έλεγαν για τον ρασοφόρο αυτόν επαναστάτη.
Για ένα διάστημα, ο Μεθόδιος ξαναγύρισε πίσω στη Μονή του Αγ. Διονυσίου, αφήνοντας για λίγο το καριοφίλι. Οι Τούρκοι που ζητούσαν ευκαιρία να τον εκδικηθούν, τη βρήκαν σε κάποιους προδότες, οι οποίοι πέρασαν από το μέρος του Λιτοχώρου και γνώριζαν την επιστροφή του στο μοναστήρι, οπότε και τον κατέδωσαν. Οι Τούρκοι, σύμφωνα με τις ειδήσεις που άφησε ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος, το φθινόπωρο του 1821, επιτέθηκαν στη Μονή του Αγ Διονυσίου και την πυρπόλησαν.
Ο Γεννάδιος αναφέρει τα εξής: «όπως λέγουν οι πατέρες καταλήφθηκε η Μονή αυτή μετά από τριήμερη μάχη, από τα Τουρκοαλβανικά στίφη, τα οποία ηγούνταν ο Βελής Πασάς, γιος του τυράννου Ιωαννίνων, Αλή Πασά. Τα στίφη αυτά τη λεηλάτησαν και την πυρπόλησαν, αφήνοντας πίσω στάχτες και ερείπια. Από την πυρπόληση αυτή κάηκαν αρκετά κειμήλια και κώδικες, ενώ καταστράφηκε σχεδόν το μεγαλύτερο μέρος της Μονής. Ο γενναίος ηγούμενος Μεθόδιος Παλιούρας αντιστάθηκε σθεναρά για τρεις ημέρες, αλλά στο τέλος δεν άντεξε και έπεσε στα χέρια των Τούρκων μαζί με άλλους δώδεκα πατέρες της Μονής. Οι Τούρκοι διψώντες για εκδίκηση οδήγησαν τον Μεθόδιο και τους άλλους μοναχούς στη Λάρισα.
Το τέλος των αγνών αυτών ιερωμένων αγωνιστών ήταν φρικτό. Οι Τούρκοι, κρέμασαν τον Μεθόδιο Παλιούρα και τους άλλους δώδεκα πατέρες στην πλατεία της Λάρισας και στη συνέχεια τους απαγχόνισαν, αφού προηγήθηκαν φρικτά βασανιστήρια». Έτσι, ένας ακόμα άσημος Ηγούμενος και δώδεκα άλλοι άγνωστοι μοναχοί έχυσαν το αίμα τους για την πίστη στον Χριστό και για την ελευθερία της πατρίδας στην πλατεία της Λάρισας. Θεωρούμε ότι ο Δήμος Λαρισαίων και η τοπική εκκλησία, οφείλουν να τιμήσουν κάποτε τους αγνούς αυτούς ιερωμένους που θανατώθηκαν στην πλατεία της Λάρισας.
