Του Ηλία Κανέλλη
Τα αποτελέσματα των χθεσινών εκλογών συνεχίζουν να κινούνται στην επικράτεια του ανορθολογισμού. Οι Ελληνες ψηφοφόροι, ακόμα μια φορά, επέλεξαν να επιβραβεύσουν το μεγάλο μέτωπο του αντιμνημονίου, το περήφανο όχι, παραβλέποντας ότι οι συνθήκες το μετέτρεψαν σε ναι, οδήγησαν σε ένα τρίτο μνημόνιο και επιβάρυναν την ελληνική οικονομία με περίπου 100 δισ. ευρώ επιπλέον ζημία, δηλαδή χρέος.
Δεν είναι μόνο το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ που επιβεβαιώνει το παραπάνω συμπέρασμα. Ίσα ίσα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις απώλειες (ίσως και χάρη σ' αυτές) αποδεικνύει ότι έχει αποθέματα στην ελληνική κοινωνία, παρά τις φθορές του μηχανισμού του και, κυρίως, παρότι κορόιδεψε τους ψηφοφόρους του και παρότι έκλεισε τις τράπεζες, κρατά τις δυνάμεις του, ενώ θα μπορούσε και να τις διευρύνει, αν είχε προλάβει να επαναπατρίσει πολλούς οι οποίοι επέλεξαν απογοητευμένοι την αποχή.
Είναι η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ προσωπική επιτυχία του Αλέξη Τσίπρα, των επικοινωνιακών δυνατοτήτων του, της συνδικαλιστικής εμπειρίας του; Μπορεί να παίζει ρόλο και το πρόσωπο, πάντα τα πρόσωπα παίζουν ρόλο στην πολιτική. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, το αποτέλεσμα οφείλεται σε έναν συνδυασμό: α) στην "διορατικότητα" όσων απήλαυσαν, απολαμβάνουν και ευελπιστούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν την προνομιακή σχέση τους με το πελατειακό κράτος, από διάφορες επαγγελματικές και κοινωνικές θέσεις, και β) στη χαλαρή σχέση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας με την πρόοδο και την εξωστρέφεια, δηλαδή με την Ευρώπη.
***
Την πρώτη κατηγορία την καταλαβαίνει κανείς εύκολα. Θυμίζει την κοινωνική κατηγορία εκείνων που κάνουν γάμο από συμφέρον.
Αλλά η δεύτερη κατηγορία είναι η κατηγορία εκείνων που πιστεύουν στα σοβαρά ότι η Ελλάδα είναι αυτάρκης, ότι μόνη της θα μπορούσε να τα καταφέρει άριστα κι ότι η σχέση μας με την Ευρώπη είναι σχέση εκμεταλλευόμενου προς εκμεταλλευτή. Το τμήμα αυτό, που είναι πολύ μεγάλο, κι αν μέρος του δεν ψήφιζε ΣΥΡΙΖΑ θα πήγαινε με μεγάλη άνεση σε άλλους αντιευρωπαϊκούς σχηματισμούς, στους ΑΝΕΛ ή στη Χρυσή Αυγή, δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να επαναπατριστεί στο στρατόπεδο της λογικής. Καταρχάς, επειδή μεγάλο μέρος του συγκεκριμένου κοινωνικού σώματος βρίσκεται στο στρατόπεδο της λούμπεν υποκουλτούρας ή/και υφίσταται την ανασφάλεια και τη φτωχοποίηση που επιτείνεται συνεχώς μετά το ξέσπασμα της κρίσης και την προσφυγή της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου στους εταίρους και δανειστές για να αποφευθεί η χρεοκοπία. Υπό αυτές τις συνθήκες, το κοινωνικό αυτό σώμα είναι πολύ δύσκολο να επαναπατρισθεί σε συνθήκες σχετικής ασφάλειας και σχετικής σταθερότητας.
Και οι δύο παραπάνω κατηγορίες δεν επλήγησαν (ή δεν επλήγησαν ιδιαίτερα) μετά το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή των capital controls. Οι πολίτες, που βρίσκονται στην αναπαυτική μεριά του πελατειακού κράτους, έστω κι αν ενδεχομένως αντιμετώπισαν ως έκτακτο συμβάν την έλλειψη ρευστότητας, γνωρίζουν καλά ότι οι απειλές για το επίπεδό τους θα είναι σκληρότερες αν εφαρμοστούν τα μνημόνια, αν δηλαδή για δομικά μεταρρυθμιστικούς λόγους αμφισβητηθεί η σίγουρη πρόσβαση στο κράτος και τις προσόδους που αποφέρει. Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, επίσης, συνέχισαν το βιολί με το οποίο γαλουχήθηκαν την πενταετία των μνημονίων, όχι μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ ή από τους Αγανακτισμένους: και τι χειρότερο μπορούμε να πάθουμε;
***
Ο υπογράφων ήταν ανάμεσα σε εκείνους που δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν τη δύναμη, το εύρος και την έκταση που έχει καταλάβει ο ανορθολογισμός στην Ελλάδα - γι' αυτό πίστεψε ότι η αριστερή παρένθεση (κατά τη γνώμη μου, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα λαϊκιστικό κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, με εθνικιστικά χαρακτηριστικά) ήταν το πιθανότερο σενάριο. Δεν κατανόησα, επίσης, ότι η αποβολή προσώπων όπως ο Βαρουφάκης, ο Λαφαζάνης και η Ζωή Κωνσταντοπούλου όχι από εσωκομματικές διαδικασίες, αλλά μέσω της ετυμηγορίας των Ελλήνων πολιτών θα λειτουργούσαν συσπειρωτικά, αφού τα πρόσωπα αυτά λειτούργησαν ως εξιλαστήρια θύματα μιας διακυβέρνησης ολωσδιόλου αποτυχημένης. Όπως όταν επισκευάζεις μια παλιά μηχανή, κι αφού δουλέψει, περισσεύουν μερικά μπουλόνια και μερικά παξιμάδια.
Και τώρα; Τώρα, τα πράγματα είναι σαφή. Ο Αλέξης Τσίπρας, σε συνεργασία με τον εταίρο που του ταιριάζει, τον Πάνο Καμμένο, θα λάβει νέα εντολή να εφαρμόσει το Τρίτο Μνημόνιο, που υπέγραψε ο ίδιος. Τα μέλη της τρόικας βρίσκονται ήδη στην Αθήνα. Τον Οκτώβριο, που η χώρα θα περάσει από την πρώτη αξιολόγηση, προκειμένου να εκταμιευθεί η πρώτη δόση του νέου δανείου, πρέπει να έχουν ψηφιστεί στη Βουλή περιστολή κι άλλο των συντάξεων, η κατάργηση του ΕΚΑΣ, ο νέος ΕΝΦΙΑ, η συρρίκνωση των επιδομάτων στέγασης, και άλλων, πολλών ακόμα επώδυνων μέτρων, που ασφαλώς θα πλήξουν τις κοινωνικές κατηγορίες του αντιμνημονίου που περιέγραψα.
Μένει να δούμε αν ο εμπνευστής αυτού του αντιμνημονιακού μνημονιασμού, που θα είναι εφεξής η επίσημη πολιτική της χώρας, θα συνεχίσει να κερδίζει τα πλήθη. Με ποιους και πώς. Καλά ξεμπερδέματα.
