Για το κόμμα που, ενώ προ 20ετίας και βάλε (τον Ιανουάριο του 2004), επί πρωθυπουργίας Κων/νου Σημίτη, είχε θέσει διά του πρώην υπουργού Παιδείας (1994-1996) και τότε υπ. Εξωτερικών (1996-2004), κ. Γεωργίου Παπανδρέου, θέμα ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, αυτό το ίδιο κόμμα από πέρυσι τον Φεβρουάριο αίφνης αλλάζει γραμμή πλεύσης. Με πρωταγωνιστή αυτής της διαφοροποίησης (με πρόταση καταψήφισης του Νομοσχεδίου Πιερρακάκη για την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ) τον σημερινό πρόεδρο, κ. Νίκο Ανδρουλάκη. «Μη κρατικά ΑΕΙ: Θα υποχωρήσει το ΠΑΣΟΚ στη θέση Ανδρουλάκη;» ήταν το ερώτημα που διατυπώναμε σε σχετικό μας άρθρο («ΕτΔ», 26/02/2024, σελ. 3). Τελικά, ο κ. Ανδρουλάκης αναγκάστηκε να συγκρατήσει τους βουλευτές του επιβάλλοντας «κομματική πειθαρχία». Το ΠΑΣΟΚ έβαλε όπισθεν˙ γύρισε στο χθες.
Η μετεξέλιξή του σε ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, την οποία επιχείρησε ο αείμνηστος Κων/νος Σημίτης, επιδιώκοντας να βάλει το ΠΑΣΟΚ σε μια ξεκάθαρη τροχιά ευρωπαϊκής προοπτικής, σε μια πορεία κίνησης απαγκιστρωμένης από τον κρατισμό που κουβαλούσε στην ιδεολογία του στη μακρά διάρκεια της Μεταπολίτευσης και μέχρι τις αρχές τις αρχές του νέου (21ου) αιώνα, όλη αυτή η προσπάθεια «σκόνταψε» στις επιλογές Ανδρουλάκη. Τώρα, στις μέρες μας, που άρχισε να εφαρμόζεται ο νόμος (Ν. 5094/2024) για την ίδρυση και λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων, πάλι τα ίδια. Του κ. Ανδρουλάκη η αίτηση που κατέθεσε την περασμένη Παρασκευή στο Υπ. Παιδείας η αντιπροσωπεία Γάλλων πανεπιστημιακών (που συνοδεύονταν από τον μορφωτικό ακόλουθο της εν Αθήναις Γαλλικής Πρεσβείας) για ίδρυση στη χώρα μας παραρτήματος του «Sorbonne Paris Nord», ενός από τα 13 αυτόνομα δημόσια πανεπιστήμια της Σορβόννης, στο Παρίσι, το οποίο ήδη έχει συνεργασία με Κολλέγιο στην Ελλάδα, αυτή η αίτηση δεν καλοάρεσε στον κ. Ανδρουλάκη. Ένας από τους λόγους της κριτικής που άσκησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είναι ότι το εν λόγω δημόσιο γαλλικό πανεπιστήμιο με την ονομασία του παραπέμπει μεν στο φημισμένο Ίδρυμα Γραμμάτων και Επιστημών του Πανεπιστημίου του Παρισιού που έχει έδρα στην ομώνυμη Πλατεία (Σορβόννη), δεν πρόκειται, όμως, περί αυτού, δηλαδή για το «Paris 1 Panthéon-Sorbonne», ένα από τα υψηλότερου κύρους γαλλικά πανεπιστήμια. Ποιο είναι, όμως, το πανεπιστήμιο που έρχεται; Και εδώ χρειάζεται λίγη ιστορία: Όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 το Πανεπιστήμιο του Παρισιού διασπάστηκε σε ένα σύνολο μεγάλων μονάδων, φτιάχτηκε το Πανεπιστήμιο Paris XIII, αργότερα ονομάστηκε Paris-XIII-Paris-Nord και μετά Paris 13. Το 2019 πήρε την ονομασία Sorbonne-Paris-Nord και είναι τμήμα της συμμαχίας Sorbonne-Paris-Cité.
Το Sorbonne-Paris-Nord είναι ένα δημόσιο γαλλικό πανεπιστήμιο, αρκετά μεγάλο, με περίπου 24.000 φοιτητές και στην ίδια τη Γαλλία έχει αρκετό κύρος. Προφανώς δεν έχει το κύρος του Panthéon-Sorbonne, ούτε μιας Grandeécole, αλλά δεν παύει να είναι ένα κανονικό γαλλικό δημόσιο πανεπιστήμιο, το οποίο, όπως συμβαίνει με αρκετά δημόσια πανεπιστήμια στην Ευρώπη, αναζητά τρόπους να διευρύνει τον κύκλο εργασιών του ανοίγοντας παραρτήματα σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα σκοπεύει ν’ ανοίξει παράρτημα υπό την επωνυμία «Γαλλικό Πανεπιστήμιο της Ελλάδος - International Campus Sorbonne Paris Nord». Ναι, αλλά του κ. Ανδρουλάκη δεν του αρέσει…. Θα ‘θελε παράρτημα της orizinal Σορβόννης («Paris 1 Panthéon-Sorbonne»), γιατί είναι λάτρης της υψηλής ποιότητας στην Εκπαίδευση. Βέβαια, για το γεγονός ότι το ΤΕΙ Αιτωλοακαρνανίας και το ΤΕΙ Καρδίτσας εν μία νυκτί (!), το 2019, «βαφτίστηκαν» πανεπιστήμια και μαζί μ’ όλες τις άλλες fast track «πανεπιστημιοποιήσεις» των ΤΕΙ βρέθηκε η (των 10 εκατ. κατοίκων) χώρα μας να έχει σήμερα 425 τμήματα ΑΕΙ (!), όσα δεν έχει η επταπλασίου πληθυσμού (κοντά στα 70 εκατ. κατοίκους) Γαλλία, αυτό το παράδοξο γεγονός δε φαίνεται να πολυαπασχόλησε μέχρι σήμερα τον (από το 2021 πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ) κ. Ανδρουλάκη. Ούτε τον απασχόλησε ότι υπάρχουν τμήματα ΑΕΙ με καθηγητές περισσότερους απ’ τους φοιτητές! Τον προβλημάτισε, όμως, ότι το παράρτημα του γαλλικού πανεπιστημίου δε θα ‘ναι της φημισμένης «Σορβόννης», αλλά νεοτέρου πανεπιστημίου που προήλθε από τη διάσπαση της ιστορικής Σορβόννης. Πιθανότατα στον κ. Ανδρουλάκη δε θα του αρέσουν και οι ανάλογες αιτήσεις για ίδρυση παραρτημάτων τους στην Αθήνα, τις οποίες πρόκειται να καταθέσουν τις επόμενες ημέρες το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (University of Nicosia) και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Εuropean Universtity of Cyprus), αμφότερα ιδιωτικά και με χιλιάδες Ελλαδίτες φοιτητές στις Σχολές τους (που από του χρόνου θα μπορούν να σπουδάζουν στα ίδια πανεπιστήμια, αλλά παραμένοντας στη χώρα τους). Γνώμη μου είναι ότι ο κ. Ανδρουλάκης στο θέμα των μη κρατικών ΑΕΙ κάνει πολλά λάθη, αδικώντας, εν τέλει, με τις διαφοροποιήσεις της πολιτικής φιλοσοφίας του ΠΑΣΟΚ, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Αντιπολίτευση δε σημαίνει να καταψηφίζεις νόμους και διατάξεις που εσύ, ως πολιτική παράταξη, είχες εξαγγείλει και προτείνει (όπως η ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ), επειδή τώρα αυτούς τους νόμους τους προτείνει -και τους εφαρμόζει- η κυβερνώσα αντίπαλη παράταξη. Το ΠΑΣΟΚ μόνο να χάσει έχει από τέτοιες συμπεριφορές – και ήδη χάνει.
Είμαι απόφοιτος ελληνικού κρατικού πανεπιστημίου, αισθάνομαι περήφανος που τελείωσα το «Αριστοτέλειο» (ΑΠΘ). Θεωρώ, όμως, ότι ήλθε ο καιρός η ανωτάτη εκπαίδευση να εξελιχθεί (και) στη χώρα μας, όπως στην ανεπτυγμένη Δύση και να δοθεί ένα τέλος στο κρατικό μονοπώλιο, πιστεύοντας ότι ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά / μη κρατικά (τα οποία εννοείται ότι θα λειτουργούν το πλαίσιο των ακαδημαϊκών και λοιπών διοικητικών κανόνων της Πολιτείας – και υπό την αυστηρή εποπτεία της) θα βοηθήσει τα κρατικά πανεπιστήμια να ξεφύγουν από τις ποικίλες παθογένειές τους. Ποιος ήταν και ο λόγος π.χ. που ο ΟΤΕ και η ΔΕΗ, μέσα σε ελάχιστο διάστημα έπαψαν να είναι προβληματικοί οργανισμοί κοινής ωφελείας; Η πίεση του ανταγωνισμού. Oι ίδιοι άνθρωποι, αλλά νέες συνθήκες. Κοιτάμε μπροστά.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής
Β’/θμιας (ΠΕ01), δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ.
(xaan@theo.auth.gr).
