Πώς να ελέγχουμε τον εαυτό μας, όταν χάνουμε την ψυχραιμία μας

Από τον Κώστα Γιαννούλα

Ζούμε, δυστυχώς, σε μια εποχή, κατά την οποία βελτιώθηκε, μεν, το βιοτικό μας επίπεδο, αλλά κυριαρχεί στη ζωή μας η ένταση και το στρες, ενώ η βία και η εγκληματικότητα προβληματίζουν, ιδιαίτερα, άρχοντες και αρχόμενους. Ως εκ τούτου, για να μη γινόμαστε εκτός εαυτού και για να μην περνάμε τις κόκκινες γραμμές, όταν χάνουμε την ψυχραιμία μας, οπότε μπορεί να γίνουμε ικανοί για τα χειρότερα, χρειάζεται να ξέρουμε, πώς να ελέγχουμε τους εαυτούς μας σε κρίσιμες στιγμές. Γι’ αυτό και στο σημερινό μου δημοσίευμα θα σταθώ σε κάποιους τέτοιους εμπειρικούς τρόπους ελέγχου.

Ένας απ’ αυτούς έχει να κάνει με την εγκράτεια, στην οποία μπορεί να οδηγηθεί κανείς με τη νηστεία, που συνιστά η Ορθόδοξη Εκκλησία μας στους πιστούς της. Και αυτό, γιατί σκοπός της νηστείας δεν είναι να ταλαιπωρεί, σωματικά, αποτρέποντας την πολυφαγία και τιθασεύοντας την επιθυμία για ορισμένες τροφές, που δεν επιτρέπονται κατά τη διάρκειά της. Απώτερος στόχος, πέραν απ’ τα άλλα οφέλη της, είναι να αποκτά κανείς την ικανότητα να χαλιναγωγεί τον εαυτό του και να τον συγκρατεί, όταν δέχεται ερεθίσματα, που τον αναστατώνουν και τον οδηγούν σε επιθετική συμπεριφορά, και, πολύ περισσότερο, να ζητά συγγνώμη, όταν φταίει, και να συγχωρεί, όταν βλάπτεται, προκειμένου να γίνει καλύτερος άνθρωπος. Άλλωστε, όταν δεν επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο, τότε, η νηστεία για τους χριστιανούς αποτελεί γράμμα κενό.
Ένας άλλος τρόπος για αποφυγή, κυρίως, ομηρικών συζυγικών καβγάδων είναι ο πολιτισμένος διάλογος, που συνοδεύεται, όμως, με αμοιβαίες υποχωρήσεις, όταν αυτός φθάνει στο δια ταύτα. Ορισμένοι σύζυγοι, ωστόσο, επειδή με έναν καυγάς δε γίνεται, συνηθίζουν, σε τέτοιες περιπτώσεις, να εφαρμόζουν τη μέθοδο της φυγής, αλλά μετ’ επιστροφής, όταν βλέπουν, πως έρχεται μπόρα. Αυτό σημαίνει, ότι, πριν αυτή ξεσπάσει, ο πιο εχέφρων απ’ τους δύο φεύγει για λίγο απ’ το σπίτι και πάει μια βόλτα, προκειμένου, εν τω μεταξύ, να αποκατασταθεί η ηρεμία και να αποφευχθούν τα μαλλιοτραβήγματα.
Ακούγεται, βέβαια, απλή αυτή η μέθοδος, αλλά είναι πολύ δύσκολη στην εφαρμογή της όχι μόνο γι’ αυτόν, που φεύγει, αλλά, κυρίως, γι’ αυτόν, που μένει πίσω. Και αυτό, γιατί η φυγή από μόνη της, πέραν του ότι προσβάλλει και ταπεινώνει το συνομιλητή, τον προκαλεί και τον ερεθίζει, ακόμη περισσότερο. Γι’ αυτό και, πολλές φορές, όχι μόνο δε λύνει, αλλά και πολλαπλασιάζει τα προβλήματα στις σχέσεις συζύγων και άλλων ανθρώπων μεταξύ τους, οπότε είναι καλό να εφαρμόζεται με περίσκεψη και σύνεση.
Σχετική με τη μέθοδο αυτή είναι και η παρακάτω, που τη συνέστησε, πριν μερικά χρόνια, γνωστός διατροφολόγος εξ Αθηνών. Έχει να κάνει με την αδρεναλίνη, μια ουσία, που πηγάζει απ’ τα επινεφρίδια σε στιγμές υπερέντασης και στρες, η οποία, κατόπιν, διοχετεύεται στο αίμα μας και κάνει τον οργανισμό να κινητοποιεί όλες τις πηγές ενέργειας, αλλά και να εκδηλώνει επιθετική συμπεριφορά. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, είπε, πρέπει κανείς να βρει ένα τρόπο, προκειμένου να ηρεμεί. Για τον σκοπό αυτό έδειξε ο ίδιος μια άσκηση, που θέλει τον εκτός εαυτού να ξαπλώνει ανάσκελα σε κάποια επίπεδη επιφάνεια, να κρατά με τα χέρια τις φτέρνες του και, αναπηδώντας για αρκετή ώρα, να χτυπά μ’ αυτές τους γλουτούς του. Στόχος της άσκησης είναι, κατ’ αυτόν, να εξουδετερώνονται με το ξέσπασμα εναντίον του εαυτού του οι παρενέργειες της αδρεναλίνης και να ηρεμεί κανείς, πριν προλάβει να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά προς τον αντιπαρατιθέμενο.
Κάποιοι, ενδεχομένως, διαβάζοντας αυτό το τελευταίο θα γελούν φέρνοντας στο νου τους τον διατροφολόγο να σπαρταρά, στην προσπάθειά του να δείξει, πώς πρέπει να εκτελείται η άσκηση αυτή. Όμως, αν το σκεφθεί κανείς, καλύτερα, θα διαπιστώσει, ότι είχε δίκαιο ο άνθρωπος, αφού μέσω της αυτοτιμωρίας και της κούρασης ηρεμεί κανείς και γλυτώνει από τα χειρότερα. Αν, παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη μέθοδος δεν ταιριάζει σε κάποιους, ας επιλέξουν μια άλλη, αρκεί να εξασφαλίζει το ποθούμενο, την ψυχική ηρεμία.
Κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο, γιατί στις μέρες μας οι συζυγικές σχέσεις και η κοινωνία ολόκληρη δοκιμάζονται και πάνε απ’ το κακό στο χειρότερο, οπότε επιβάλλεται, πλέον, να προβληματίζεται ο καθένας μας, ξεχωριστά, και να ψάχνει με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων, για να βρει τρόπους αυτοσυγκράτησης σε στιγμές έντασης στις σχέσεις του, αν επιθυμεί να περιορισθεί το κακό και να ηρεμήσει η κοινωνία.