Ξαφνικός θάνατος για τη ΔΕΥΑ Λάρισας

Από τον Δημήτρη Μαβίδη, πρώην αντιπρόεδρο της ΔΕΥΑΛ

Δεν θα προλάβει τελικά η ΔΕΥΑΛ να γίνει 100 χρόνων. Η κυβέρνηση, υπηρετώντας με συνέπεια συμφέροντα ξένα της έννοιας του κοινού καλού, τελείως αδικαιολόγητα και χωρίς οποιοδήποτε επιστημονικό ή κοινωνικό έρεισμα, καταργεί την ΔΕΥΑΛ, δίνοντας τέλος σε μια ιστορία σχεδόν 100 χρόνων μιας επιχείρησης που γεννήθηκε από την κοινωνία της Λάρισας, συνδέθηκε άρρηκτα με αυτή και την υπηρέτησε ως τώρα.

Πριν από λίγες ημέρες εμφανίστηκε πλέον το νομοσχέδιο «φάντασμα» για τις υποχρεωτικές συνενώσεις των ΔΕΥΑ της χώρας, το οποίο προβλέπει τον ξαφνικό θάνατο της ΔΕΥΑΛ και τη δημιουργία μιας ‘διαδημοτικής» ΔΕΥΑ Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας. Τί σημαίνει πρακτικά αυτό; Σημαίνει τη συνένωση όλων των ΔΕΥΑ και των Υπηρεσιών Ύδρευσης των Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας. Με κοινή «διαδημοτική» διοίκηση, κοινό ταμείο, κοινό προϋπολογισμό και κοινό προγραμματισμό έργων.
Πρακτικά δίνεται τέλος στη δυνατότητα της ΔΕΥΑΛ να προγραμματίζει ανταποδοτικά έργα για τους Λαρισαίους και να διαθέτει τα αποθεματικά της αποκλειστικά γι’ αυτόν τον σκοπό. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, τα αποθεματικά της ΔΕΥΑΛ, τα οποία δημιουργήθηκαν από όλους τους Λαρισαίους, θα καταλήξουν σε ένα κοινό «κουβά» με σκοπό να εξυπηρετήσουν χρέη - υποχρεώσεις άλλων (γιατί η ΔΕΥΑΛ δεν χρωστά ούτε ένα ευρώ).
Δεν θα αναλύσω το κατάπτυστο νομοσχέδιο, το οποίο μας παρουσιάστηκε χωρίς ίχνος δημοκρατικής ευαισθησίας και στο οποίο είναι αντίθετοι όλοι οι φορείς της αυτοδιοίκησης, των ΔΕΥΑ και των εργαζομένων της, σε όλη τη χώρα, αλλά θα σταθώ μόνο στο άρθρο 1.
Στο άρθρο 1, με τίτλο «σκοπός», περιγράφεται με μεγάλη φαντασία και αοριστία ο λόγος για τον οποίο θα πρέπει υποχρεωτικά οι ΔΕΥΑ της χώρας να προχωρήσουν σε συνενώσεις.
Σκοπός λοιπόν είναι : «... η αναδιοργάνωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων και των Υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης δικτύου ομβρίων υδάτων, που παρέχονται στο κοινωνικό σύνολο...» και «... διά του παρόντος επιδιώκεται: α) η βέλτιστη κατανομή της γεωγραφικής αρμοδιότητας της παροχής ύδρευσης και αποχέτευσης στην Επικράτεια, β) ο εξορθολογισμός του διοικητικού και οικονομικού κόστους διαχείρισης...» και «γ) η διασφάλιση της αποτελεσματικότερης λειτουργίας των Διαδημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης...».
Με δυο λόγια, πωλούν καθρέπτες σε ιθαγενείς. Χωρίς καμιά επίσημη μελέτη που να υποστηρίζει όλα αυτά, χωρίς έστω μια αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και χωρίς ένα στοιχειώδες επιχειρηματικό πλάνο, προσπαθούν να μας πείσουν για τους σκοπούς τους. Δεν πείθουν γιατί:
Προφασίζονται την οικονομία του πόρου και τη λειψυδρία παραγνωρίζοντας πως το νερό για την ύδρευση αφορά μόλις το 12% του πόρου, ενώ το νερό για την άρδευση το 85%. Αποκρύπτουν πως η άρδευση, για την οποία είναι σχεδόν αποκλειστικά υπεύθυνοι, παρουσιάζει απώλειες δικτύων που αγγίζει το 70%, ποσοστό κατά 50% υψηλότερο των μέσων απωλειών των δικτύων ύδρευσης των ΔΕΥΑ. Ποιος είναι τελικά αυτός που σπαταλά το νερό?
Καταλύουν την έννοια της εγγύτητας, δημιουργώντας μεγάλες περιοχές γεωγραφικής αρμοδιότητας. Παραπέμπω στην μελέτη της dg - regio («Τεχνική βοήθεια και συμβουλές σχετικά με τους τομείς του νερού και των λυμάτων στην Ελλάδα που θα χρησιμοποιηθούν για τις διαπραγματεύσεις της περιόδου προγραμματισμού 2021-2027: Αποτελεσματική και αποδοτική εφαρμογή παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας», ΕΕ, 2022), όπου περιγράφεται η εγγύτητα - αμεσότητα ως καλή πρακτική των ΔΕΥΑ: «...Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα άμεσης επαφής με τις ΔΕΥΑ για να θέσουν τα προβλήματα ή τα αιτήματά τους..».
Με την από σειρά ετών απαγόρευση προσλήψεων στις ΔΕΥΑ, ανάγκασαν τις ΔΕΥΑ σε υποστελέχωση, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος κάλυψης των θέσεων εργασίας στις ΔΕΥΑ να μην ξεπερνά το 55%. Η ίδια μελέτη της dg - regio αναφέρει: «...Ο αριθμός των ισοδύναμων υπαλλήλων πλήρους απασχόλησης είναι σχετικά χαμηλός σε σχέση με τις διεθνείς τιμές αναφοράς για τους δείκτες αριθμός υπαλλήλων.. γεγονός που επιβεβαιώνει την υποστελέχωση αρκετών επιχειρήσεων...» (dg - regio, επιτελική σύνοψη, σελ ii). Αν πραγματικά τους ενδιέφερε η αποτελεσματικότερη λειτουργία, θα μπορούσαν απλά να επιτρέψουν στις ΔΕΥΑ να προσλάβουν προσωπικό.
Με την πεισματική άρνησή τους να διαθέσουν «ενεργειακό χώρο» και τη στρατηγική μηδενικής επιδότησης για ενέργεια στις ΔΕΥΑ, δημιούργησαν οικονομική ασφυξία σε πολλές εξ αυτών. Τα περισσότερα χρέη των ΔΕΥΑ αφορούν σε παρόχους ενέργειας, τα οποία δημιουργήθηκαν από κυβερνητικές πολιτικές στον τομέα της ενέργειας. Παραπέμπω ξανά στη μελέτη της dg - regio: «...Είναι φανερό ότι η βελτίωση της ενεργητικής απόδοσης των παραγωγικών διαδικασιών των ΔΕΥΑ θα έχει σημαντικό αντίκρισμα στο κόστος της κάθε επιχείρησης... και αναμένεται να επηρεάσει τις επιδόσεις τους σε σχέση με την ανάκτηση του κόστους...». Αντί η κυβέρνηση να λειτουργήσει ενισχυτικά, όπως προτείνει η παραπάνω μελέτη, οδηγεί τα νέα σχήματα των ΔΕΥΑ σε δανεισμό και σε συμβάσεις με ιδιώτες παρόχους ενέργειας.
Λανθασμένα θεωρούν πως μεγαλύτερα επιχειρηματικά σχήματα λειτουργούν καλύτερα, δίνοντας ως παράδειγμα την περίπτωση της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. Θα πρέπει όμως να θυμηθούμε πως το 2013, μέσα στην οικονομική κρίση, η τότε κυβέρνηση χάρισε χρέη άνω των 300 εκατ. ευρώ, στην τότε «μεγάλη» και «αποτελεσματική» ΕΥΔΑΠ με σκοπό την ιδιωτικοποίησή της. Πώς λοιπόν αποδεικνύεται η καλύτερη λειτουργία της ΕΥΔΑΠ?
Με τις αναγκαστικές συνενώσεις, την πολιτική στην ενέργεια και την υποστελέχωση, νομοτελειακά οδηγούν σε δημιουργία προβληματικών επιχειρήσεων, που εύκολα θα πάρουν τον δρόμο προς την ιδιωτικοποίηση (πάγια πρακτική, βλέπε ΟΣΕ, ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.λπ.).
Σκόπιμα παραγνωρίζουν πως οι ΔΕΥΑ «...Παρέχουν ασφαλές πόσιμο νερό στους πελάτες τους τηρώντας σε σημαντικό βαθμό τα προβλεπόμενα στη σχετική νομοθεσία. Όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης, το ποσοστό του μόνιμου πληθυσμού που εξυπηρετείται από ΔΕΥΑ είναι υψηλό. Η καλή προσπάθεια που κάνουν οι ΔΕΥΑ θα πρέπει να συνεχιστεί με ακόμα πιο εντατικό ρυθμό ώστε να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις που φέρνει η αλλαγή στο σχετικό νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (Οδηγία 2020/2184/ΕΟΚ)...»(dg - regio, ανάλυση swot, 2022).
Ο πραγματικός σκοπός είναι ξεκάθαρος. Ακολουθείται μια συγκεκριμένη στρατηγική η οποία συνδέει τη διαχείριση των απορριμμάτων, την ενέργεια και τα νερά. Ξεκίνησαν με την περίφημη ΡΑΑΕΥ, δημιούργησαν τον ΟΔΥΘ, νομοθέτησαν τις συνενώσεις των Φορέων Διαχείρισης Απορριμμάτων και τελειώνουν με τα νερά. Γιατί, ως γνωστό όσο μεγαλύτερη είναι η «πίτα», τόσο ελκυστικότερο το πεδίο για τη δραστηριοποίηση μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων.
Με απλά λόγια, αν το νομοσχέδιο ψηφιστεί, θα πρέπει οι Λαρισαίοι να αποχαιρετήσουν την ΔΕΥΑΛ και γι’ αυτό ευθύνη θα έχουν όλοι. Παρόντες και απόντες.
Υ.Γ. Στην ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τη ΔΕΥΑΛ δυστυχώς οι κυβερνητικοί βουλευτές μας ήταν απόντες.