Οι Αρβαντόβλαχοι Αργυροπουλίου...

Από τον Κων/νο Τσιρονίκο

Επί τη ευκαιρία του 1ου Πανελληνίου Ανταμώματος Αρβαντοβλάχων στις 8 Σεπτεμβρίου 2024 στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, το Αργυροπούλι Λάρισας, θα ήθελα το άρθρο αυτό να το αφιερώσω στους συγχωριανούς μου Αρβαντόβλαχους, στα ήθη και έθιμα, στις εποχικές μετακινήσεις τους..., όπως τις θυμάμαι από το ‘50 και μετά...

Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Αργυροπούλι οι Βλάχοι αποτελούν την πλειοψηφία των κατοίκων του...
Χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα, τα παλιότερα χρόνια, ήταν η μάλλινη ενδυμασία, ενώ σήμερα η βλάχικη διάλεκτος στους νέους σχεδόν έχει ξεχαστεί. Οι χοροί, όμως, και τα τραγούδια τους, που τα περισσότερα είναι στα βλάχικα, διατηρούνται και ως προς αυτό μεγάλη είναι η συμβολή του Πολιτιστικού Συλλόγου Αρβαντοβλάχων Αργυροπουλίου.
Πολύ παλιά, ακόμη και τη δεκαετία του ‘50, η βλάχικη κοινωνία του χωριού ήταν κλειστή. Γάμοι και άλλες σχέσεις συγγένειας γίνονταν μόνο μεταξύ Βλάχων. Τα παιδιά μιλούσαν βλάχικα κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλά απ’ αυτά να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας.
Οι φορεσιές, όπως τονίσαμε και παραπάνω, ήταν μάλλινες. Οι μεγάλης ηλικίας φορούσαν σαλβάρι, τσιπούνι, φουστανέλα και μαύρο σκούφο στο κεφάλι. Οι γυναίκες και οι κοπέλες ντυνόντουσαν απλά. Οι παντρεμένες, κυρίως, στους γάμους, στις γιορτές και στα πανηγύρια μαζί με τα γιορτινά τους φορούσαν σκέπη με κουκάκια στο κεφάλι.
Ως προς στις ασχολίες ελάχιστοι ασχολούνταν με τη γεωργία και αυτοί είχαν πολύ μικρό γεωργικό κλήρο. Ένας σημαντικός αριθμός ήταν κυρατζήδες. Έτσι έλεγαν τους αγωγιάτες. Ο καθένας τους συντηρούσε έναν αριθμό αλόγων ή μουλαριών και μ’ αυτά έκανε μεταφορές σε ορεινές περιοχές. Αρκετοί ήταν ξυλοκόποι. Έκοβαν ξύλα σε δασώδεις ορεινές περιοχές και με τα ζώα τους τα μετέφεραν και τα στοίβαζαν στις αυλές των σπιτιών τους. Εκεί έρχονταν ξυλέμποροι, τ’ αγόραζαν και με φορτηγά τα μετέφεραν στην πόλη, όπου πωλιόντουσαν ως καυσόξυλα ή οικοδομικά υλικά.
Η κατ’ εξοχήν, όμως, ασχολία των Αρβαντοβλάχων του χωριού ήταν η κτηνοτροφία. Λίγοι είχαν πολλά γίδια ή πρόβατα. Οι περισσότεροι είχαν λίγα. Γι’ αυτό αναγκάζονταν, για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους, να δουλεύουν ως τσοπάνηδες σ’ άλλες περιοχές. Εκεί με τα ζώα του αφεντικού τους έβοσκαν και τα δικά τους.
Ο Άι Γιώργης και ο Άι Δημήτρης ήταν γιορτές πολύ χαρακτηριστικές για τους Βλάχους. Γιατί τον Άι Γιώργη «ταιριάζονταν», έπιαναν δουλειά ως τσοπάνηδες μέχρι τον Άι Δημήτρη. Την άνοιξη οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι με τα κοπάδια και τις οικογένειές τους εγκατέλειπαν το χωριό και πήγαιναν στα χόρτο - λιβάδια της Δυτικής Μακεδονίας. Η μετακίνηση αυτή διαρκούσε μέρες, γιατί γινότανε πεζή και με τη βοήθεια αλόγων, μουλαριών και γαϊδουριών.
Τα παιδιά τους, όσα απ’ αυτά ήταν μαθητές, αναγκάζονταν να φοιτούν στο σχολείο της περιοχής που πήγαιναν. Τον Οκτώβρη μήνα οι Βλάχοι άφηναν το βουνό και κατέβαιναν στο Αργυροπούλι, όπου και ξεχειμώνιαζαν μαζί με τα κοπάδια τους.
Ένα μέρος των Βλάχων του χωριού δούλευαν ως τσοπάνηδες και στα καμποχώρια της Λάρισας. Έφευγαν την άνοιξη και εκεί μαζί με τις οικογένειές τους περνούσαν όλο το καλοκαίρι. Έχει μείνει άσβηστο στη μνήμη... το καραβάνι των κάρων και των τρακτέρ που τους μετέφερε στον μακρινό, για τότε, τόπο εργασίας. Εκεί δούλευαν τόσο φιλότιμα, που πολλοί από τους ιδιοκτήτες κοπαδιών τους θυμούνται ακόμη.
Περνώντας τα χρόνια οι Βλάχοι άρχισαν να μη μετακινούνται. Στέριωναν στον τόπο τους. Η νομαδική ζωή γινόταν παρελθόν. Σιγά-σιγά εκτός απ’ την κτηνοτροφία ασχολούνταν και με γεωργικές εργασίες, είτε ως εργάτες γης είτε σε δικές τους δουλειές, όπως τα καπνά...
Το βλάχικο στοιχείο του χωριού χάρη στη σκληρή δουλειά του ξεπέρασε όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα που κατά καιρούς αντιμετώπισε. Πέρασε απ’ τη φτώχεια και την οικονομική καταπίεση στην οικονομική ανάπτυξη. Σήμερα αποτελεί την ανθηρότερη οικονομική ομάδα του χωριού. Η πρόοδός του όχι μόνο στην κτηνοτροφία, αλλά και στη γεωργία, στις τέχνες και στα γράμματα είναι αξιοθαύμαστη.
Οι Αρβαντόβλαχοι σήμερα αποτελούν μια ανοιχτή κοινωνία. Η διάκριση μεταξύ Βλάχων και μη δεν υπάρχει πια. Η γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα δεν είναι όπως τον παλιό καιρό. Βλάχικα μιλούν μόνον οι μεγάλης ηλικίας. Αντίσταση στην επιχείρηση αυτή προβάλλει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αρβαντοβλάχων Αργυροπουλίου, στον οποίο αξίζει ένα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ για τις κατά καιρούς εκδηλώσεις του και κυρίως για το πρώτο Πανελλήνιο Αντάμωμα Αρβαντοβλάχων που θα γίνει στο χωριό μας στις 8 Σεπτεμβρίου 2024.