Έτσι μετά τις Συμφωνίες που έκλεισε πέρυσι η Μελόνι με Αλγερία (www.governo.it 23/1/2023), Λιβύη (www.ilsole24ore.com 28/1/2023) και Τυνησία (www.governo. it6/6/2023) δεν άφησε να πάει χαμένη η ευκαιρία που της δόθηκε σε σχέση και με την Αίγυπτο.
Αφορμή αποτέλεσε η επίσκεψη της φον ντερ Λάιεν στο Κάιρο, όπου η Πρόεδρος της Κομισιόν υπέγραψε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αλ Σίσι την Κοινή Διακήρυξη ΕΕ-Αιγύπτου (https://ec.europa.eu 17/3/2024).
Επιπλέον, η ΕΕ ανακοίνωσε και πακέτο οικονομικής στήριξης της Αιγύπτου ύψους 7,4 δισ. ευρώ (https://ec.europa.eu 17/3/2024), το οποίο περιλαμβάνει δάνεια ύψους 5 δισ. ευρώ συν 600 εκατ. ευρώ επιχορηγήσεις, εκ των οποίων 200 εκατ. ευρώ για το μεταναστευτικό συν 1,8 δισ. ευρώ για επενδύσεις στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δράσης για τις χώρες της Νότιας Γειτονίας (www.reuters.com 17/3/2024).
Το ευρωπαϊκό πακέτο έρχεται να προστεθεί στο δάνειο των 8 δισ. δολαρίων που συμφώνησε στις 6 Μαρτίου 2024 να λάβει από το ΔΝΤ η Αίγυπτος (https://www.imf.org 6/3/2024), καθώς παρουσιάζει δημοσιονομικό κενό ύψους 17 δισ. δολαρίων μέχρι το 2026, ενώ το δημόσιο χρέος της ανέρχεται σε 165,5 δισ. δολάρια (https://english.ahram.org.eg27/7/2023).
Σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν (https://ec.europa.eu 17/3/2024) η συνεργασία ΕΕ-Αιγύπτου επικεντρώνεται σε έξι πυλώνες: πολιτική συνεργασία, οικονομική σταθερότητα, επενδύσεις-εμπόριο, μετανάστευση, ασφάλεια και εκπαίδευση-κατάρτιση.
Αξιοποιώντας λοιπόν την υπογραφή της Κοινής Διακήρυξης ΕΕ-Αιγύπτου και κυρίως το ευρωπαϊκό πακέτο των 7,4 δισ. ευρώ, η Μελόνι ενεργώντας συμπληρωματικά προχώρησε την ίδια μέρα στη σύναψη 10 Συμφωνιών με την Αίγυπτο.
Συμφωνίες τις οποίες φρόντισε να τις υπαγάγει στους παραπάνω πυλώνες της Κοινής Διακήρυξης ΕΕ-Αιγύπτου προκειμένου η Ιταλία να μπορέσει να ενθυλακώσει το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα διατεθούν για την Αίγυπτο.
Το άκρον άωτον όμως της ιταλικής κομπορρημοσύνης ήταν το γεγονός ότι παίζοντας το «ευρωπαϊκό χαρτί» αρκετά έξυπνα η Ρώμη πλάσαρε τις παραπάνω δέκα Συμφωνίες Ιταλίας – Αιγύπτου ως μέρος του περίφημου «ιταλικού αναπτυξιακού σχεδίου για την Αφρική», το οποίο ακούει στο όνομα «Σχέδιο Mattei».
Το τετραετούς διάρκειας Σχέδιο Mattei στην ουσία αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ρώμης να επανέλθει στην Αφρική προκειμένου να διευρύνει την οικονομική και όχι μόνον επιρροή της Ιταλίας.
Το φιλόδοξο Σχέδιο Mattei για την Αφρική εγκαινιάστηκε μετά βαΐων και κλάδων στη Ρώμη στις 29 Ιανουαρίου 2024 (www.reuters.com 29/1/2024) κατά τη Σύνοδο Ιταλίας-Αφρικής στην οποία συμμετείχαν εκτός από την ιταλική πολιτική ηγεσία και αρκετοί ηγέτες αφρικανικών χωρών, καθώς και η ηγεσία της ΕΕ εκπροσωπούμενη από το «αχτύπητο δίδυμο» Σαρλ Μισέλ-Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (https://www.reuters.com 29/1/2024).
Και παρότι η Ιταλία βάζει μόνο 5,5 δισ.ευρώ για τη χρηματοδότηση του Σχεδίου Mattei, ποσό βέβαια που δεν επαρκεί για τη χρηματοδότηση ενός τόσο φιλόδοξου Σχεδίου, εντούτοις εμφανίζεται αποφασισμένη να εμβαθύνει τη διείσδυσή της στην Αφρική ανταγωνιζόμενη τη Γαλλία, την Τουρκία, τη Ρωσία και φυσικά την Κίνα.
Σύμμαχος της Ρώμης εκτός από την ΕΕ η οποία διά στόματος φον ντερ Λάιεν διακήρυξε την απόφαση της ΕΕ να ανταγωνιστεί Κίνα και Ρωσία στην Αφρική (www.agenzianova.com 31/1/2024) είναι επίσης και οι ΗΠΑ όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της συνάντησης Μπάιντεν-Μελόνι στον Λευκό Οίκο την 1η Μαρτίου 2024 (https://www.governo.it 1/3/2024).
Έτσι η Ιταλία επιχειρεί «με ξένα κόλλυβα» να χρηματοδοτήσει το Σχέδιο Mattei, έχοντας βάλει στο μάτι τον «ευρωπαϊκό κορβανά», ο οποίος μόνο για τις χώρες της Νότιας Γειτονίας, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, προβλέπει για το διάστημα 2021-2027 χρηματοδότηση ύψους 12 δισ. ευρώ (https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu) συν εγγυήσεις, συν δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μόχλευση δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων ύψους τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ.
Στα ποσά αυτά «του ευρωπαϊκού κορβανά» πρέπει να προστεθούν τόσο τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την περίφημη Παγκόσμια Πύλη της ΕΕ (www.notismarias.gr 6/12/2021) η οποία σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν προβλέπει σημαντικά έργα υποδομής στην Αφρική ύψους 150 δισ. ευρώ (www.ilgiornale.it 29/1/2024) όσο και άλλα κονδύλια από τους G7 και κυρίως από τις ΗΠΑ.
Με βάση λοιπόν τον εν λόγω σχεδιασμό η «ιταλική απόβαση» στην Αίγυπτο οδήγησε στην υπογραφή τουλάχιστον δέκα Ιταλο-αιγυπτιακών Συμφωνιών.
Έτσι όπως αναλύσαμε σε τηλεοπτική μας συνέντευξη στις 19 Μαρτίου 2024 (https://www.youtube.com/watch?v=QW57v0ZlywY) το Υπουργείο Διεθνούς Συνεργασίας της Αιγύπτου και το Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Ιταλίας υπέγραψαν Συμφωνία για προγράμματα τεχνικής βοήθειας για βιομηχανικές ζώνες επίπλων, δέρματος και μαρμάρου.
Επιπλέον, το Υπουργείο Διεθνούς Συνεργασίας της Αιγύπτου, το Υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το Εθνικό Συμβούλιο για τα Άτομα με Αναπηρία υπέγραψαν Συμφωνία με το Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Ιταλίας για την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και την ένταξή τους στην κοινωνία (https://english.ahram.org.eg 17/3/2024).
Τέλος, το Υπουργείο Παιδείας και Τεχνικής Εκπαίδευσης της Αιγύπτου και το Υπουργείο Δημόσιας Εκπαίδευσης της Ιταλίας υπέγραψαν Συμφωνία για συνεργασία στην τεχνική εκπαίδευση και στην επαγγελματική κατάρτιση.
Οι υπόλοιπες Συμφωνίες υπογράφτηκαν από ιταλικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις η πλειοψηφία των οποίων δραστηριοποιείται ήδη στην Αίγυπτο και αφορούν τομείς που εντάσσονται τόσο στο πεδίο εφαρμογής της Κοινής Διακήρυξης ΕΕ-Αιγύπτου όσο και στο Σχέδιο Mattei όπως είναι η εκπαίδευση/κατάρτιση, η υγεία, το νερό, η γεωργία, η ενέργεια και οι υποδομές (https://www.ansa.it 17/3/2024).
Επισημαίνεται ότι στην Αίγυπτο πέραν της ιταλικής ΕΝΙ δραστηριοποιούνται και άλλοι σημαντικοί παίκτες εξ Ιταλίας που ακούν στο όνομα Cdp, Sace, Simest, ICE κλ.π.
Βέβαια η «κίνηση ματ» της Μελόνι οφείλεται στην άρτια προετοιμασία της ιταλικής πλευράς η οποία πέραν των άλλων δύο ημέρες πριν τη συνάντηση Μελόνι-Αλ Σίσι προχώρησε σε σύγκλιση της Επιτροπής Στήριξης του Σχεδίου Mattei, στην οποία εκτός από τους αρμόδιους υπουργούς συμμετείχαν εκπρόσωποι των περιφερειών, των ΟΤΑ, των κοινωνικών εταίρων, των ΑΕΙ, των διαφόρων αναπτυξιακών τραπεζών, των εξαγωγικών οργανισμών, των επιμελητηρίων, των δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων κλ.π. (https://www.governo.it 15/3/2024).
Τέλος, όσον αφορά τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ιταλίας και Αιγύπτου, το διμερές εμπόριο το 2023 πλησίασε τα 6 δισ. ευρώ εκ των οποίων 3,3 δισ. ευρώ εξαγωγές της Ιταλίας στην Αίγυπτο και 2,6 δισ. ευρώ εξαγωγές της Αιγύπτου στην Ιταλία, ενώ στην Αίγυπτο δραστηριοποιούνται 114 ιταλικές εταιρείες, με 11.668 εργαζόμενους και συνολικό τζίρο 6,6 δισ. ευρώ (www.ilsole24ore.com 16/3/2024).
* Ο Νότης Μαριάς είναι πρόεδρος του κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com
