Σκέιτμπορντ και Πνευματικότητα

(Αφιερωμένο στον Γιάννη Ν., έναν 19χρόνο σκέιτερ που χάσαμε νωρίς το 1995)

Από τον Ζιώγα Απόστολο, βιολόγο

Ο αριθμός όσων προσδιορίζονται ως πνευματικά άτομα, αλλά όχι θρησκευτικά, συνεχίζει να αυξάνεται. Η τρέχουσα τάση ξεκίνησε με τη γενιά Baby Boomer, η οποία άρχισε να εξερευνά ευρύτερα πνευματικές επιλογές στις δεκαετίες του 1960 και του ‘70.

Όσοι, λοιπόν, προσδιορίζονται ως πνευματικοί άνθρωποι τείνουν να υιοθετούν διαφορετικές μορφές πνευματικότητας, ενώ ασπάζονται ορισμένα στοιχεία της θρησκείας ή απορρίπτουν τη θρησκεία εντελώς. Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αυτό είναι μια προσπάθεια από άτομα να αντισταθούν στη θρησκευτική εξουσία. Έτσι, καθώς τα άτομα εξερευνούν διαφορετικούς πνευματικούς πόρους, μπορεί να συνδυάζουν μορφές πρακτικών, όπως η γιόγκα ή ο διαλογισμός, ενώ παράλληλα λαμβάνουν εμπειρίες καθημερινής ζωής ως μέρος ενός πνευματικού ταξιδιού.
Δεν είναι λίγοι, πάντως, όσοι σημειώνουν τις ομοιότητες μεταξύ του αθλητισμού και της θρησκείας στη σημερινή κοινωνία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν πνευματικά στοιχεία στο γνωστό skateboard. Οι σκέιτερ αναγνωρίζουν ότι μέσω του σκέιτμπορντ μπόρεσαν να δώσουν νόημα σε τοπικούς χώρους, οι οποίοι στερούνταν φυσικής πανίδας. Οπότε η αποδοχή του περιβάλλοντος με τσιμεντένια πεζοδρόμια, σκάλες και χώρους στάθμευσης μπορεί να οδηγήσει σε μια πνευματική εξάσκηση της φαντασίας. Εκεί που πολλοί αντικρίζουν τις κοινότοπες πτυχές των αστικών γεωγραφιών, οι skateboarders μπορούν να δουν ευκαιρίες για εξερεύνηση, καθότι δεν βλέπουν το skateboarding μόνο ως άθλημα, αλλά και ως έναν τρόπο να περιηγηθείς και να χειριστείς ένα αστικό περιβάλλον με τρόπους που εσύ κρίνεις κατάλληλους.
Το skateboard αναμφίβολα μπορεί να είναι επικίνδυνο και να οδηγήσει σε πολλαπλούς τύπους σωματικών τραυματισμών˙ μπορεί, όμως, να σε κάνει να δεις την αποτυχία ως πνευματική άσκηση. Σίγουρα υπάρχουν κίνδυνοι σε πολλά ομαδικά αθλήματα, αλλά οι skateboarders κατανοούν αυτούς τους κινδύνους διαφορετικά, δηλαδή αντιλαμβάνονται τους κινδύνους ως κάτι κρίσιμο και πολύτιμο που πρέπει να γίνει αποδεκτό: είναι σαν να ξέρεις ότι είσαι ζωντανός, διότι μόλις κόντεψες να πεθάνεις. Στην πραγματικότητα, η αποτυχία και η πτώση -γνωστά ως slamming-είναι αναπόσπαστο μέρος στις πρακτικές που αναπτύσσουν όσοι εξασκούν τοπατινάζ δρόμου, το σκέιμπορντ. Το να πέσεις είναι σαν να χάνεται η μισή μάχη, επομένως, η ιεροτελεστία του slamming αποδεικνύει την αυθεντικότητα ενός σκέιτερ στην κοινότητα του πατινάζ. Άλλωστε, το πατινάζ δρόμου λειτουργεί ως μια πνευματική άσκηση, πιθανώς ένα είδος θεραπείας κατά της πλήξης στη σύγχρονη ζωή, γι’ αυτό και το skateboard παρέχει στιγμές αυτονομίας και ελευθερίας. Το σκέιτμπορντ, με άλλα λόγια, είναι σχεδόν σαν ένα πνευματικό εργαλείο για να ξαναφανταστούμε τη μονοτονία της ζωής στις αστικές γεωγραφίες. Όχι μόνο παρέχει ανεξαρτησία και αυτοπεποίθηση, μα κι έναν τρόπο να εκφράσεις τον εαυτό σου με τα καλλιτεχνικά σου χαρακτηριστικά. Στην ουσία του, το σκέιτμπορντ λειτουργεί αποκαλυπτικά, αφού πρέπει να είσαι πρόθυμος για να αφοσιωθείς τόσο πολύ σε κάτι που στην πραγματικότητα δεν έχει αξία για κανέναν, πέρα από τον εαυτό σου. Η πτώση είναι που σε διδάσκει ότι μερικές φορές στη ζωή τα πράγματα δεν είναι εύκολα, ότι υπάρχουν τόσα πολλά εμπόδια στην πορεία, αλλά οφείλεις να τα ανακαλύψεις, να μάθεις, να προσαρμοστείς και να συνεχίσεις να προχωράς, ώστε να πετύχεις τον στόχο που ήθελες να πετύχεις.
Στο σκέιτμπορντ πέφτεις και ξανασηκώνεσαι, επινοώντας, παίζοντας για χάρη του παιχνιδιού, παίζοντας τριγύρω, γι’ αυτό το κάνεις και αυτό που νιώθεις από τη συμμετοχή σου είναι παρόμοιο με τον διαλογισμό, σαν μια χαλαρή κατάσταση: η ίδια η πράξη της ιππασίας της σανίδας αλλάζει τον τρόπο που κινείσαι στη ζωή! Παρόλο που το skateboarding και οι skateboarders γενικά θεωρούνται ως χυδαίοι καταπατητές που βλάπτουν την ιδιοκτησία, το ίδιο το skateboard φαίνεται να είναι ένας τρόπος για ορισμένα άτομα προκειμένου να αντιμετωπίζουν τις συνθήκες του σύγχρονου κόσμου. Οι πνευματικές πρακτικές δε σημαίνει ότι πάντα είναι και υπερφυσικές. Αντίθετα, η πνευματικότητα σχετίζεται συχνά με την εξέταση της καθημερινότητας και το ερώτημα πώς μπορούν να αναπτυχθούν ουσιαστικές ασκήσεις για να προαχθεί το άτομο στην καλύτερη εκδοχή του – έστω ακόμη κι αν η άσκηση του σκέιτμπορντ φαντάζει ως ένας τρόπος του να είσαι απορροφημένος από τον εαυτό σου χωρίς να πειράζεις κανέναν.