Με τη λατρεμένη σύντροφο της ζωής του, την εξαίρετη Ελένη Καπαρουνάκη, δημιούργησαν μια αξιολάτρευτη οικογένεια. Υπήρξε υποδειγματικός οικογενειάρχης και πρωτοπόρος στη δημιουργία της τουριστικής βιομηχανίας στην Κρήτη, δημιουργώντας μία από τις σημαντικότερες ξενοδοχειακές εταιρείες, όπου μεγαλούργησε.
Παράλληλα, ως ενεργός πολίτης, ασχολήθηκε με τα κοινά την περίοδο 1986 έως 1994. Υπήρξε αντιδήμαρχος Ηρακλείου επί δημαρχίας Μανώλη Καρέλλη και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης-Αποχέτευσης Ηρακλείου (ΔΕΥΑΗ) επί δημαρχίας Κώστα Κληρονόμου. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, αμέσως μετά την επιστροφή μου από τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στις ΗΠΑ. Έκτοτε βρισκόμασταν σε τακτά χρονικά διαστήματα και συζητούσαμε για θέματα της πόλης, και ιδιαίτερα για τις διεθνείς τάσεις στη διαχείριση των υδατικών πόρων και τον εκσυγχρονισμό των αντίστοιχων υποδομών και τεχνολογιών.
Το 1990 μου ζήτησε να συμμετάσχω τιμητικά, ως πολίτης του Ηρακλείου, τακτικό μέλος του Δ.Σ. της ΔΕΥΑΗ. Συγχρόνως, σε συνεργασία με τον τότε δήμαρχο Λάρισας, αείμνηστο Α. Λαμπρούλη, με πρότειναν υποψήφιο για το Δ.Σ. της Ένωσης των ΔΕΥΑ Ελλάδος (ΕΔΕΥΑ), όπου και εκλέχτηκα επιτυχώς. Έτσι, μαζί με άλλα έξη εκλεγμένα μέλη, δημάρχους μεγάλων πόλεων, συνεργαστήκαμε με επιτυχία στην οργάνωση, διεθνοποίηση και ανάδειξη του ρόλου της ΕΔΕΥΑ και στον εκσυγχρονισμό των ΔΕΥΑ της χώρας. Την εποχή εκείνη η ΔΕΥΑΗ ήταν οργανωμένη και λειτουργούσε άρτια. Είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με διεθνή fora, κυρίως ευρωπαϊκά, και είχε αποκτήσει τεράστια εμπειρία και τεχνολογικές γνώσεις. Είχε κατασκευάσει σύγχρονα έργα υποδομής, όπως ο κεντρικός αποχετευτικός αγωγός και σημαντικά τμήματα των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης της παλαιάς πόλης, τη μονάδα επεξεργασίας των αστικών υγρών αποβλήτων, την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών υγρών αποβλήτων και επέκταση των υδρευτικών γεωτρήσεων για την πλήρη κάλυψη των τότε υδρευτικών αναγκών της πόλης (Αγγελάκης, 2024). Είναι κρίμα για τον τόπο ότι δεν υπήρξε συνέχεια αυτής της τιτάνιας προσπάθειας του Γιάννη Βασ. Σμπώκου, όπως δυστυχώς συμβαίνει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα αυτής της χώρας με τις γνωστές ολέθριες, σε πολλές περιπτώσεις, συνέπειες.
Ο Γιάννης Βασ. Σμπώκος από τότε πίστευε και προωθούσε τον κοινωνικό και τον ανταποδοτικό χαρακτήρα των ΔΕΥΑ, με εξωστρέφεια και υγιή και διαφανή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Είχε προοδευτικές απόψεις και θέσεις, που πολλοί σημερινοί δημοτικοί άρχοντες θεωρούν εξωπραγματικές. Ο Γιάννης Βασ. Σμπώκος ήταν υπόδειγμα ευγένειας και ταυτόχρονα ένας σύγχρονος manager, με τεράστια εμπειρία, θέληση και γνώσεις, που μπορούσε, με τη συνδρομή των μελών του Δ.Σ. να παρακολουθεί, να κατευθύνει, να ελέγχει και να αξιολογεί πρόσωπα και έργα της ΔΕΥΑΗ (Αγγελάκης, 2022). Γνώριζε να διαχωρίζει τη διοίκηση από τη λειτουργία της επιχείρησης, εμπιστευόμενος απολύτως τα άξια στελέχη της. Τον ενθυμούμαι να καταθέτει κάθε μήνα την αντιμισθία του ως πρόεδρος του Δ.Σ. της ΔΕΥΑΗ στο ταμείο του Συλλόγου των εργαζόμενων στη ΔΕΥΑΗ, πράξη που μιμηθήκαμε και ακολουθήσαμε τα περισσότερα μέλη του τότε Δ.Σ. της επιχείρησης. Επίσης, φιλοξενούσε στα ξενοδοχεία του όλους τους ξένους διαπρεπείς επισκέπτες της ΔΕΥΑΗ, όπως του καθηγητή του Πανεπιστημίου Καλιφόρνιας, κ. Τσομπάνογλου, που είχαν προσκληθεί κατ’ επανάληψη να συνδράμουν συμβουλευτικά στην εκτέλεση βασικών έργων ύδρευσης και αποχέτευσης της πόλης μας.
Προσπάθειες πολυαρίθμων συνδημοτών μας να τον πείσουν να είναι υποψήφιος δήμαρχος Ηρακλείου το 1994, δυστυχώς, δεν τελεσφόρησαν. Ήθελε απερίσπαστος να συνεχίσει τις δραστηριότητές του στις ξενοδοχειακές του επιχειρήσεις. Πιστεύω ακράδαντα ότι αν τότε είχε εκλεγεί δήμαρχος, το Ηράκλειο θα είχε αλλάξει και σήμερα θα αποτελούσε παράδειγμα πρότυπης πόλης προς μίμηση. Θα ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος για την πόλη μας. Κρίμα!
Ο Γιάννης Βασ. Σμπώκος υπήρξε ένα πρότυπο πολίτη, ενεργού, έντιμου, ανιδιοτελή, δημιουργικού και οραματιστή. Υπήρξε ένα εξαιρετικό παράδειγμα προς μίμηση, ιδιαίτερα για τους νέους. Όλοι όσοι συνυπήρξαν, συνεργάστηκαν και συμπορεύτηκαν μαζί του, κατέγραψαν ανεξίτηλα την άψογη ανθρώπινη συμπεριφορά του, τη διοικητική του επάρκεια, τις επίκαιρες γνώσεις του, και το όραμά του, που αποτελούν παρακαταθήκη για τη ΔΕΥΑΗ (Αγγελάκης, 2022).
Αξίζει να τιμηθεί αρμοδίως, έστω μεταθανάτια, και να τονιστεί η ιστορία όλου αυτού του σοβαρού έργου, που αν είχε συνεχιστεί, θα είχε διαχρονικά αντιμετωπιστεί η επάρκεια ύδρευσης της πόλης μας. Ενθυμούμε τις πολύ σοβαρές συζητήσεις μας σχετικές με τον Αλμυρό Μαλεβιζίου για τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση της ύδρευσης του Δήμου μας.
Αγαπητέ Γιάννη υπήρξες ένας υποδειγματικός άνθρωπος. Θα σε θυμούμαστε με αγάπη. Αθάνατος!
————-
* Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιμο μέλος και διακεκριμένο fellow της Παγκόσμιας Εταιρείας Υδατικών Πόρων (IWA).
Βιβλιογραφία:
1. Αγγελάκης, Α. Ν. (2022). Η ΔΕΥΑΗ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης-Αποχέτευσης Ηρακλείου): Ιστορία, Διδάγματα και Προοπτικές. ΠΑΤΡΙΣ Ηρακλείου 21/01/2022,
https://patris.gr/2022/01/21/i-deyai-dimotiki-epicheirisi-ydreysis-apocheteysis-irakleioy-istoria-didagmata-kai-prooptikes/.
2. Αγγελάκης, Α.Ν. (2024). Το Ηράκλειο πρωτοπορεί με καθυστέρηση 30 χρόνων: Κάλλιο αργά παρά ποτέ. ΠΑΤΡΙΣ Ηρακλείου 5/3/2024, https://patris.gr/2024/03/05/to-irakleio-protoporei-kathysterisi-30-chronon-kallio-arga-para-pote/.
