Η δίκη του Σωκράτη, σε σχέση με τη δίκη του Ιησού

Από τον Βασίλειο Νίκου

Και στις δύο πολύκροτες αυτές δίκες, κατά παράβαση των δικαιϊκών ποινικών κανόνων των δύο εκείνων εποχών, δεν κρατήθηκαν πρακτικά εκάστης δίκης.

Ο Σωκράτης καταδικάστηκε το 399 π.Χ. στην Αθήνα και ο Ιησούς καταδικάστηκε το 33 μ.Χ στην Ιερουσαλήμ. Στην Αθήνα επικρατούσε το πολίτευμα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και στην Ιερουσαλήμ επικρατούσε η Ρωμαϊκή Κυριαρχία, το Imberium, με αντιπολίτευση – θα λέγαμε σήμερα – τους Ζηλωτές, παλαιστίνιους πολίτες που ενστερνήσθηκαν τη χρήση βίας εναντίον των κατακτητών Ρωμαίων.
Ο Σωκράτης είχε κατήγορους, τον Μέλητο και τον Άνυτο και ο Ιησούς τον Ιουδαϊκό λαό. Και οι δύο δίκες ήταν χωρίς σαφές και ξεκάθαρο κατηγορητήριο, αλλά ανεπαρκές, σαθρό και αντιφατικό. Και οι δύο δίκες έγιναν μέσα σε μια οχλοβοή, με φωνασκίες και προπηλακισμούς στους κατηγορούμενους, ανάμεσα από πολιτικό πάθος και θρησκευτικό εξτρεμισμό, μισαλλόδοξο σκοταδισμό και ανελεύθερο φανατισμό.
Η κατηγορία που αποδίδονταν στον Σωκράτη ήταν, ότι συμμετείχε παράνομα στον εορτασμό των Έλευσίνιων Μυστηρίων, καταθέτοντας ως ικέτης κλαδί ελαίας στον βωμό του Ελευσίνιου ναού της Αθηνάς, παραβιάζοντας έτσι την απαγόρευση που είχε εκδοθεί το 415 π.Χ., ύστερα από πρόταση του Ισοτιμίδη. Δηλαδή για ασέβεια προς τους θεούς της πόλης. Αποκαλύφθηκε όμως, κατά τη διάρκεια της δίκης, πως το διάταγμα του Ισοτιμίδη δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί, καθότι δεν είχε καταγραφεί επί της θητείας του Ευκλείδη. Άρα παρεισέφρησε δικαστική πλάνη.
Ό,τι γνωρίζουμε για τη δίκη του Σωκράτη, το ξέρουμε από τον Ξενοφώντα και τον Πλάτωνα, που έγραψε την “Απολογία Σωκράτους” Ό,τι γνωρίζουμε για τη δίκη του Ιησού, το ξέρουμε από τους τέσσερες Ευαγγελιστές και τον Νικόδημο που έγραψε το “Απόκρυφο Ευαγγέλιο”, που παρουσιάζει άγνωστες πτυχές του πάθους του Ιησού και την εις Άδου κάθοδό του. Ο σταυρός και το κώνειο, τους πέρασαν στην αιωνιότητα. Και οι δυό τους αντιμετώπισαν με απαράμιλλο θάρρος τις κατηγορίες, που τους αποδίδονταν. Υπερασπίζονταν με πάθος τις αρχές τους, διά μέσου της σιωπής τους! Στην ερώτηση: —Τι εστί αλήθεια; Δεν απάντησαν!!.
Ο Ιησούς είναι ο τρισυπόστατος Θεός. Ο Σωκράτης έχει την εξέχουσα θέση, αυτή του κοσμικού αγίου του δυτικού κόσμου. Ο Σωκράτης δε διδάσκει να μη πιστεύουν οι Αθηναίοι στους επίσημους θεούς της πόλης, ούτε βρίσκεται ενάντια τους ιερούς και προγονικούς θεσμούς της Αθήνας, όπως πίστευαν ο Μέλιτος και ο Άνυτος. Δίδασκε με πάθος την ελεύθερη σκέψη, την αλήθεια και τη δικαιοσύνη.
Ο Ιησούς δίδασκε την ελευθερία του ανθρώπου από τη ροπή και τη δουλεία της αμαρτίας. Δίδαξε τον αληθινό ορισμό της ισότητας των δύο φύλων, των δημιουργημάτων του, και γενικά των ανθρώπινων φυλών, όλων. Και 1.700 χρόνια πριν από την εποχή του διαφωτισμού, ο φωτισμένος Απόστολος Παύλος θα διακηρύξει στο όνομα της διδασκαλίας του Χριστού: “Ούκ ένι Ιουδαίος, ουδέ Έλλην, ούκ ένι δούλος, ουδέ ελεύθερος, ούκ ένι άρσεν και θύλη. Πάντες γαρ υμείς είς εστέ εν Χριστώ Ιησού” [Προς Γαλάτας, γ’ 28]. Αλλά ο Ιησούς, κυρίως, δίδαξε την αληθινή και ειλικρινή “αγάπη” μεταξύ των ανθρώπων. Υπέστη το μαρτύριο του σταυρού, για να νικήσει τον θάνατο και να αναστηθεί.