Τρεις Ιεράρχες: Τα εύσημα άνθη της Ορθοδοξίας

Από τον Δημήτριο Νταφούλη, επίτ. σχολ. σύμβουλο και θεολόγο

Τρεις Ιεράρχες. Γιορτή και πανήγυρις της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Γιορτή γενεθλίων της Ελληνορθόδοξης παιδείας και του πολιτισμού. Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Γρηγόριος ο Θεολόγος, είναι προστάτες των Γραμμάτων και της Τέχνης. Επιστήμονες και ιατροί, θεραπευτές των νοσημάτων της ψυχής, μελίρρυτοι ποταμοί της σοφίας, πηγή θεογνωσίας και θεολογίας, διδάσκαλοι της Οικουμένης και συμβολισμός της Αγίας Τριάδος. Ευλαβώς τους τιμούμε και γιορτάζουμε.

Πρότυπα ιεροσύνης, αγιοσύνης, ηθικής και φιλανθρωπίας, υπεράσπιση της αλήθειας του Χριστού, μαχόμενοι ιεράρχες και όχι «βολεμένοι» στον «θρόνο» τους, πολέμιοι των αιρετικών, θεοπρεπώς εδογμάτισαν και στύλοι ευσεβείας αναδείχτηκαν.
Με ασπίδα προστασίας την πίστη τους στον Χριστό, δεν εδείλιασαν στις απειλές της εξουσίας με εξορίες και δημεύσεις περιουσιών, ούτε και όταν η εξουσία επιζητούσε την κεφαλήν του Χριστού μου στο πιάτο, όπως ήθελε και η Ηρωδιάς το κεφάλι του Προδρόμου.
Σε αυτούς οφείλεται η όσμωση, το ζύμωμα της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας με τον θείο λόγο, με τη Χριστιανική Γραμματεία. Αυτοί έσμιξαν το φως της Πνύκας με το Αγιοταφήτικο φως της ιεράς γης, της Ιερουσαλήμ και δημιούργησαν την Ελληνορθόδοξη Παιδεία, την παιδαγωγό της οικουμένης.
Μέγιστο αγαθό η παιδεία, που εμπνέει αξίες και ιδανικά και στρέφει το βλέμμα σε ψηλά οράματα όπως δίδαξαν και κήρυξαν οι άγιοι Καππαδόκες.
Είναι «τέχνη των τεχνών», «μετάληψη αγιοσύνης» και σκοπός της είναι οι άνθρωποι να γίνουν φιλόθεοι, ένθεοι, μιμητές του θείου.
Μελετητές της «θύραθεν» παιδείας, της εξωχριστιανικής γραμματείας, προτρέπουν τους Χριστιανούς να μην την περιφρονούν. Παίρνουμε ό,τι είναι χρήσιμο, λέει ο Γρηγόριος. Πρέπει να μελετήσουμε και την εξωχριστιανική παιδεία και κατόπιν να ακούσουμε τις αλήθειες του Ευαγγελίου. Έτσι θα διαπιστώσουμε ποια είναι η καλύτερη... τόνιζε ο Μ. Βασίλειος.
Τα παιδιά -έλεγε ο ιερός Χρυσόστομος- θέλουν ιδιαίτερη προσοχή γιατί δεν ανέχονται εύκολα παρατηρήσεις και δεν αποδέχονται τις συμβουλές. Δεν πείθονται. Ο νέος είναι εγωιστής, πεισματάρης, αλλά και επαναστάτης! Μπορεί να δείχνουν πως συμφωνούν, αλλά στην ψυχή τους να κρύβουν άλλα. Δεν μπορούμε να εισέλθουμε στο «άσυλο» της ψυχής τους.
Οι μορφωτές τους δάσκαλοι οφείλουν να είναι επιστήμονες της αγωγής και Παιδαγωγικής, της Ψυχολογίας, των Επιστημών Υγείας, Κοινωνιολογίας και Επικοινωνίας. Προπάντων να είναι πρότυπα αγωγής με αγάπη, φιλική διάθεση, ενσυναίσθηση, στήριξη και ενδυνάμωση, αλλά και προικισμένοι με τα θεία δώρα του πνεύματος.
Τα πρότυπα θα υπάρχουν διαχρονικά. Πρότυπα των Αγίων Πατέρων ήταν η οικογένεια πρωτίστως. Αυτή ήταν η άμπελος της Χριστιανοσύνης από την οποία έπιναν τους χυμούς της αγιοσύνης, τα μέλη της. Έχει μεγάλη ευθύνη για τη θρησκευτική αγωγή των παιδιών της.
Στόχος ζωής, ο πλούτος του πνεύματος, η καλαισθησία της ψυχής και όχι μόνο τα υλικά αγαθά.
Γι’ αυτό μιλούσαν για Χριστό και όχι για χρυσό. Μόνο με την πρόοδο της τεχνολογίας δεν επιτυγχάνεται η ευτυχία του παιδιού. Απαιτείται και η φροντίδα της ψυχής. Η παιδεία, η μόρφωση της ψυχής, είναι το μόνο που ακολουθεί την ψυχή. Όλα τα άλλα μένουν εδώ! Η ελληνορθόδοξη παιδεία υπηρετεί και το σώμα και την ψυχή. Αν οι πολίτες του κόσμου ήταν φιλόθεοι, η οικουμένη δεν θα είχε τόσες «πληγές»...
Η ζωή βέβαια προχωρά, εξελίσσεται και γύρω όλα αλλάζουν. Σήμερα ζούμε σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Δεν υψώνουμε τείχη στους πολιτισμούς, οφείλουμε όμως να φροντίζουμε τα θεμέλιά μας.
Το σχολείο -ως χώρος αγωγής και μάθησης- οφείλει να είναι «με τη ζωή και για τη ζωή». Έτσι είναι αφού κουβαλάει το παρελθόν, ζυμώνει το παρόν και σχεδιάζει το μέλλον. Κουβαλάει θρησκευτική και εθνική συνείδηση, ιστορία και παράδοση του λαού.
Μπορεί στα προγράμματά του να προστίθενται νέες δράσεις και νέα μορφωτικά αγαθά, όχι όμως σε βάρος εκείνων που τροφοδοτούν και καλλιεργούν την ελληνορθόδοξη συνείδηση των μαθητών του. Τα θεμέλια τα ενισχύουμε, δεν τα αποδυναμώνουμε.
Ας μη λησμονούμε πως είμαστε λαός από «τζάκι» και διαχρονικά οι αξίες και οι αρχές μας θα μεταφέρονται στην οικουμένη με την «ολυμπιακή φλόγα». Εξάλλου, Χριστό και Ελλάδα, Πλάτωνα και Παύλο, κουβαλάει ο κάθε Έλληνας, όπου κι αν βρίσκεται.
Η Πολιτεία έχει χρέος, όπως και η Εκκλησία και οι θεσμοί, να προστατέψουν τα νιάτα από τον λίβα της πνευματικής ανεπάρκειας και τα όσα ζει σήμερα η κοινωνία μας.
Βία, δολοφονίες, εγκληματικότητα!
Η παιδεία να μορφώσει «υιούς φωτός» με το ιλαρό φως, το φως της ανθρωπιάς που μας λείπει.
Οι Άγιοι Ιεράρχες, τα εύοσμα άνθη της Ορθοδοξίας με το πλούσιο συγγραφικό και φιλανθρωπικό τους έργο, ας είναι τα πρόσωπά μας, τα πρόσωπα αγωγής των νέων.
Η επιλογή και η ευθύνη δική μας και των αρμόδιων θεσμών.