Αιτίες της αποτυχίας ήταν η «υπεκφυγή της αλήθειας», η φετιχιστική λατρεία των νέων ειδώλων, η στεγανοποίηση του σκεπτικισμού μέσα στα μέτρα της νέας εξουσίας. Το δημοκρατικό πνεύμα αντί να διαχέεται στα πλατιά κοινωνικά στρώματα, κατέληξε ενέχυρο στα χέρια των πολιτικών διαχειριστών. Η πολιτική επιστήμη προχώρησε σε μια ψυχαναλυτική και κοινωνιολογική ανάλυση του εαυτού κατακρεουργώντας τις δημιουργικές του δυνάμεις, η τελειοποίηση των μοντέλων ευνούχισε την παραγωγική διαδικασία. Οι άνθρωποι εντάχθηκαν σε «μοντέλα» (καλούπια), ακρωτηριάστηκαν, μειώθηκαν, μπήκαν σε προγράμματα μέτρησης. Η φαντασιακή δημιουργία κατέστη ύποπτη. Όσοι δεν χωρούσαν στα στενά ιδεολογικά καλούπια μιας κομματικής νομενκλατούρας χαρακτηρίζονταν απροσάρμοστοι και ύποπτοι.
Όσο στένευε ο κώνος της ιδεολογικής πυραμίδας, τόσο αύξανε ο αυταρχισμός της πνευματικής καθοδήγησης και ο έλεγχος των κινήτρων.
Η πτώση της δημοκρατίας σήμερα είναι εμφανέστατη στον κατακερματισμό των «δημοκρατικών» κομμάτων. Είναι ακόμα εμφανέστερη στον αλληλοσπαραγμό ανάμεσα στις «δημοκρατικές» χώρες. Εκεί η απόκρυψη της αλήθειας είναι το μόνο συσπειρωτικό μέσον απέναντι στα θεοκρατικά καθεστώτα που δείχνουν την αλήθεια κατάμουτρα και παρουσιάζουν μια πρωτοφανή συσπείρωση απέναντι σε ό,τι η δημοκρατία απέρριψε ως αναχρονιστικό και δεσποτικό.
Υπάρχει διέξοδος από τα δήθεν «δημοκρατικά αδιέξοδα»; Πόσο ασφυκτικά είναι τα όρια της αναχρονιστικής σήμερα «κοινωνικής δημοκρατίας», όταν αυτά αποβλέπουν στην κατανομή δικαιωμάτων και προνομίων μόνο στην κατεστημένη πολιτική ιεραρχία;
Κάποτε η Αριστερά εκπροσωπούσε τις παραγωγικές δυνάμεις και τους μη κατέχοντες. Ανέλαβε να σηκώσει το βαρύ φορτίο της «κοινωνικής δημοκρατίας». Σήμερα οι όροι έχουν αντιστραφεί. Ένα μέρος της κρατικής γραφειοκρατίας και ένα νέο ιδιότυπο ιερατείο, χωρίς ράσα, βάζει τους πασσάλους του οικοπέδου της «αριστεροφροσύνης». Ο λαός σήμερα ακούει με αποστροφή τις μη παραγωγικές δυνάμεις να οικειοποιούνται την Αριστερά. Κάποτε η Δεξιά ήταν η κρατική γραφειοκρατία και το ιερατείο, που ευλογούσαν τις διακρίσεις και τη διαπλοκή, βάζοντας το «δεξιόμετρο» για να μετρήσουν τη νομιμοφροσύνη. Σήμερα η Αριστερά αρχίζει επίζηλα να σφετερίζεται τις ίδιες θέσεις, να απορρίπτει κάθε απόκλιση και ιδιορρυθμία, να δημιουργεί δικά της ιερατεία, κάποτε και με διαφορετική αμφίεση, βάζοντας το «αριστερόμετρο». Δίνοντας δικαίωση, με τον δικό της τρόπο, στην ανατρεπτική λαϊκή σοφία «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά». Γιατί ο λαός μπορεί να μην έχει ακαδημαϊκή εμβρίθεια, ούτε μαρξιστική κατάρτιση, έχει όμως το δικό του «αναξιόμετρο». Μόνον που οι κομματικές ιεραρχίες βάζουν μύρια εμπόδια, κοινωνικά, οικονομικά, ακόμη και νομικά, για να μη χρησιμοποιηθεί.