Η προκλητική δόλια ενέργεια (προβοκάτσια) της Κοφίνου, τον Νοεμβρίου του 1967

* Από τον δρ. Αυγουστίνο (Ντίνο) Αυγουστή

Μόνο ως σατανικό σχέδιο κατά της Κύπρου μπορεί να χαρακτηρισθεί η κρίση στην Κοφίνου που οδήγησε στην εκδίωξη της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο. Όπως και άλλες σημαντικές φάσεις του Κυπριακού στην πολυκύμαντη και ταραχώδη πορεία του, έτσι και τα γεγονότα Κοφίνου - Αγίου Θεοδώρου τον Νοεμβρίου του 1967 είναι εν πολλοίς άγνωστα στον Ελληνισμό. Η άγνοια γι’ αυτά είναι μεγάλη και η παραποίηση απείρως μεγαλύτερη.

Στις 21 Απριλίου 1967 έγινε, ως γνωστόν, στην Ελλάδα στρατιωτικό πραξικόπημα και η χώρα από την ημέρα εκείνη μπήκε κάτω από δικτατορικό καθεστώς για μια επταετία. Ανάμεσα στις εξαγγελίες της πρώτης στρατιωτικής κυβέρνησης, με «πρωθυπουργό» τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Κόλια, ήταν και το Κυπριακό. Στις προγραμματικές της δηλώσεις συγκεκριμένα, περιλαμβανόταν και η επιδίωξη: «Να οδηγήση διά διαπραγματεύσεων και της ειρηνικής οδού το μέγα εθνικόν θέμα, το Κυπριακόν, εις ευτυχή λύσιν: Την Ένωσιν της Κύπρου μετά της Μητρός Ελλάδος, χωρίς εντεύθεν να παραγνωρίζη τα δικαιώματα της μειονότητος». Τα όσα ακολούθησαν την εκθέτουν ανεπανόρθωτα.
Ηχούντα έστειλε στην Κύπρο (Αύγουστος 1967) τον «υπουργό Προεδρίας» Γεώργιο Παπαδόπουλο. Επρόκειτο για επίσημη επίσκεψη, μετά από πρόσκληση του Μακαρίου. Όλοι, πλην του Βάσου Λυσσαρίδη υποδέχθηκαν με ιδιαίτερη θέρμη τον δικτάτορα! Ο Κύπριος Πρόεδρος ενώπιων του Γ. Παπαδόπουλου, δήλωνε: «Διαβεβαιώσατε την ελληνικήν κοινήν γνώμην, ότι η Κύπρος πάλλεται και θα πάλλεται και αύριον ενωμένη με την Μητέρα Ελλάδα από τον εθνικόν παλμόν της ελληνικής ψυχής…».
Ο στρατηγικός σχεδιασμός του στρατιωτικού καθεστώτος ήταν μάλλον χαώδης και άφηνε αδιευκρίνιστα καίρια ζητήματα. Η Τουρκία αντιλαμβανόταν ότι το στρατιωτικό καθεστώς διέθετε μειωμένο διεθνές κύρος. Ωστόσο, παρά τις επιφυλάξεις που διατηρούσε η τουρκική κυβέρνηση αποδέχθηκε την πρόσκληση της Αθήνας για μια συνάντηση κορυφής, η οποία και πραγματοποιήθηκε στην ελληνοτουρκική μεθόριο στον Έβρο τον Σεπτέμβριο 1967, τη μία μέρα σε τουρκικό έδαφος, στην Κεσάν, και την άλλη σε ελληνικό, στην Αλεξανδρούπολη. Στη συνάντηση αυτή ο Τούρκος πρωθυπουργός Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ απέρριψε χωρίς περιστροφές την ελληνική πρόταση για ένωση έναντι παραχώρησης μιας βάσης κατά κυριαρχία. Η Διάσκεψη κατέληξε σε συντριπτική ήττα της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αφού οι Τούρκοι πρόβαλαν απαράδεκτες απαιτήσεις.
Ο τότε «υπουργός» Εξωτερικών της Ελλάδας Παύλος Οικονόμου Γκούρα δήλωσε: «Οι Τούρκοι υπανεχώρησαν την τελευταίαν στιγμήν από τα συμφωνηθέντα, κατόπιν εντόνων σοβιετικών διαβημάτων προς την Άγκυραν και το Λονδίνον». Η Σοβιετική Ένωση με ισχυρότερη πλέον ναυτική παρουσία στη Μεσόγειο απ’ ό,τι στα πρώτα στάδια του Ψυχρού Πολέμου, προειδοποιούσε (με σύμμαχο και το κυπριακό ΑΚΕΛ) τις δυτικές δυνάμεις εναντίον της προσπάθειας επιβολής λύσης στο Κυπριακό που θα εξυπηρετούσε τα δυτικά στρατηγικά συμφέροντα.
Το πλήγμα για τη δικτατορία ήταν ισχυρό, καθώς στη συνάντηση συμμετείχε εκτός από τον «πρωθυπουργό» Κωνσταντίνο Κόλλια και ο ισχυρός άνδρας της χούντας συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος. Το στρατιωτικό καθεστώς θα τρεπόταν στο επόμενο δίμηνο στην άσκηση μιας «πολιτικής πυγμής», η οποία οδήγησε στα γεγονότα του Νοεμβρίου 1967(κατόπιν τουρκικής προβοκάτσιας), τα οποία οδήγησαν στην απομάκρυνση από την Κύπρο της ένδοξης Ελληνικής Μεραρχίας που είχε στείλει για να την υπερασπιστεί από την τουρκική επιθετικότητα ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Γράφει ο Σπ. Παπαγεωργίου: «Στις 15 Νοεμβρίου 1967, δηλαδή την πρώτη μέρα της επιχειρήσεως, αφού εκκαθαρίστηκε ο θύλακας των χωριών Κοφίνου και Αγίου Θεοδώρου, όλοι -στην Κύπρο και στην Ελλάδα- φαίνονταν ικανοποιημένοι. Χαιρέτιζαν την πετυχημένη στρατιωτική ενέργεια. Διάφορες καταστάσεις αμιλλώνταν, θα έλεγε κανείς, ποια να αρπάξει τις περισσότερες δάφνες!» («ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΟΦΙΝΟΥ», σελ. 55).
Η Κοφίνου κατά πολλούς δεν ήταν ένα τυχαίο και ξαφνικό γεγονός, αλλά έκρυβε ένα μεγάλο παρασκήνιο στο οποίο ήταν αναμεμιγμένοι η Μ. Βρετανία, ο Βασιλέας, ο Καραμανλής, ο Μακάριος και φυσικά η χούντα. Η έκταση που έλαβε η επιχείρηση ήταν πασίγνωστη. Ψηλαφητό ήταν το κόστος σε αίμα και ερείπια.
Η στρατιωτική νίκη στην Κοφίνου αποδείχθηκε πραγματικά πύρρειος. Η Τουρκία με μήνυμα της προς τον γενικό γραμματέα του Ο.Η.Ε., U Thant (Ου Θαντ) ζήτησε άμεση κατάπαυση των εχθροπραξιών και εκκαθάριση της περιοχής από τις στρατιωτικές δυνάμεις. Την ίδια στιγμή απείλησε με εισβολή και απεύθυνε ιταμό τελεσίγραφο στη Χούντα με το οποίο ζητούσε: Την απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο εντός 45 ημερών, την απομάκρυνση του Γεωργίου Γρίβα, αρχηγού της Ανώτατης Στρατιωτικής Διοικήσεως Κύπρου (Α/ΑΣΔΑΚ) από την Κύπρο, τη διάλυση της Εθνικής Φρουράς με παράδοση του οπλισμού της στην Ειρηνευτική δύναμη, την αριθμητική μείωση της Αστυνομίας, η οποία να τεθεί κάτω από τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών και την καταβολή αποζημιώσεων στους Τ/Κ της περιοχής των επιχειρήσεων για τις ζημιές που υπέστησαν.
Από τη Χούντα καμιά αντίσταση. Στις 8 Δεκεμβρίου του 1967 δεν υπήρχε ούτε ένα ελλαδικό τυφέκιο στην Κύπρο. Η απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας αποτέλεσε την αρχή της πορείας καταστροφής της Κύπρου που ολοκληρώθηκε το μαύρο καλοκαίρι του 1974.
Κατά τα φαινόμενα πολλοί ήσαν αυτοί που επιθυμούσαν την απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο. Μεταξύ ο ίδιος ο Μακάριος και ο ισχυρός άνδρας της Κυβέρνησής του, Πολύκαρπος Γιωρκάτζης. Ωστόσο, πιο πολύ απ’ όλους την απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας ήθελε η ίδια η Χούντα των Αθηνών. Το καταγράφει σε βιβλίο του ο ίδιος ο αρχηγός στρατού της επταετίας Γρηγόρης Μπονάνος, ο οποίος αποκαλεί τους Έλληνες της Κύπρου πυορρούν πρόβλημα: «…Δεν ήταν μόνο ο Μακάριος που ήθελε να φύγουν οι Έλληνες αξιωματικοί από την Κύπρον. Ήθελα κι εγώ! Έχω ήδη αναφέρει ότι επίστευα πως κάποιαν στιγμήν η Ελλάς έπρεπε να αμεμπλακή από το πυορρούν αυτό πρόβλημα…» * Γρ. Μπονάνος «Η Αλήθεια», σελ. 215).
Συμπέρασμα: Ουδείς αναμάρτητος!
* Ο Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, av.avgoustinο[e-mail].