«Tο Πανεπιστήμιο Αθηνών σπάει τα σύνορα – Παράρτημα του ΕΚΠΑ ανοίγει στην Κύπρο». Επειτα από πρόταση του νέου (στην ηλικία - μόλις 44χρονου – αλλά και στο μυαλό) Πρύτανη του Ιδρύματος, καθηγητή της Ιατρικής κ. Γερασίμου Σιάσου, έχει ήδη οριστεί Επιτροπή Καθηγητών, η οποία πρόκειται να μελετήσει τις λεπτομέρειες του σχεδίου για την ίδρυση του Παραρτήματος και τις προοπτικές του και να εξετάσει τις προϋποθέσεις για τη σωστή λειτουργία του (π.χ. πού θα βρίσκεται η έδρα, ποιο θα είναι το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος, η δυνατότητα οργάνωσης προγραμμάτων σπουδών προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου κ.λπ.). Εννοείται ότι η φοίτηση στις ιδρυθησόμενες σχολές του Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) στην Κύπρο θα είναι με δίδακτρα – όπως η φοίτηση στα εκεί ιδιωτικά ΑΕΙ. Το Παράρτημα αυτό θα απευθύνεται στη μεγάλη αγορά της Μέσης Ανατολής, της Ανατολής, της Ινδίας – και όχι μόνο.
Μετά τη σύνταξη της μελέτης θα κληθεί η Σύγκλητος να λάβει την οριστική απόφαση δρομολογώντας (με την έκδοση προεδρικού διατάγματος, όπως προβλέπει ο σχετικός Ν. 4957/2022, αρθ. 6, § 2 [ΦΕΚ 141/Α΄/21.07.2022]), για πρώτη φορά από συστάσεως του ελληνικού κράτους την ίδρυση (ελληνικού) ΑΕΙ (παραρτήματος του ΕΚΠΑ) εκτός (ελλαδικών) συνόρων, και εν προκειμένω, στην Κύπρο. «Ιδρύεται παράρτημα του Α.Ε.Ι. στην αλλοδαπή, εφόσον το επιτρέπει το εθνικό δίκαιο της χώρας όπου πρόκειται να εγκατασταθεί το παράρτημα», λέει ο προαναφερθείς νόμος και η Κύπρος όχι μόνο το επιτρέπει, αλλά η ίδια, ως χώρα / ως κράτος, έχει προχωρήσει σε φιλελευθερότερες πρακτικές έχοντας ιδρύσει (απ΄ το 2007, δηλ. εδώ και 16 ολόκληρα χρόνια!) ιδιωτικά ΑΕΙ με παραρτήματά τους να λειτουργούν υπερορίως (και εν Ελλάδι, ως κολλέγια, προσφέροντας αναγνωρισμένους τίτλους B.Sc, Μ.Sc.).
Οι Κύπριοι αδελφοί μας είναι χρόνια μπροστά. Τα ιδιωτικά ΑΕΙ της Κύπρου, με την ίδρυσή τους, οργάνωσαν γρήγορα προγράμματα σπουδών με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της ζήτησης (και) από την Ελλάδα. Για παράδειγμα, διδάσκουν στη Νομική τους εκτός του κυπριακού δικαίου και το ελληνικό Δίκαιο. H Eκκλησία της Κύπρου έχει ιδρύσει δική της (ανωτάτη) Θεολογική Σχολή (με νομικό καθεστώς «Μη Κυβερνητικού Οργανισμού» [ΜΚΟ]). Επίσης, έχουν δημιουργηθεί πολλά μεταπτυχιακά προγράμματα πάνω στην Ειδική Αγωγή, όταν διαπιστώθηκε μεγάλη ζήτηση από την Ελλάδα. Ηταν η περίοδος που είχε προαναγγελθεί ότι θα γίνουν πολλοί διορισμοί εκπαιδευτικών Ειδικής Αγωγής για τα ελληνικά δημόσια σχολεία και οι ενδιαφερόμενοι έσπευσαν κατά χιλιάδες στ’ όμορφο το νησί όχι, βεβαίως, για διακοπές, αλλά για το μεταπτυχιακό στην Ειδική Αγωγή - μεταπτυχιακό στο οποίο οι σπουδές διενεργούντο ενίοτε και «δι’ αλληλογραφίας» (ψηφιακής, εννοείται!).
Τον Μάιο του 2022, όπως γράφαμε σ’ ετούτη εδώ τη στήλη της «ΕτΔ» (30.05.2022, σελ. 3) οι υποβληθείσες αιτήσεις υποψηφίων εκπαιδευτικών που επρόκειτο να διεκδικήσουν μια θέση αναπληρωτή στα σχολεία Ειδικής Αγωγής και (Α/θμιας και Β/θμιας) Εκπαίδευσης για τη σχολική χρονιά εκείνης της περιόδου είχαν ξεπεράσει τις 80.000 (!). Οι υποψήφιοι εκείνοι για να μπορέσουν να κατοχυρώσουν δικαίωμα διεκδίκησης θέσης στην Ειδική Αγωγή είχε χρειασθεί, πέραν του βασικού πτυχίου τους, ν’ αποκτήσουν μεταπτυχιακό στην «Ειδική Αγωγή» με τη συντριπτική πλειοψηφία εξ αυτών να το αναζητούν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού, ως επί το πλείστον ιδιωτικά και - κυρίως, της Κύπρου και της ευρύτερης Βαλκανικής - τα οποία (ιδιωτικά ΑΕΙ) έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια «χρυσές δουλειές» στη συγκεκριμένη «μπίζνα» χορήγησης τίτλων μεταπτυχιακών σπουδών. (Και, φυσικά, όχι μόνο στην Ειδική Αγωγή, αλλά και σε κάθε άλλη επιστημoνική ειδικότητα μεταπτυχιακού [M.Sc. αλλά και διδακτορικού / PhD] που συμβάλλει στην αύξηση της μοριοδότησης για πρόσληψη, για κατάληψη θέσης στελέχους, αλλά και για αύξηση του μισθού).
Βεβαίως, για να ...μην ξεχνιόμαστε, τα δίδακτρα δεν ισχύουν μόνο για Σχολές και Τμήματα ιδιωτικών ΑΕΙ (του εξωτερικού ή για τα εν Ελλάδι λειτουργούν τα παραρτήματά τους), αλλά και για δημόσιες, ημέτερες, δικές μας Σχολές και Τμήματα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης! Δηλαδή, στη χώρα μας, ενώ ακόμη συζητάμε αν θα πρέπει να ιδρυθούν ιδιωτικά (ή εν πάση περιπτώσει μη κρατικά) Πανεπιστήμια, την ίδια στιγμή υπάρχει και λειτουργεί στη χώρα μας (και με εξαιρετική με επιτυχία, θα έλεγα) το («δημόσιο» θέλετε, «κρατικό» θέλετε – το εν πάση περιπτώσει μη ιδιωτικό) «ΕΑΠ» (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) στο οποίο η (άνευ πανελλαδικών εξετάσεων) εισαγωγή/εγγραφή και φοίτηση στις Σχολές και τα Τμήματά του (για πτυχίο ή, κυρίως, για μεταπτυχιακό) έχει την προϋπόθεση της καταβολής (όπως στα... «κακούργα» τα ιδιωτικά ΑΕΙ) διδάκτρων... Αλλά αφού αυτό (το «ΕΑΠ») είναι («δημόσιο» θέλετε, «κρατικό» θέλετε - πάντως μη ιδιωτικό...), ε, δεν πειράζει... (Oποία υποκρισία, δηλαδή...)
Το ίδιο ισχύει και για Μεταπτυχιακά Τμήματα των συμβατικών Πανεπιστημίων, όπου σε Τμήματα υψηλής ζήτησης έχει τεθεί ως προϋπόθεση παρακολούθησης (πέραν των high ακαδημαϊκών προσόντων και κριτηρίων) η καταβολή διδάκτρων, με ποσά διόλου ευκαταφρόνητα, όπως -και όλως ενδεικτικώς- τα 2.400 ευρώ για μεταπτυχιακό με τίτλο «Θρησκεία και Παιδεία», με συνδιοργανωτές τα Τμήματα Νηπιαγωγών Κρήτης (Ρεθύμνου) και Θεολογίας του ΑΠΘ ή τα 8.000 ευρώ (!) για τα πολύ «μοντέρνα» προγράμματα της νέας οικονομίας (όπως αυτό με τίτλο «Διοίκηση Επιχειρήσεων για Στελέχη» [Executive MBA] του Πανεπιστημίου Πειραιώς).
Tι; Απορείτε; Μήπως διερωτάσθε ...που έχει πάει το άρθρο 16 παρ. 4 του Συντάγματος που λέει ότι «Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της...»; Ας μη υποκρινόμαστε... Έχει πάει «περίπατο» - κι όχι τώρα, όχι χθες, αλλά εδώ και δεκαετίες! Αυτή είναι η πραγματικότητα -η οποία έχει και χαρακτηριστικά σουρεαλιστικής κωμωδίας, καθώς πολλοί/-ες εξ εκείνων των «προοδευτικών» που εναντιώνονται εμμονικά στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, είναι απόφοιτοί τους! Κάτοχοι πτυχίων και μεταπτυχιακών (διά ζώσης ή εξ αποστάσεως) αναγνωρισμένων ιδιωτικών ΑΕΙ της αλλοδαπής και δη της Κύπρου και χωρών της Βαλκανικής (και ου μόνον...).
Θα επαναλάβω ότι είμαι απόφοιτος ελληνικού δημοσίου Πανεπιστημίου και αισθάνομαι περήφανος που τελείωσα το «Αριστοτέλειο» (ΑΠΘ). Θεωρώ, όμως, ότι ήλθε ο καιρός η ανωτάτη Εκπαίδευση να εξελιχθεί (και) στη χώρα μας, όπως στην ανεπτυγμένη Δύση, να δοθεί ένα τέλος στο κρατικό μονοπώλιο, πιστεύοντας ότι ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά / μη κρατικά (τα οποία εννοείται ότι θα λειτουργούν το πλαίσιο των ακαδημαϊκών και λοιπών διοικητικών κανόνων της Πολιτείας – και υπό την εποπτεία της) θα βοηθήσει τα δημόσια / κρατικά Πανεπιστήμιά μας να ξεφύγουν από τις ποικίλες παθογένειές τους, να αντιμετωπίσουν και ξεπεράσουν τη γραφειοκρατία και να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους. Το ΕΚΠΑ δείχνει τον δρόμο.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β/θμιας Εκπ/σης, κλ. ΠΕ01 (xaan@theo.auth.gr).
