Ισραήλ-Χαμάς: Λίγες σκέψεις…

Από τον Απόστολο Ζιώγα, βιολόγο

Οι δυτικοί σύμμαχοι του Ισραήλ, ειδικότερα οι ΗΠΑ, πιστεύουν ότι οποιαδήποτε έρευνα για τα ισραηλινά εγκλήματα πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας θα επιτείνει τις εντάσεις και θα υπονομεύσει τις προσπάθειες για την προώθηση μιας λύσης δύο κρατών μέσω διαπραγματεύσεων: αυτό απάντησε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken σε αίτημα της Παλαιστινιακής Αρχής προς το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο το 2021. Ωστόσο, τέτοιες δηλώσεις αγνοούν το γεγονός ότι ο εποικισμός της Γάζας από το Ισραήλ είναι αυτό που εμποδίζει κάθε μακροπρόθεσμη, ουσιαστική λύση.
Το φιλελεύθερο κατεστημένο των ΗΠΑ είναι με το μέρος του Ισραήλ στον πόλεμο με την οργάνωση Χαμάς. Εκ πρώτης όψεως είναι δύσκολο να μην συμφωνήσεις με την άποψή τους. Η Χαμάς ηγήθηκε της επίθεσης και το Ισραήλ απάντησε. Αλλά πού είναι οι κριτικές για την κλίμακα της απάντησης του Ισραήλ, για τους λόγους των επιθέσεων; Βλέπει ποτέ το φιλελεύθερο κατεστημένο τη Λωρίδα της Γάζας; Βλέπουν την Ταϊβάν, βλέπουν το Χονγκ Κονγκ και βλέπουν την Ουκρανία. Δεν είναι αρκετά άξιοι οι στερημένοι της Γάζας; Όταν ρωτήθηκε για την προσφυγική κρίση στην Ουκρανία, ο Γενικός Εισαγγελέας της Ουκρανίας είπε στο BBC ότι τον λυπεί που βλέπει ανθρώπους με «γαλανά μάτια και ξανθά μαλλιά να σκοτώνονται κάθε μέρα». Γι’ αυτό αγνοήθηκαν οι στερημένοι της Γάζας: Επειδή δεν έχουν μπλε μάτια;
Η Δύση πάντως αρέσκεται να επιβάλλει το όραμά της στον κόσμο στον Παγκόσμιο Νότο, μιας και καταδικάζει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ζητά από τις κυβερνήσεις να τις διερευνήσουν. Όταν ένας δημοσιογράφος του Al-Jazeera δολοφονήθηκε από τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις πέρυσι και η ισραηλινή κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις για έρευνες, δηλώνοντας ότι δεν θα επέτρεπε ποτέ να δικαστεί ο στρατός της, η Ουάσινγκτον δεν θεώρησε σκόπιμο να καταδικάσει ή ακόμη και να σχολιάσει. Η δολοφονία ενός δημοσιογράφου, ένα περιστατικό που θα είχε προκαλέσει σωρεία καταδίκων αν είχε συμβεί αλλού, δεν οδήγησε σε καμία έρευνα.
Γεγονός είναι πως από το 1967, οι ισραηλινές κυβερνήσεις έχουν οικειοποιηθεί περισσότερα από 100.000 εκτάρια γης κατεδάφισαν περισσότερα από 50.000 σπίτια και έχουν επιβάλει περιορισμούς σε πέντε εκατομμύρια Παλαιστίνιους. Το 2004, το Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης δήλωσε ότι το Ισραήλ ήταν υποχρεωμένο να επιστρέψει τη γη, τους οπωρώνες, τους ελαιώνες και άλλα ακίνητα που κατασχέθηκαν από Παλαιστίνιους. Αλλά οι ισραηλινές δυνάμεις ελέγχουν τι βλέπουν οι Παλαιστίνιοι, πού επισκέπτονται, το φαγητό που τρώνε, το νερό που πίνουν.
Αν υπάρχει κάποιο απτό παράδειγμα από σάρκα και οστά για την κοινοτοπία του κακού, η Λωρίδα της Γάζας είναι αυτή. Οι διασημότητες, όμως, επιλέγουν να μην δουν τη Γάζα. Μερικοί από αυτούς τυγχάνει να είναι πρεσβευτές καλής θέλησης για φορείς προσφύγων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι περισσότεροι από αυτούς παρελαύνουν ως προάγγελοι ειρήνης και ενότητας. Όπως και η Κυβέρνηση των ΗΠΑ, εκδίδουν μονόπλευρες δηλώσεις και παραμένουν κουφοί στις βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ: Ειρωνικό, δεδομένου του πώς τονίζουν τις βαθύτερες αιτίες πίσω από τις συγκρούσεις αλλού. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο λαός της Γάζας βλέπει το Ισραήλ ως κατοχική δύναμη στην οποία πρέπει να αντισταθεί. Πολύ λίγοι το βλέπουν πέρα από την επιφάνεια. Όταν εκτυλίχθηκε η πρώτη Ιντιφάντα, ο Έντουαρντ Σάιντ την αποκάλεσε «την πιο εντυπωσιακή και πειθαρχημένη αντιαποικιακή εξέγερση αυτού του αιώνα». Είχε δίκιο;
Δεν αποτελεί έκπληξη, περισσότερο από την Ουκρανία, η αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη είναι αυτή που έχει ξεχωρίσει τον Παγκόσμιο Βορρά από τον Νότο. Η Κίνα και η Ρωσία μπορεί να είναι προσεκτικές στη διατύπωση των Δελτίων Τύπου -και οι δύο έχουν ζητήσει αποκλιμάκωση, αν και ορισμένοι αξιωματούχοι έχουν ζητήσει επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος, αλλά ο υπόλοιπος παγκόσμιος Νότος βλέπει τις ισραηλινές δυνάμεις, όπως τις βλέπουν οι Παλαιστίνιοι. Πολύ συχνά αυτό ξεπερνά τις πολιτικές διαιρέσεις. Το Ισραήλ είναι ιστορικά δικαιούχος της βοήθειας των ΗΠΑ. Αυτό την έχει υποστηρίξει ως τεχνολογικό κόμβο στην περιοχή, γεγονός που δεν χάνεται ούτε για τις ΗΠΑ ούτε για τους συμμάχους. Αλλά υπάρχουν βαθύτερες διαστάσεις στη σύγκρουση που ξεπερνούν τη γεωπολιτική και τις επιπτώσεις στην ασφάλεια. Οι ρίζες της κρίσης βρίσκονται στην αδυναμία της Δύσης να δει τους Παλαιστίνιους ίσους με τους Ισραηλινούς, αν και η ισορροπία δυνάμεων ήταν πάντα υπέρ των τελευταίων. Είναι σίγουρα εύκολο να δούμε το Ισραήλ ως το περικυκλωμένο κράτος. Αλλά σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του έχει πάρει το πάνω χέρι. Το φιλελεύθερο κατεστημένο έχει σε 9 περιπτώσεις από τις 10 κοιτάξει στραβά σε αυτές τις πραγματικότητες. Και όταν κάποιος από αυτόν τον κύκλο ακολουθεί διαφορετική γραμμή, τείνει να (απο)κλείνεται.
Τα ισχυρά κράτη επιδιώκουν τα συμφέροντά τους και τα επιβάλλουν σε άλλα κράτη με το πρόσχημα της προώθησης ορισμένων αξιών. Η σιωπή της Δύσης για τους Παλαιστινίους δεν προκαλεί έκπληξη. Αλλά καθώς ο ένας αξιωματούχος μετά τον άλλο μιλούν για το ισραηλινό κράτος και επικαλούνται το δικαίωμά του να υπάρχει, ο λαός της Γάζας συνεχίζει να βομβαρδίζεται για να υποταχθεί. Για μισό περίπου αιώνα, ζουν υπό πολιορκία. Όπως σημειώνει ο Ταρίκ Αλί, «ο δυτικός πολιτισμός φαίνεται πρόθυμος να σταθεί δίπλα τους όσο εξοντώνονται». Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Εάν το Ισραήλ έχει δικαίωμα ύπαρξης, τότε μήπως οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα να αντιστέκονται;