«Βάθρο πολίων ασφαλές δίκα» -Πίνδαρος

Γράφει ο Βασίλης Κων. Νίκου, δικηγόρος

Θεμέλιον των πόλεων - κρατών είναι η ασφαλής, δίκαιη και γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης. Ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια, (Βιβλίο Ε’) αναφέρει πως, “δικαιοσύνη” εννοούμε την έξη των ανθρώπων, τη θέληση και την ικανότητα να πράττουν ό, τι είναι δίκαιο.

Και τι είναι “δίκαιο”; Είναι η νομιμότητα και η ισότητα, σε σχέση με το άδικο, που είναι η παράβαση του νόμου και η ανισότητα. Δηλαδή δίκαιος είναι ο άνθρωπος που σέβεται το νόμο και το ισομοίρασμα των αγαθών, που απλόχερα στον κόσμο αυτόν μας δώρισε ο Θεός. Βλέπουμε εδώ πως η αρχαία φιλοσοφική σκέψη και θεωρία συμβαδίζει και συμπίπτει με τη χριστιανική θεολογία και θεωρία. Στον κύκλο των Πυθαγορείων εφευρίσκεται η λέξη “φιλόσοφος”, δημιούργημα ελληνικό και λέξη ελληνική και αμετάφραστη σ’ όλες τις γνωστές γλώσσες του κόσμου ανά τους αιώνες. Τι είναι λοιπόν η φιλοσοφία; Πάλι οι πυθαγόριοι μας διαφωτίζουν πως είναι η εσωτερική βελτίωση του ανθρώπου μέσα από τη διδασκαλία και τις πρακτικές με έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα. Για να γνωρίσεις, λένε, πρέπει να μάθεις να ακούς και για ν’ ακούς πρέπει να μάθεις να σωπαίνεις! Η φιλοσοφία απαιτεί σιωπή και περισυλλογή. Αυτό δεν είναι, άλλωστε, και η “ταπείνωση” της διδασκαλίας του Ιησού; Διαβάζουμε πως έβλεπαν τον Σωκράτη απ’ τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι το βράδυ, να στέκεται ακίνητος, αμίλητος και να σκέφτεται, να είναι βαθιά χαμένος στον κόσμο του, να περισυλλογίζεται.
“Βάθρο πολίων ασφαλές δίκα”, λοιπόν, μας λέει ο Πίνδαρος.
Σήμερα μας βομβαρδίζουν και αναμένουν την περιβόητη “επενδυτική βαθμίδα” από τις διεθνείς αγορές. Και πως, όταν οι κουτόφραγγοι επενδύσουν στην Ελλάδα, θα βελτιωθεί το βιοτικό μας επίπεδο. Λογαριάζουμε, χωρίς τον ξενοδόχο! Τίποτε απ’ όλα αυτά δε θα γίνει. Οι κουτόφραγγοι δεν θα ‘ρθουν. Και τότε, τι θα κάνουμε χωρίς βαρβάρους! Αν δεν εκσυγχρονίσουμε τη δικαιοσύνη και δεν πατάξουμε τη γραφειοκρατία, κανείς δεν θα ‘ρθει. Θα ‘μαστε και πάλι μόνοι. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Να εφαρμόσουμε τις αναγκαίες ευρύτερες εκείνες συναινέσεις και ν’ αφήσουμε κατά μέρος τον διχαστικό λόγο. Τον διχασμό τον πληρώσαμε ακριβά στην αρχή του περασμένου αιώνα. Πρέπει να ομονοήσουμε. Νόμους έχουμε. Λογική δεν έχουμε, για να τους ερμηνεύσουμε σωστά. Ένας πολιτικός πρέπει να έχει διαβάσει πολλές φορές και να ενδιατρίψει πάνω στο πολιτικό έργο του Θουκυδίδη. Τα είπε και τα έγραψε όλα. Να ενδιατρίψει σε βάθος πάνω στην πολιτική. Να έχει πίστη, θάρρος και γενναιότητα και κυρίως στοχασμό και προοπτική για το μέλλον, το κοινό συμφέρον, το συμφέρον των πολλών και όχι το ατομικό και μικροκομματικό συμφέρον. Τότε μόνο οι πολιτικοί μας στέκονται στο ύψος τους και υπηρετούν τον λαό, την πολιτεία, τη δημοκρατία. «Και όνομα μεν διά το μη ες ολίγους, άλλ’ ες πλείονας οικείν, δημοκρατία κάκληται» γράφει ο Θουκυδίδης στο Επιτάφιο του Περικλέους. «Και όσο αφορά το όνομα, επειδή δεν στηρίζεται στους λίγους, αλλά στους πολλούς, έχει ονομασθεί δημοκρατία». Λέξη η οποία και πάλι ανακάλυψαν οι Ελληνες και αναφέρεται επίσης αμετάφραστη σ’ όλες τις γλώσσες του κόσμου.
Όσους νόμους κι’ αν η νομοθετική εξουσία φέρει και ψηφισθούν στη βουλή, αν πρώτα δε συνειδητοποιήσουν οι δικαστικοί λειτουργοί ότι πρέπει να εντατικοποιηθούν και να δουλέψουν προς το καλό κοινό συμφέρον, τον λαό, οι βάρβαροι δεν θα ‘ρθουν. Είναι αδιανόητο σήμερα στον εικοστό πρώτο αιώνα, να συζητείται μια κοινή υπόθεση στον Άρειο Πάγο, αμέσως με το που άνοιξαν όλα τα δικαστήρια της χώρας, τη 10η Μαΐου του 2021, μετά την επάρατη πανδημία, και μέχρι σήμερα να μην έχει εκδοθεί εισέτι απόφαση. Για δύο (02) και πλέον χρόνια! Αυτό είναι αρνησιδικία και αποτρεπτική τακτική για επενδύσεις. Δεν είναι δυνατόν πολίτης να αναμένει την απονομή της συνταξιοδότησής του ήδη από της υποβολής της αίτησής του, την 2 Δεκεμβρίου του 2021 και παρά του ότι την 13η Ιανουαρίου 2022 μία Υπηρεσία να ζητάει εγγράφως ένα έγγραφο από την εδρεύουσα στον ίδιο όροφο άλλη Υπηρεσία και αυτή, η δεύτερη, εδώ και δέκα εφτά (17) ολάκεροι μήνες, να μη έχει απαντήσει ακόμη. Δύο κρατικές Υπηρεσίες στον ίδιο όροφο! Είναι σκανδαλωδώς απαράδεκτο και αδιανόητο στις σύγχρονες οργανωμένες κοινωνίες με την ψηφιακή τους τεχνολογία. Η γραφειοκρατία στον ύψιστο βαθμό της. Η εξουσία χρησιμοποιείται ως όργανο κυριαρχίας και επιβολής από ισχυρές πολιτικοοικονομικές ελίτ, χωρίς να διαχέεται στα πραγματικά υποκείμενα του πολιτεύματος, τους πολίτες της. Ο θεσμός της αντιπροσώπευσης έχει επαγγελματικά χαρακτηριστικά και οι κρατικοί θεσμοί είναι εργαλειοποιημένοι, ώστε να υπηρετούν τα συμφέροντα μιας μικρής άρχουσας μειοψηφίας. Η σύγχρονη δημοκρατία αποδείχθηκε ανύμπορη να εξαλείψει τα βασικά δομικά προβλήματα που σχετίζονται με τη νομή και τη διαχείρισης της εξουσίας και ανέτοιμη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις νέες προκλήσεις, που αναδύθηκαν με την ανατολή της νέας χιλιετίας. Η επόμενη γενιά των Ελλήνων, θα θυμάται, βέβαια, με νοσταλγία τον μεταρρυθμιστή υπουργό Κυρ. Πιερρακάκη, θα ‘χει ξεχάσει όμως τους πρωθυπουργούς της.
Όταν ξεκίνησα τη δικηγορία το έτος 1972 κάθε χρόνο έβγαινε και ένας νόμος ή μια πράξη νομοθετικού περιεχομένου σχετικά με το δίκαιο των επαγγελματικών και αστικών μισθώσεων και εκδίδονταν αποφάσεις αλληλοσυγκρουόμενες ή άδικες, ώσπου το έτος 1995 εκείνος ο θορυβώδης, ανεκδιήγητος κι’ απερίγραπτος υπουργός δικαιοσύνης Βαγγέλης Γιαννόπουλος, ως υπηρέτης της μαχόμενης δικηγορίας που ήταν, νομοθέτησε το π. δ. 34/1995 που ισχύει μέχρι σήμερα με μια μικρή συμπληρωματική τροποποίηση το έτος 1999 και έταμε τη διφορούμενη και θολή μισθωτική νομοθεσία, λύνοντας έτσι τη χρονίζουσα πολυνομία και αδιέξοδη μισθωτική δικαστηριακή πρακτική. Θα μπορούσα να αναφέρω πάμπολλα παραδείγματα δικαστηριακής πρακτικής και αρνητικές αξιολογήσεις για κακές πρακτικές και θεμελιώδεις αστοχίες της απονομής της δικαιοσύνης, παρά του ότι, έχουν θεσμοθετηθεί βασικές αρχές και κανόνες του δικαιικού μας συστήματος, όπως είναι: η αρχή του κράτους δικαίου, η αρχή της αναλογικότητας, η αρχή της επιείκειας (juseg vitas), η αρχή της χρηστής διοίκησης, η αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης και η αρχή της ασφάλειας δικαίου και της δίκαιης δίκης, που είναι υποχρεωμένος από τον νόμο να εφαρμόσει ο σύγχρονος δικαστής και που, τουλάχιστον στην πολιτική δίκη, προκλητικά παραλείπει να λάβει υπόψη του στην έκδοση των αποφάσεών του.