Αλήθεια χειροπιαστή κι αληθοφάνεια φαινομενική

Από τον Δημήτρη Τσικούρα - λογοτέχνη

Είναι ηλίου φαεινότερο, πως, οι λαοπλάνοι στον πλανήτη μας περισσεύουν. Από πάντα οι άνθρωποι μεταχειρίζονταν τρόπους και μέσα, για να περάσουν τα όποια σχέδιά τους, τις όποιες επιδιώξεις τους.

Αγίαζαν τους τρόπους και τα μέσα στην καθημερινότητα λοιπόν, για να πετύχουν τους όποιους στόχους και σκοπούς έβαζαν στα πλάνα τους και στα σχέδιά τους, σε κάθε περίπτωση, σε κάθε ιεραρχία. Αυτό μας διδάσκει η ζωή και η μακραίωνη, η όποια ιστορία, αν ρίξουμε ξοπίσω μια ματιά στο πέρασμα του χρόνου, μα και στο παρόν στο σήμερα που ζούμε, τα ίδια και χειρότερα ολόγυρά μας θα δούμε.
Οι λαοπλάνοι, οι άρχοντες και οι ψευτοσωτήρες για ν’ ανεβούν στη ράχη μας να πάρουν εξουσίες, τα πάντα κάνουνε «σωστά» να φαίνονται στα μάτια, ψέματα, αλήθειες σμίγουνε και φτιάχνουνε σενάρια, ωραία λογοπαίγνια, να χαϊδεύουν τ’ αυτάκια μας, να τέρπουν το μυαλό μας. Το ίδιο όλοι οι άνθρωποι, στον γήινο πλανήτη, θα έλεγα πως κάνουμε, με κάποιες εξαιρέσεις, όπως μας λέει κι ο ποιητής με τους σοφούς τους στίχους: «Ένα ψευτοπαραμύθι είναι η ψεύτικη ζωή μου, και ψευτοπετά στο τέλος σ’ άλλο ψέμα η ψυχή μου. Δυστυχείς, ψευτογελούμε, ψευτοζούμε, ψευτοκλαίμε, κι όταν λέμε ψεύτη κόσμε, ψέματα κι αυτό το λέμε. Στ’ άλλου κόσμου αντί για πλάκα, βάλτε μου εμένα στέμμα, μιαν αλήθεια βρήκα μόνο, την ψευτιά και τούτη ψέμα».
Φαίνεται πως η αλήθεια είναι πολύ βαριά κι ασήκωτη και υπερβαίνει τις δυνάμεις, ακόμη και του πιο προικισμένου πνευματικά ανθρώπου, και βρίσκεται συχνά πολύ μακριά από τις προθέσεις μας, παρότι την επικαλούμαστε και την αναζητούμε παντού και πάντα ολοζωής τη γλυκοτραγουδούμε, μ’ αηδολάλητες φωνές και πειστικές προπάντων.
Όταν η αλήθεια αποκαλύπτεται, ολοστρόγγυλη, ολόκληρη, πληγώνει τους ψεύτες πάντοτε βαριά, πληγώνει βαριά κι ανεπανόρθωτα πολλές φορές, ακόμη και θανάσιμα, όπως καλά γνωρίζουμε. Άλλωστε, το έχουν με πολλούς και ποικίλους τρόπους διδάξει οι φιλόσοφοι και οι ποιητές μας αυτό.
Κατά κανόνα, ακάλυπτη την αλήθεια, την οποιαδήποτε αλήθεια (με μόνη προϋπόθεση να αναφέρεται σ’ ένα σοβαρό θέμα της σκέψης και της ζωής) δεν τη σηκώνουν οι ώμοι του πνευματικά, και προπάντων ηθικά, αδύνατου ανθρώπου. Έχει βάρος συντριπτικό. Δεν υπάρχει, βέβαια, καλύτερο κριτήριο ηθικής και πνευματικής αντίστασης από τη γυμνή αλήθεια, όταν πρόκειται να δοκιμάσεις και να καταγράψεις τις αντιδράσεις ανθρώπων που μεθοδικά την αποσιωπούν και την αποκρύπτουν με σπουδή. Και για να την υποφέρουμε (για να πείσουμε λιγότερο τους άλλους και περισσότερο τον εαυτό μας), αρχίζουμε τη νόθευσή της με το ψέμα, ώστε να πετύχουμε το κράμα της αληθοφάνειας πού να το χωνέψει το δικό μας το μυαλό πρώτα κι ύστερα των άλλων.
Έτσι, «η αληθινή αλήθεια είναι πάντοτε αληθοφανής» λέει ο Ντοστογιέφσκι, για να κάνουμε την αλήθεια αληθοφανή, πρέπει οπωσδήποτε να της προσθέσουμε λίγο ψέμα. Αυτό κάνουν πάντοτε οι άνθρωποι στις κοινωνίες των λαών, σε όλες τις ενασχολήσεις και τις συναλλαγές τους και τις δραστηριότητές τους.
Σε ό,τι αφορά, τον χώρο και τη σφαίρα της πολιτικής, δεν χρειάζεται να αναφέρουμε παραδείγματα, γιατί εδώ η αλήθεια ψευτίζεται συστηματικά και οι πολιτικές «ιδεολογίες» το ομολογούν περίτρανα, πως, το λάβαρο της αλήθειας, είναι το είδωλο της αληθοφάνειας που κάνει κάθε άνθρωπο να πιστεύει στην αρχή της ύπαρξης και της ανυπαρξίας. Ό,τι κι αν πεις για τους πολιτικούς, θα είναι πάντα λίγο, για όλα αυτά που λέγονται και τίποτα δεν γίνεται, κι αυτά που μας φορτώνουν στην πλάτη μας αιώνια.
Την αλήθεια και το δίκιο τα ‘χουμε με το μέρος μας και το ξέρουμε -λέει ο Γιάννης Ρίτσος- κι όσο σιγά κι αν σου μιλήσω θα μ’ ακούσεις και θα με πιστέψεις σύντροφε αγαπημένε.
Ας είναι, όμως -λέει ο Έλιοτ-, «θα ‘πρεπε να υπάρχουν πάντα μερικοί συγγραφείς και δημόσιοι καλαμαράδες που να τους απασχολεί το πώς θα φτάσουν στο βάθος των πραγμάτων και που να προσπαθούν να βρουν την αλήθεια και να την προβάλουν δίχως πολλές ελπίδες και δίχως τη φιλοδοξία ν’ αλλάξουν την άμεση ροή των πραγμάτων...».
Ελπίζω να μην παρεξηγηθώ που παραχωρώ θέση στην ψευτιά και δίνω την πρωτιά στο ψέμα. Περιγράφω με λίγες λέξεις τα φαινόμενα της ζωής που με ταλανίζουν βασανιστικά ατέλειωτες φορές στον διάβα του πολύπαθου βίου μου και λέω: Δεν θ’ αλλάξει αυτός ο κόσμος, έτσι θα ναι εσαεί, η ψευτιά θα πρυτανεύει στους αιώνες με σπουδή;...
Αισιόδοξα θα πρέπει μ’ έναν λόγο να σας πω, συνεχόμενα αλλάζει με τη λέξη «σ’ αγαπώ».