Η Γενοκτονία των Αρμενίων και η τουρκική απάθεια

Από τον Βασίλη Πλατή, φιλόλογο, δρα Ιστορίας Α.Π.Θ.

Στις 24 Απριλίου συμπληρώθηκαν εκατόν οκτώ χρόνια από την έναρξη της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Την ημέρα εκείνη του 1915 θανατώθηκαν, εξορίστηκαν και φυλακίστηκαν διακόσιοι πενήντα διανοούμενοι επικεφαλής της αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης.
Ήταν η πρώτη πράξη του ειδεχθούς εγκλήματος που οργάνωσαν και εκτέλεσαν οι Νεότουρκοι, στα χνάρια του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ, σε βάρος του αρμενικού λαού. Μέσα σε τρία χρόνια οδηγήθηκαν στον θάνατο περίπου 1.500.000 Αρμένιοι και ουσιαστικά εκκαθαρίστηκε η αρμενική κοινότητα από τα όρια της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η συμμετοχή της τελευταίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως συμμάχου της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας αποτέλεσε τον μανδύα γύρω από τον οποίο εκτυλίχτηκε το σχέδιο του στυγερού Ταλαάτ πασά και των συνοδοιπόρων του για τον αφανισμό του αρμενικού λαού. Στις απίστευτες ωμότητες των Νεότουρκων κατά της αρμενικής εθνότητας συμπεριλαμβάνονταν, εκτός από τις πολυάριθμες εν ψυχρώ δολοφονίες, μαζικές εκτοπίσεις συμπαγών πληθυσμών στα βάθη της Ανατολίας όπου τους υπέβαλαν σε καταναγκαστικά έργα και φρικτά βασανιστήρια («τάγματα εργασίας»), αιχμαλωσίες γυναικόπαιδων, δημεύσεις περιουσιών και άλλα φονικά μέτρα.
Σημειωτέον, οι Νεότουρκοι ήδη από το 1914 είχαν προβεί σε ανάλογες διώξεις κατά του ελληνικού στοιχείου στην Ανατολική Θράκη, στα μικρασιατικά παράλια και στην περιοχή του Πόντου, με αποκορύφωμα της εκδικητικής τους μανίας τις θηριωδίες που προκάλεσαν μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την εισβολή του τουρκικού στρατού και άτακτων στη Σμύρνη (Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1922). Το σχέδιο του αφανισμού των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ολοκληρώθηκε με μαζικές σφαγές Ασσυρίων.
Το «κίνητρο» της τουρκικής βαναυσότητας ήταν παντού το ίδιο: Η εκκαθάριση της Αυτοκρατορίας από «ξένα», «μιαρά» και αλλόθρησκα εθνικά στοιχεία και η δημιουργία ομοιογενούς τουρκικού κράτους (εκτουρκισμός). Το μένος των Τούρκων κατά των παραπάνω μειονοτήτων υποδαύλισε και το γεγονός ότι οι Αρμένιοι και κυρίως οι Έλληνες αποτελούσαν τις ισχυρότερες οικονομικά πληθυσμιακές ομάδες της Αυτοκρατορίας, καθώς είχαν συγκεντρώσει στα χέρια τους το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου που διακινούνταν σε αυτή.
Οι αναλογίες, εξάλλου, της γενοκτονίας των Αρμενίων με το πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι Ναζί κατά των Εβραίων και ο Στάλιν κατά των αντιφρονούντων του αποδεικνύουν ότι η ανθρωπότητα δεν διδάχθηκε στο μέλλον από τις εκατόμβες των χριστιανών θυμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Αντίθετα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η Γενοκτονία των Αρμενίων υπήρξε το πρόπλασμα για όσα αποτρόπαια δεινά σε βάρος της ανθρωπότητας ακολούθησαν. Ακόμη και σήμερα άλλωστε, σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, η ωμή βία και η μισαλλοδοξία κυριαρχούν, ενώ η ανθρώπινη ύπαρξη ευτελίζεται και απαξιώνεται στον βωμό πολιτικών και άλλων σκοπιμοτήτων και συμφερόντων.
Η τουρκική ηγεσία, δυστυχώς, εμφανίζεται φοβική να αναμετρηθεί με το παρελθόν της, να αναψηλαφήσει τις χαίνουσες πληγές του και να αναλάβει θαρρετά τις ιστορικές της ευθύνες. Αντίθετα, απορρίπτει τη Γενοκτονία των Αρμενίων αυθαδιάζοντας κιόλας και απειλώντας τα σύγχρονα κράτη που την αναγνωρίζουν.
Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα ακόμα απ’ τό δείγμα για να συνειδητοποιήσουν οι πολιτικές ηγεσίες στην Ελλάδα ότι δεν έχουν απέναντί τους έναν αξιόπιστο συνομιλητή, την Τουρκία, καθώς παρά τις ευκαιριακές διπλωματικές προσεγγίσεις στις οποίες προβαίνει σε στιγμές αδυναμίας ή αμηχανίας επανέρχεται ξανά και ξανά στα ίδια.