Στη σημερινή ιστορική μας αφήγηση για την παλιά Λάρισα θα κάνουμε έναν μικρό περίπατο στην αρχή της οδού Κούμα, ξεκινώντας από τη διασταύρωσή της με την οδό Μεγ. Αλεξάνδρου. Η δημοσιευόμενη φωτογραφία θα μας βοηθήσει μόνον εν μέρει προς τούτο, καθώς οι φυλλωσιές των δένδρων καλύπτουν πολλά από τα κτίρια.
Στη δεξιά γωνία Κούμα και Μ. Αλεξάνδρου καθώς βλέπουμε τον δρόμο στη φωτογραφία, υπήρχε το Φαρμακείο των Δημητρίου Επιτρόπου και Φώτη Παπαζήση. Κάποια στιγμή ο τελευταίος αποχώρησε και ο Επιτρόπου έμεινε μόνος μέχρι το 1935 περίπου, οπότε μεταφέρθηκε σε ιδιόκτητο φαρμακείο λίγο πιο κάτω, στη διασταύρωση των οδών Παπακυριαζή και Μεγ. Αλεξάνδρου. Κατόπιν το κατάστημα αυτό και ένα διπλανό, που ήταν πρατήριο βενζίνης, τα πήρε ο Σπύρος Σιμιτσής και τα διαμόρφωσε σε δύο μεγάλες σάλες όπου λειτούργησε το Εστιατόριο «Ερμής» [1]. Η λειτουργία του ξεκίνησε με υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές και συναγωνίσθηκε το θρυλικό για την εποχή του εστιατόριο «Αβέρωφ», που βρισκόταν εκεί κοντά, στην πλατεία. Η κουζίνα του ήταν θαυμάσια γι’ αυτό και συγκέντρωνε τις προτιμήσεις μιας μόνιμης πελατείας που αποτελούνταν από άτομα της αστικής τάξης της πόλης και πολλούς ξένους. Τα καλοκαίρια τοποθετούσε τραπέζια στον δροσόλουστο κήπο που διέθετε, καθώς και στο απέναντι πεζοδρόμιο, έξω από τον περίβολο των παλιών Δικαστηρίων. Ο Μήτσος Σιμιτσής δεν κράτησε για πολύ την επιχείρησή του και την μεταβίβασε στους υπαλλήλους του Μήτσο Χατζηδήμο, Νίκο Μπαράτσιο και Πέτρο Σταματάκο. Μετά από λίγο καιρό και για λόγους άγνωστους, οι δύο πρώτοι από τους συνεταίρους διαφώνησαν με τον Σταματάκο, ο οποίος αποχώρησε και συνεταιρίστηκε με τον Χαράλαμπο Παπαϊωάννου στην επιχείρηση του εστιατορίου «Αβέρωφ». Όμως ο νέος συνεταιρισμός δεν ευοδώθηκε και ο Σταματάκος ξαναγύρισε στον «Ερμή», όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, οπότε τον διαδέχθηκε στο εταιρικό του μερίδιο ο αδελφός του Νικόλαος Σταματάκος [2]. Το 1969 ο «Ερμής» έκλεισε και το κτίριο κατεδαφίσθηκε. Στη θέση του οικοδομήθηκε ισόγειο κτίσμα το οποίο στέγασε το Γαλακτοζαχαροπλαστείο «Σερραϊκόν», το οποίο έμεινε ιστορικό για τα επεισόδια μετά τον αγώνα Πανσερραϊκού - ΑΕΛ για την άνοδο στην Α’ Εθνική κατά τη διάρκεια της επταετίας, επί εποχής υπουργού Αθλητισμού του περιβόητου Ασλανίδη. Δίπλα του κτίσθηκε πολυώροφη οικοδομή η οποία στέγασε για ένα διάστημα την Μαιευτική και Γυναικολογική κλινική του Κλέωνα Κατσίγρα, μέχρις ότου να οικοδομήσει την ιδιόκτητη κλινική του επί της Παπακυριαζή, δίπλα από το παλιό Ταχυδρομείο. Από την ίδια πλευρά του δρόμου και πιο κάτω, στη γωνία με την οδό Φαρσάλων (Ρούσβελτ) ήταν το νεοκλασικό αρχοντικό των αδελφών Καρανίκα.
Στην αριστερή γωνία Κούμα και Μ. Αλεξάνδρου καθώς βλέπουμε τον δρόμο στη φωτογραφία, βρισκόταν το καφενείο «Παράδεισος». Πριν ακόμη ανεγερθεί ο «Παράδεισος» και στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχαν δύο κτίσματα ισόγεια με πρόσοψη προς την πλατεία, στο ένα από τα οποία στεγαζόταν το Συμβολαιογραφείο του Ανδρέα Ροδόπουλου, παππού του προέδρου της Βουλής Τάκη Ροδόπουλου. Η οικογένεια Ροδόπουλου καταγόταν από την Πάτρα και εγκαταστάθηκε στη Λάρισα μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας στα 1881. Ως γνωστόν την ίδια εποχή εγκαταστάθηκαν στην πόλη μας και άλλες οικογένειες που ήρθαν από την Πελοπόννησο, όπως του Πιπινόπουλου, του Ιατρόπουλου και άλλων. Δίπλα από το Συμβολαιογραφείο του Ανδρέα Ροδόπουλου βρισκόταν το τυπογραφείο και τα γραφεία της εφημερίδας «Σάλπιγξ». Ήταν εβδομαδιαία και εκδότης της ήταν ο Μιχαήλ Τσόγκας. Όταν ο χώρος που βρισκόταν τα προηγούμενα καταστήματα καθώς και μερικά άλλα διπλανά περιήλθαν γύρω στα 1910 στην ιδιοκτησία του φαρμακοποιού Μανεσιώτη, κατεδαφίσθηκαν και στη θέση τους κτίστηκε το καφενείο «Παράδεισος». Προς την πλευρά της οδού Κούμα το καφενείο διέθετε και θεατρική σκηνή. Την ανάγκη δημιουργίας θεατρικής σκηνής διαπίστωσαν οι ενοικιαστές του καφενείου, όταν απέκτησε παρόμοια σκηνή το «Πανελλήνιον» και διαπίστωσαν ότι συγκέντρωνε το θεατρόφιλο κοινό της Λάρισας. Μάλιστα σε διπλανό χώρο του καφενείου ιδρύθηκε και θερινή θεατρική σκηνή, η οποία είχε και αυτή την είσοδό της από την Κούμα. Αναφέραμε και παλαιότερα ότι η Λάρισα στα παλιά χρόνια, και ενώ ο πληθυσμός της δεν ξεπερνούσε τις 20-25 χιλιάδες κατοίκους, μπορούσε να συντηρεί τρεις θιάσους στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Στον χώρο όπου βρισκόταν το θερινό θέατρο «Παράδεισος» κτίστηκε αργότερα ένα διώροφο κτίριο το οποίο στέγασε για πολλά χρόνια τη «Λαρισαϊκή Λέσχη», την εκμετάλλευση της οποίας είχε ο Γιάννης Ξυραδάκης. Ο τελευταίος ήταν ένας ωραίος, ανοιχτοχέρης και γλεντζές άνδρας. Υπήρξε ο πρώτος κουρέας που άνοιξε και κομμωτήριο στη Λάρισα, την εποχή που σταμάτησε να θεωρείται αμάρτημα η έξοδος των γυναικών από τα σπίτια. Πιο μπροστά δεν διανοείτο καμιά γυναίκα να καταφύγει για τον καλλωπισμό της κεφαλής της σε κομμωτή. Κομμώτριες φυσικά και δεν υπήρχαν. Οι μόνες γυναίκες οι οποίες παρακολουθούσαν τη μόδα ήταν εκείνες που ανήκαν στην εύπορη τάξη και συγκροτούσαν την υψηλή κοινωνία της πόλης. Ο Γιάννης Ξυραδάκης ασκούσε στην αρχή την κομμωτική τέχνη με επισκέψεις κατ’ οίκον, όταν τον καλούσαν οι κυρίες και οι δεσποινίδες της καλής κοινωνίας στα σπίτια τους. Αυτές οι επισκέψεις αυξήθηκαν, γι’ αυτό μετά το 1922 αποφάσισε και άνοιξε στην οδό Ερμού το πρώτο κομμωτήριο. Τώρα πλέον τις περίμενε στο κομμωτήριό του. Στην αρχή ήταν κάπως διστακτικές, αλλά σιγά-σιγά αναθάρρησαν και παράλληλα είχαν αρχίσει να χειραφετούνται και οι γυναίκες της μεσοαστικής τάξης, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η δουλειά του ακόμα περισσότερο, να αναγκασθεί να προσλάβει γυναίκες βοηθούς και κατά το 1934 να μεταφέρει το κομμωτήριό του στην οδό Κούμα, σε ένα κτίριο δίπλα από τη Λαρισαϊκή Λέσχη. Το κτίριο το χώρισε στα δύο. Το μισό ήταν κομμωτήριο και το άλλο μισό κουρείο. Όταν το 1938 ο έμπορος Ανδρέας Κουτσίνας έκτισε το ξενοδοχείο «Ολύμπιον» στη γωνία των οδών Κύπρου και Μεγ. Αλεξάνδρου, μετέφερε και τις δύο επιχειρήσεις του σε ένα κατάστημα του ισογείου του «Ολύμπιον» με πρόσοψη προς την πλατεία, αλλά με διαφορετικές εισόδους.
Το κτίριο της «Λαρισαϊκής Λέσχης», όπως αναφέρθηκε, κτίσθηκε στη θέση του θερινού θεάτρου «Παράδεισος». Στον επάνω όροφο υπήρχε τις βραδινές ώρες χαρτοπαικτική λέσχη, ενώ τις υπόλοιπες ώρες της ημέρες ήταν εντευκτήριο επιφανών Λαρισαίων. Πιο πριν, στο βάθος του θερινού θεάτρου «Παράδεισος», σε ένα μικρό διώροφο κτίριο, λειτουργούσε χαρτοπαικτική λέσχη. Η πελατεία αυτής της λέσχης μεταφέρθηκε κατόπιν στη νέα που υψώθηκε επί της οδού Κούμα. Δεν ήταν όμως η μόνη. Μία ακόμη λειτουργούσε στο βάθος της αυλής του καφενείου «Νέος Κόσμος», η οποία διατηρήθηκε, όπως και η πρώτη, για πολλά χρόνια. Τακτικότατος θαμώνας της χαρτοπαικτικής λέσχης ήταν μεταξύ των άλλων και ο Γιάννης Ξυραδάκης. Ήταν μανιώδης χαρτοπαίκτης και η νοσηρή αυτή αδυναμία δεν τον εγκατέλειψε ποτέ.
Δεξιά από την είσοδο της «Λαρισαϊκής Λέσχης Λαρίσης» υπήρχε ένα μικρό υπόγειο στο οποίο λειτουργούσε το ζαχαροπλαστείο του Κώστα Μπελούλη. Ο Μπελούλης ήταν ένας γραφικός τύπος της παλιάς Λάρισας. Καταγόταν από ένα χωριό της Λαμίας και αποτελούσε βασικό στέλεχος του Συλλόγου Ρουμελιωτών της Λάρισας. Καθώς ήταν άνθρωπος αγαθός, απονήρευτος και εύπιστος, και ο χώρος του καταστήματος υπόγειος και υποφωτισμένος, το ζαχαροπλαστείο αυτό αποτελούσε συνήθως στέκι παράνομων ζευγαριών.
Αμέσως μετά τη Λέσχη ήταν παλαιότερα ισόγειο κατάστημα, το οποίο κατά το 1925 στέγαζε το Φωτογραφείο του Αθανασόπουλου. Κατόπιν λειτούργησε εκεί το μικρό Ζαχαροπλαστείο του Δεληγιάννη. Όταν αυτό έκλεισε, μεταφέρθηκε εκεί το Κομμωτήριο και το Κουρείο του Γιάννη Ξυραδάκη, όπως ήδη αναφέρθηκε. Η αίθουσα χωρίστηκε στα δύο και δεξιά εγκαταστάθηκε το κομμωτήριο και αριστερά το κουρείο. Το χώρισμα ήταν ξύλινο και δεν έφθανε μέχρι την οροφή. Γι’ αυτό όταν οι πελάτισσες ή οι πελάτες μιλούσαν κάπως δυνατά, ακούγονταν και στις δύο αίθουσες. Μεταξύ των δύο αιθουσών υπήρχε ένα άνοιγμα προς την έξοδο όπου είχε εγκατεστημένο το ταμείο ο ιδιοκτήτης.
Πιο κάτω, στη γωνία με την οδό Ρούσβελτ, ήταν μια ημιδιώροφη κατοικία, ιδιοκτησίας του Χαράλαμπου Βουζίκα. Σ’ αυτό κατοίκησαν οι οικογένειες του Θωμά Χαρίτου, του Στράτου Βαλάκη και του Πέτρου Βούλγαρη. Μεταπολεμικά επειδή το ξενοδοχείο «Όλυμπος» του Βουζίκα που βρισκόταν απέναντι από την Εθνική Τράπεζα, αχρηστεύθηκε από τους σεισμούς, μετέφερε εδώ για ένα διάστημα το ξενοδοχείο «Όλυμπος». Τη δεκαετία του 1960 οι κληρονόμοι του το κατεδάφισαν και στη θέση του ανήγειραν πολυώροφη οικοδομή, στο ισόγειο της οποίας στεγάζονται διάφορα καταστήματα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Το Εστιατόριο «Ερμής», εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 10ης Ιουνίου 2018.
[2]. Ολύμπιος [Περραιβός Κώστας]. Η Λάρισα που χάθηκε, εφ. «Λάρισα», φύλλο της 4ης Σεπτεμβρίου 1972.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
