Στις εκλογές που έγιναν στις 3 Νοεμβρίου 1963 η Ένωση Κέντρου (Ε.Κ.) με αρχηγό τον Γεώργιο Παπανδρέου ήρθε πρώτο κόμμα με ποσοστό 42,04% (138 έδρες) και η Ε.Ρ.Ε. του Κωνσταντίνου Καραμανλή δεύτερο με 39,37% (132 έδρες). Το κόμμα της Αριστεράς, η Ε.Δ.Α. του Ιωάννη Πασαλίδη πήρε 14,34% (28 έδρες) και το Προοδευτικό κόμμα του Σπύρου Μαρκεζίνη 3,73% (2 έδρες). Με τα δεδομένα αυτά στις 6 Νοεμβρίου ο βασιλιάς Παύλος έδωσε στον Γεώργιο Παπανδρέου την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Η κυβέρνηση σχηματίστηκε με πρωθυπουργό και υπουργό Παιδείας τον Γ. Παπανδρέου και αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών τον Σοφοκλή Βενιζέλο, ενώ το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δόθηκε στον υπηρεσιακό υπουργό Δημήτριο Παπανικολάου που ήταν στρατηγός ε.α.
H νέα κυβέρνηση παρουσιάστηκε στη Βουλή στις 20.12.1963 όπου πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από 167 βουλευτές από τους οποίους οι 137 ήταν της Ε.Κ., της Ε.Δ.Α. 28 και 2 ανεξάρτητοι. Ο Παπανδρέου όμως δεν ήθελε να στηρίζεται η κυβέρνησή του από τις ψήφους της Ε.Δ.Α. και για αυτό, παραμονή Χριστουγέννων του 1963 πήγε στα ανάκτορα και υπέβαλε στον βασιλιά Παύλο την παραίτηση της κυβέρνησής του. «Ο βασιλεύς Παύλος αποδέχθηκε την εισήγηση του πρωθυπουργού. Εσχημάτισε υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον Ιωάννη Παρασκευόπουλο, η Βουλή διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν εκλογές για την 16η Φεβρουαρίου 1964» (βιβλ.1,σελ.618 )
Κατά τη διάρκεια των 50 ημερών της κυβέρνησης της Ε.Κ. έγιναν σημαντικές αλλαγές στον δημόσιο βίο της χώρας, όπως η καθιέρωση της δωρεάν παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η κατάργηση των άμεσων εισφορών υπέρ Ο.Γ.Α., ο διπλασιασμός του βασικού μισθού των δικαστικών και το σημαντικότερο η κατάργηση του αστυνομικού κράτους με ελεύθερη έκφραση των κατοίκων της υπαίθρου χωρίς τον φόβο του χωροφύλακα.
Στο διάστημα αυτό μέχρι τις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964 είχαμε δύο σοβαρά περιστατικά. Πρώτο, την αναχώρηση του αρχηγού της Ε.Ρ.Ε. Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Παρίσι στις 09.12.1963 με το ψευδώνυμο Τριανταφυλλίδης μετά από διαφωνία του με τον βασιλιά Παύλο. Την αρχηγία του κόμματος ο Καραμανλής την ανέθεσε στο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Σπύρο Μαρκεζίνη για να αντιμετωπίσουν την θριαμβευτική άνοδο της Ε.Κ. έχοντας σαν σύνθημά τους το: «Η δραχμή αυτή είναι δική σου, μην αφήσεις να στην πάρει ο Παπανδρέου.»
Το δεύτερο γεγονός ήταν πλήγμα για τον Παπανδρέου και την Ε.Κ. διότι πέθανε ξαφνικά πάνω στο πλοίο στις 7 Φεβρουαρίου 1964 ο Σοφοκλής Βενιζέλος σε ηλικία 70 ετών και η πάνδημος κηδεία του έγινε στα Χανιά με παρουσία του Γ. Παπανδρέου. Ετάφει στο Ακρωτήρι δίπλα στον τάφο του πατέρα του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Στις εκλογές που έγιναν στις 16 Φεβρουαρίου 1964 με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και με πρωθυπουργό της υπηρεσιακής κυβέρνησης τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στυλιανού Μαυρομιχάλη η Ε.Κ. ήρθε και πάλι πρώτο κόμμα με ποσοστό 52,72% και πήρε 171 έδρες, η Ε.Ρ.Ε. του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και Σπύρου Μαρκεζίνη πήρε 35,26% και 107 έδρες και η Ε.Δ.Α. του Ι. Πασαλίδη 11,80% και 22 έδρες. Σημαντικό ρόλο στις εκλογές αυτές έπαιξαν τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση του αρεοπαγίτη Μαυρομιχάλη με τον αφοπλισμό των Ταγμάτων Εθνικής Ασφάλειας (Τ.Ε.Α.) καθώς και η προσωρινή αντικατάσταση των αρχηγών αστυνομίας και χωροφυλακής, η αντικατάσταση των νομαρχών από εισαγγελείς, και στα πλαίσια συμφιλιώσεως απολύθηκαν από τις φυλακές 979 πολιτικοί κρατούμενοι.
Στις 19 Φεβρουαρίου 1964 γίνεται στα ανάκτορα του Τατοϊου η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης της Ε.Κ. ενώπιον του βασιλιά Παύλου. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ανέλαβε και πάλι το υπουργείο Παιδείας, ο Γεώργιος Μαύρος το υπουργείο Συντονισμού, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το υπουργείο Οικονομικών, ο Στέλιος Αλαμανής το υπουργείο Συγκοινωνιών, ο Σταύρος Κωστόπουλος το υπουργείο Εξωτερικών και υπουργός Εθνικής Άμυνας ανέλαβε ο Πέτρος Γαρουφαλιάς. Μεγάλη απώλεια για τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου ήταν ο θάνατος του βασιλιά Παύλου από καρκίνο στις 6 Μαρτίου 1964 σε ηλικία 63 χρονών και μάλιστα πριν συνέλθει η νέα Βουλή. Νέος βασιλιάς ανέλαβε ο Κωνσταντίνος σε ηλικία 24 ετών, που δυστυχώς όμως η παραεξουσία της χώρας των βασιλοφρόνων τον έφερε σε πολλές αντιθέσεις με τον πρωθυπουργό.
Στη νέα κυβέρνηση της Ε.Κ.: «Το πρώτο εσωκομματικό ρήγμα εμφανίστηκε στις 19 Μαρτίου 1964, όταν 30 βουλευτές αρνήθηκαν στην πρώτη ψηφοφορία να ψηφίσουν ως πρόεδρο της Βουλής τον Γ. Αθανασιάδη – Νόβα. Τον ψήφισαν, εκτός από δύο στη δεύτερη ψηφοφορία. Ο Γ. Παπανδρέου δηλώνοντας «εγίναμεν η χλεύη των ηττημένων» διέγραψε από το κόμμα τον Ηλία Τσιριμώκο και τον Σάββα Παπαπολίτη που ηγήθηκαν της ανταρσίας επειδή δεν υπουργοποιήθηκαν (η διαγραφή θα ανακληθεί αργότερα)» (βιβλ.2,σελ.27).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) «Βιογραφία Γεωργίου Παπανδρέου», ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ, εκδ.«Σύγχρονο βιβλίο»,Αθήνα,1965
2) «ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ», τόμος 30,τεύχος 296,Αθήνα,2005
