Μη φοβάσαι τον νεκρό βασιλιά

Από τον Ηρακλή Β. Γερογιώκα, υπ. διδάκτορα Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Κάθε θάνατος προκαλεί συναισθήματα. Ο νεκρός παίρνει μαζί του την ιστορία του, συνήθως και ένα μικρό ή μεγάλο κομμάτι της δικής μας. Αυτό μας δυσκολεύει, γιατί δεν έχουμε αποκοπεί από το παρελθόν. Το κουβαλάμε.
Σε όλον τον ρου της ελληνικής ιστορίας έχουν υπάρξει και θυσίες, αλλά και προδοσίες, ηρωισμοί, αλλά και δειλίες, άθλοι, αλλά και λάθη. Και όλα αυτά είναι δικά μας, χωρίς διαχωρισμούς και αποξένωση. Ελληνικές είναι και οι θυσίες, ελληνικές και οι προδοσίες. Δικό μας είναι και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στους Κορυσχάδες Ευρυτανίας, δικό μας είναι το Μνημείο Πεσόντων στον Γράμμο. Δικά μας είναι τα λάθη του Βενιζέλου, δικά μας και του Κωνσταντίνου Α’. Δική μας η απόβαση στη Σμύρνη, δική μας και η Μικρασιατική Καταστροφή. Όλων.
Όταν καλούμαστε να διαμορφώσουμε το μέλλον παιδιών που έχουν παππούδες και στις δύο πλευρές του Εμφυλίου, τότε καθιστούμε την ιδεολογική διαμάχη -για την οποία έχει ούτως ή άλλως αποφανθεί η ιστορία- ένα ανόητο καπρίτσιο, που αφήνει παγερά αδιάφορη την Ελλάδα του σήμερα και του αύριο. Οι ιδεολογικές διαφορές έχουν αποκτήσει μουσειακό χαρακτήρα και τον δρόμο της συγχώρεσης και της κατανόησης πρέπει να ακολουθήσουν και τα πάθη. Τα πάθη ναι, αλλά τα λάθη; Συγχωρούνται τα λάθη; Δύσκολα θα βρεις πολιτικό που να έχει αφήσει το στίγμα του στην ιστορία, που να μην έχει κάνει τραγικά λάθη που κόστισαν χρήμα, αίμα, έδαφος. Ο τέως βασιλιάς, πάντως, είναι από τους λίγους που πλήρωσαν τα λάθη τους και βέβαια εννοώ εν ζωή, όχι στο γραφείο κηδειών.
Με τον θάνατο του Κωνσταντίνου κλείνει και τυπικά ένα μεγάλο και θλιβερό κεφάλαιο της Ελληνικής Ιστορίας. Εμείς, όμως, γράφουμε τη δικιά μας ιστορία. Μια μικρή χώρα σαν τη δική μας θα πρέπει να ασκεί δημόσια διπλωματία με κάθε ευκαιρία. Αν απορείτε πώς, μια μικρή έρευνα στο Google θα σας δείξει 2,9 εκατομμύρια αποτελέσματα στον όρο «funeral diplomacy», δηλαδή «διπλωματία κηδείας», κατά την οποία το κράτος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί διπλωματικά την κηδεία ενός επιφανούς πολίτη. Τα φώτα της δημοσιότητας θα πέσουν στην Ελλάδα αυτές τις ημέρες της κηδείας του τέως βασιλιά. Η εικόνα της χώρας θα μπορούσε να βγει κερδισμένη μέσα από αυτήν τη διαδικασία, με οργάνωση, διορατικότητα και το βλέμμα στο μέλλον. Θα έρθουν επίσημοι και θα μπορούσαν να προσκληθούν και άλλοι, θα μπορούσε να προβληθεί μια εικόνα του τέως πολιτεύματος που θα άφηνε μια νοσταλγική, θετική χροιά σε ανθρώπους σημαντικούς στη Δύση. Ακόμη και αυτή η ταύτιση με έναν θεσμό συνυφασμένο με τη Δύση, θετικό πρόσημο θα είχε εν μέσω της σύγκρουσης των πολιτισμών, την οποία βιώνουμε από πρώτο χέρι.
Το παρελθόν ανήκει στο παρελθόν και πρέπει να μας ενώνει γιατί αυτό είναι που γέννησε το παρόν και διαμορφώνει το μέλλον. Δεν υπάρχουν πια διλήμματα και ιδεολογικές διαφορές. Η επιβίωση αυτού του κράτους είναι η μόνη και ανίκητη ιδεολογία. Όλα τα υπόλοιπα είναι ψευδαισθήσεις που μας απομακρύνουν από τον αντικειμενικό σκοπό. Ας μη φοβόμαστε τους νεκρούς μας, λοιπόν. Ή καλύτερα, ας μη φοβόμαστε τους εαυτούς μας.