«δεινά τυράνων λήματα και πώδ/ολίγ’ αρχόμενοι,
πολλά κρατούντες /χαλεπώς οργάς μεταβάλουσιν».
Δεινό το θέλημα των τυράνων. / Είναι μαθημένοι να
ορίζουν / Δύσκολα σκύβουν το κεφάλι / δύσκολα
την οργή τους καταπίνουν».
Ευριπίδης Μήδεια, μετάφραση Θαν. Βαλτινός.
Ας θυμηθούμε τα ιστορικά γνωρίσματα του φασισμού και τη συμπεριφορά των τυραννικών καθεστώτων.
1. Η προώθηση της λατρείας του ηγέτη.
2. Η καλλιέργεια αισθήματος αλυτρωτισμού και ιστορικής αδικίας.
3. Το ψέμα.
Αυτά εν πολλοίς τα επιχειρήματα επικαλέστηκε ο Πούτιν για να εισβάλει στην Ουκρανία. Αν σήμερα γίνει αποδεκτή για οποιονδήποτε λόγο η εισβολή μιας χώρας σε μια άλλη και η βίαιη αλλαγή συνόρων μέσω αρπαγής εδαφών, τίποτε δεν θα εμποδίσει έναν άλλον δικτάτορα να κάνει το ίδιο, είτε διαθέτει πυρηνικά όπλα, είτε όχι.
Δυστυχώς, γυρίσαμε ξανά στα σκοτεινά και φονικά φαντάσματα του 20ού αιώνα.
Ο Ερντογάν κάθε μέρα μιλάει για νησιά που είναι υπό κατοχή και όλο σχεδόν το Αιγαίο ανήκει στη γαλάζια πατρίδα.
Είχα την τύχη πριν από πολλά χρόνια να επισκεφτώ τη Μήλο. Η ομορφιά της με εξέπληξε. Ίσως είναι το ωραιότερο νησί του κόσμου. Ένα νησί ηφαιστιογενές, που ο σχηματισμός του οφείλεται στη συνδυασμένη δράση της διαβρωτικής ενέργειας των κυμάτων και του ανέμου. Τότε είπα στη γυναίκα μου: «Έτσι εξηγείται πώς εδώ ένας μεγάλος καλλιτέχνης έφτιαξε την Αφροδίτη της Μήλου. Αυτό το καταπληκτικό έργο το οποίο συνδυάζει αρμονικά τη γυναικεία ομορφιά. Και θηλυκότητα».
Στη Μήλο η αρμονία και η ομορφιά σε περιβάλλει. Έρχεται τώρα ένας λαός, από τα βάθη της Ασίας, ο οποίος για τετρακόσια χρόνια δεν άφησε κανένα αξιόλογο έργο τέχνης και πολιτισμό στις χώρες που κατείχε και μιλάει για γαλάζιες πατρίδες και πράσινα άλογα. Το φτεροκόπημα της Νίκης της Σαμοθράκης κίνητρό του έχει τη συνείδηση κάποιου θριάμβου και σκοπό του την πανελλήνια διάδοση του θριάμβου αυτού. Ποια να στάθηκε άραγε η κερδισμένη ναυμαχία που τρέχει να διαλαλήσει η φτερουγουφόρα νησιώτισσα; Δεν το ξέρουμε. Όμως τι σημασία έχει μια τέτοια αναγκαστική άγνοια. Τόσες νίκες αστράφτουν στο στερέωμα της ελληνικής ιστορίας. Φτάνει να συλλογιστούμε την αρχαία Ελλάδα ως την ωραιότερη ανθρώπινη νίκη, δημιουργώντας αυτήν τη μεγάλη τέχνη, που την προσκυνούν οι αιώνες. Έρχεται τώρα ένας δικτάτορας και μαζί του ένας Μπαχτσελή, ταΐζουν τον τουρκικό λαό με αλυτρωτισμό, προσφέροντάς τους μια μεγάλη μπαγαμποντιά. Το τουρκο-λυβικό Μνημόνιο. Παρεμπιπτόντως. Χθες άκουσα τον Μπαχτσελή να λέει ότι η Σαμοθράκη είναι Τουρκική. Αφήνω στους νομικούς και στους καθηγητές να διασκεδάζουν και να αποκρούσουν αυτές τις μπαγαμποντιές του Ερντογάν. Εμένα μου φτάνει ένα πραγματικό γεγονός. Εδώ στο Αιγαίο πέλαγος γεννήθηκαν οι μεγαλύτεροι ποιητές των αιώνων. Ο Όμηρος, η Σαπφώ, ο Σεφέρης, ο Ελύτης.
Είναι καιρός να διαβάσουμε ξανά το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη.
«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική.
Το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου».
