Και εφόσον η εξοικονόμηση αποτελεί τον ένα από τους δύο παράλληλους στόχους εξισορρόπησης του υδατικού ισοζυγίου (ο άλλος είναι η αύξηση της «προσφοράς», δηλαδή έργα με νέες ταμιεύσεις νερού) και την εξάλειψη των καταστροφικών ελλειμμάτων στη Θεσσαλία, σκόπιμο είναι οι φορείς του πολιτικού συστήματος και οι αυτοδιοικητικοί μας εκπρόσωποι να δούνε κατάματα την πραγματικότητα, να εγκαταλείψουν τις ψεύτικες υποσχέσεις και τα ...παραμύθια και να εργασθούν με σοβαρότητα για την επίλυση του Υδατικού Προβλήματος.
Αυτό υποστηρίζει η ΕΔΥΘΕ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το εάν και κατά πόσο λαμβάνονται, διαχρονικά, επαρκή μέτρα για τη σωστή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων, όχι μόνο το καλοκαίρι -με την εκτόξευση της ζήτησης- αλλά και το υπόλοιπο διάστημα, με τον σχεδιασμό αναπλήρωσης των υπόγειων κυρίως υδατικών αποθεμάτων. Πιο συγκεκριμένα:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Όπως κάθε χρόνο κατά την αρδευτική περίοδο, η ζήτηση νερού βρίσκεται σε έξαρση, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η ανεπάρκεια υδατικών πόρων στο Υδατικό Διαμέρισμα (Υ.Δ.) Θεσσαλίας.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη Διαχείριση της Ζήτησης ή την «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ» νερού. Έχει καταγραφεί πρόοδος στην κατεύθυνση αυτήν; Ποιοι στόχοι έχουν τεθεί από τους αρμόδιους και ποιες οι προοπτικές υλοποίησής τους;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΔΥΘΕ: (Β’ ΜΕΡΟΣ):
Όπως προκύπτει και από όσα εκθέσαμε στο Α’ μέρος του σημειώματός μας, η εξοικονόμηση νερού απαιτεί τη θεσμοθέτηση απλών και ρεαλιστικών στην εφαρμογή κανόνων διαχείρισης υδάτων (Δ.Υ.), έλεγχο τήρησης αυτών των κανόνων, επιστημονικά άρτιο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ τεχνικών έργων, μέτρων και δράσεων, δημόσιες επενδύσεις και υλοποίηση αυτών των έργων (π.χ. σύγχρονα κλειστά δίκτυα μεταφοράς και διανομής), συγκρότηση φορέα διαχείρισης νερού με ουσιαστικό λόγο από όλους τους χρήστες νερού (άρδευση, ύδρευση, βιομηχανία κ.λπ.), ισχυρό διοικητικό μηχανισμό κατάλληλα επανδρωμένο (επιστήμονες, εξοπλισμός, μετρήσεις, έλεγχοι κ.λπ. και όχι μόνο γραφειοκρατία και διαδικασία αδειοδοτήσεων, όπως συμβαίνει σήμερα...), συστηματική καλλιέργεια μιας άλλης αντίληψης και ευαισθητοποίησης στη Δ.Υ. από τους χρήστες (και όχι μόνο).
Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, τα παραπάνω σε γενικές γραμμές «απουσιάζουν», τα προβλήματα γιγαντώνονται και οι επιπτώσεις, περιβαλλοντικές και οικονομικές (π.χ. κόστος παραγωγής), συσσωρεύονται διαρκώς, δημιουργώντας εντελώς άδικα ένα μεγάλο φορτίο στις σημερινές και κυρίως στις επόμενες γενιές, χωρίς να διαφαίνεται κάποια προοπτική εξεύρεσης πιο υπεύθυνων πολιτικών - διαχειριστών στο άμεσο μέλλον.
Και ενόσω η εξοικονόμηση νερού δεν πραγματοποιείται και σε αντιδιαστολή οι ανάγκες διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα, οι προοπτικές επίλυσης του υδατικού προβλήματος, με βάση και τις επιλογές των τελευταίων κυβερνήσεων, είναι δυσοίωνες (ενόψει και της κλιματικής κρίσης).
Για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, δυστυχώς κάποιοι ανεύθυνοι «οικολόγοι» και ένα μέρος του πολιτικού συστήματος, αντί να επικεντρώνουν σε πραγματικές λύσεις, επιλέγουν να «φορτώνουν» τις ευθύνες στους «ασυνείδητους» αγρότες!
Ήδη έχουμε αποδείξει πως η κύρια ευθύνη για τη δυστοπική πραγματικότητα που βιώνουμε πολύ λιγότερο έχει να κάνει με τους χρήστες και πολύ περισσότερο με τους κυβερνώντες και τις επιλογές τους.
Εκείνοι όμως επιμένουν στην προπαγάνδα τους (η οποία σημειωτέον, έχοντας στοιχεία λαϊκισμού, εύκολα διεισδύει στην κοινή γνώμη), με προφανή στόχο να προσελκύσουν άλλους πολίτες, ευαίσθητους γύρω από την προστασία του περιβάλλοντος, κάτι για το οποίο, εκτός από περιγραφή των κινδύνων, τους είναι απαραίτητος και ένας «εχθρός», εν προκειμένω οι αγρότες... Ας μην ξεχνάμε επίσης πως, ειδικά στη Θεσσαλία, για όλους αυτούς (ψευτο -οικολόγοι, ΣΥΡΙΖΑ, νεόκοποι φίλοι της οικολογίας τύπου Κυρ. Μητσοτάκη κ.λπ.) υπάρχει μεγάλη ανησυχία, επειδή παραμένει στο τραπέζι η πρόταση της ενίσχυσης του υδατικού δυναμικού του Υ.Δ.Θ. από τα εμβληματικά έργα στον Αχελώο.
Συνεπώς, στην προσπάθειά τους να πείσουν ότι δήθεν «νερά υπάρχουν» και να αποκρούσουν τις πιέσεις για ολοκλήρωση των έργων, η σπατάλη νερού και οι «κακοί» αγρότες τους εξυπηρετούν θαυμάσια!
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι, παρά τη δραματική εικόνα του τομέα των αρδεύσεων και τις εξαρχής υπονομευμένες προσπάθειες εξοικονόμησης, ο διοικητικός τομέας παραμένει υποβαθμισμένος.
Επίσης, παρά την προφανή ανάγκη αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου και την ενίσχυση (διοικητική, επιστημονική, οικονομική κ.λπ.) των βασικών διαχειριστών της άρδευσης, δηλαδή των ΤΟΕΒ, οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ ούτε καν προσπάθησαν να προσεγγίσουν τα ζητήματα αυτά (που δεν προϋποθέτουν και σοβαρούς οικονομικούς πόρους).
Αλλά και η αναγκαία καθιέρωση επιτυχημένων μοντέλων Δ.Υ. πολλών άλλων χωρών στην Ευρώπη και τον κόσμο ούτε καν συζητήθηκε, ακόμη και από αυτούς που με μεγάλα λόγια διαφημίζουν τη δήθεν εκσυγχρονιστική και «προοδευτική» τους αντίληψη, κάτι όμως που, τουλάχιστον στον τομέα των υδάτων, δεν την αισθανθήκαμε.
Και να σκεφθεί κάνεις ότι ακόμη και χρήσιμα εργαλεία υδατικής πολιτικής που θα είχαν τη δυνατότητα να υποβοηθήσουν ή/και να χρηματοδοτήσουν μέσα από ευρωπαϊκούς πόρους μια πολιτική υπέρβασης της στασιμότητας, όπως π.χ. το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις το χρησιμοποίησαν με μια μίζερη, κοντόφθαλμη και μικροπολιτική λογική.
Έτσι τα ΣΔΥ (2014, 2017) απλώς περιορίστηκαν στην καταγραφή της «κακής» κατάστασης σε μεγάλο αριθμό υδατικών οικοσυστημάτων στη Θεσσαλία (υπόγειοι υδροφορείς, ποταμοί κ.λπ.), στη γενική παράθεση νέων έργων (ταμιευτήρες κ.ά.), στην εκπόνηση ενός αμφισβητούμενου ετήσιου ισοζυγίου υδάτων στο Υ.Δ.Θ.
Επίσης δεν υπήρξε περαιτέρω εμβάθυνση (π.χ. προϋπολογισμοί έργων, κριτήρια προτεραιότητας κ.λπ.) και τελικά η συμβολή του ΣΔΥ υπήρξε πολύ περιορισμένη, αφενός στον στόχο της εξοικονόμησης (σημ.: το 2017 τέθηκε στόχος μείωσης 185 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως...), αφετέρου στον παράλληλο στόχο της αύξησης των προσφερόμενων για χρήση υδάτων, που και σε αυτόν, για την ώρα, δεν υπάρχει πρόοδος.
Καταλήξαμε, λοιπόν, να διαθέτουμε μεν «σχέδιο» που να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές της οδηγίας 2000/60 και να έχουμε αποκρούσει τις ισχυρές πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την καθυστέρηση εφαρμογής της οδηγίας, δεν καταφέραμε όμως να έχουμε ένα εφαρμοστικό σχέδιο (masterplan) που θα μας έδινε τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να κάνουμε πρόοδο και στον τομέα της εξοικονόμησης (που σήμερα εξετάζουμε) και τελικά να υλοποιούμε …«ασκήσεις επί χάρτου»!
[Όσο για τα έργα, αν και καταγράφονται στα θετικά της σημερινής Κυβέρνησης η σχετικά γρήγορη ωρίμανση και τελικά η ένταξη σε χρηματοδοτικά προγράμματα κάποιων αξιόλογων έργων (νέο σύγχρονο δίκτυο του ΤΟΕΒ Ταυρωπού / Καρδίτσα, ταμιευτήρας επί του Ενιπέα / Φάρσαλα και άλλα μικρότερα), οι συνθήκες που καθορίζουν την αρνητική πορεία του Υδατικού Προβλήματος στη Θεσσαλία, παραμένουν αναλλοίωτες].
Να λοιπόν πώς απεμπολήθηκαν ορισμένα βασικά εργαλεία πολιτικής Δ.Υ. και εξοικονόμησης νερού, που θυσιάστηκαν στον βωμό άλλων σκοπιμοτήτων.
Κλείνοντας το σημείωμά μας για την ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ και την ανάγκη περιορισμού της σπατάλης στο αρδευτικό νερό, θα επαναλάβουμε πως το θέμα είναι κυρίαρχα πολιτικό, δεν αντιμετωπίζεται με ευχολόγια, απαιτεί σχέδιο, οικονομικούς πόρους, οργάνωση, διοίκηση και πολλή δουλειά.
Και εφόσον η εξοικονόμηση αποτελεί τον ένα από τους δύο παράλληλους στόχους εξισορρόπησης του υδατικού ισοζυγίου (ο άλλος είναι η αύξηση της «προσφοράς», δηλαδή έργα με νέες ταμιεύσεις νερού) και την εξάλειψη των καταστροφικών ελλειμμάτων στη Θεσσαλία, σκόπιμο είναι οι φορείς του πολιτικού συστήματος και οι αυτοδιοικητικοί μας εκπρόσωποι να δούνε κατάματα την πραγματικότητα, να εγκαταλείψουν τις ψεύτικες υποσχέσεις και τα ...παραμύθια και να εργασθούν με σοβαρότητα για την επίλυση του Υδατικού Προβλήματος.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
