Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση αλλεργικού σοκ

Από τον Λάμπρο Κοντοβό επιμελητή Α’ Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής, αν. διευθυντή στο Κ.Υ. Φαρσάλων

Συχνά κατά την καθημερινή άσκηση της ιατρικής έρχονται στα επείγοντα περιστατικά φοβισμένοι ασθενείς που αναφέρουν ιστορικό αλλεργικού σοκ. Στην πράξη, λίγοι είναι οι ασθενείς που έχουν βιώσει συμπτώματα οξείας αναφυλακτικής αντίδρασης και ευτυχώς ακόμη λιγότεροι αυτοί που διέτρεξε κίνδυνο η ζωή τους. Η οξεία αναφυλακτική αντίδραση είναι μία ραγδαία και σοβαρή αλλεργική αντίδραση που ξεκινάει μέσα σε λίγα λεπτά έως και 15 λεπτά μετά από την έκθεση στο αλλεργιογόνο (τσίμπημα εντόμου, φιστίκια, φάρμακα κα) που αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα και άμεσα, μπορεί να εξελιχθεί σε αλλεργικό σοκ και θάνατο. Τα ανησυχητικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει κάποιος μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο είναι: Ταχυκαρδία- αίσθημα παλμών, ναυτία ή έμετος, δύσπνοια ή δυσφορία ή βήχας, πόνος στην κοιλιά, δυσκολία στην κατάποση, έντονη εφίδρωση, δυσαρθρία –δυσκολία στην ομιλία, θάμπωμα της όρασης, διανοητική σύγχυση.
Τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή όλα μαζί και να εξελιχθούν γρήγορα, μέσα σε λίγα λεπτά, σε αλλεργικό σοκ με: Υπόταση δηλαδή χαμηλή αρτηριακή πίεση, απώλεια των αισθήσεων – κώμα, απόφραξη των αεραγωγών από το οίδημα –πρήξιμο των ιστών, αναπνευστική ανεπάρκεια, καρδιακή ανακοπή.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
Είναι σημαντικό σε περίπτωση που έρθουμε σε επαφή με κάποιο αλλεργιογόνο, όταν έχουμε τα ανησυχητικά συμπτώματα που περιγράψαμε παραπάνω, να κινητοποιηθούμε και να απευθυνθούμε σε κάποιον που μπορεί να βοηθήσει το συντομότερο δυνατό.
Εάν είμαστε μόνοι μας πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να ενημερώσουμε τηλεφωνικά το ΕΚΑΒ (166) και κάποιον που μπορεί να έρθει γρήγορα για το όνομα, τι ακριβώς συνέβη και πού βρισκόμαστε. Στην ευτυχή περίπτωση που δεν είμαστε μόνοι μας, ενημερώνουμε για το τι ακριβώς συμβαίνει και ζητάμε την άμεση μεταφορά μας στην πλησιέστερη υγειονομική δομή. Επίσης σημαντικό είναι να ενημερωθεί η υγειονομική δομή για τη σοβαρότητα του περιστατικού ώστε να υπάρχει αναμονή κατά την άφιξή μας. Το φάρμακο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας αναφυλακτικής αντίδρασης είναι η αδρεναλίνη. Είναι το μόνο φάρμακο που θα μας σώσει εφόσον γίνει εγκαίρως. Εάν έχουμε ιστορικό αλλεργικού σοκ και εκτεθούμε στο ίδιο αλλεργιογόνο π.χ. τσίμπημα μέλισσας ή σφήκας, πρέπει να έχουμε πάντα μαζί μας, την προγεμισμένη πένα αδρεναλίνης. Σημαντικό είναι να έχουμε από πριν εκπαιδευτεί από τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό μας στη σωστή χρήση της πένας καθώς δεν είναι εκείνη η κατάλληλη στιγμή να διαβάσουμε τις οδηγίες χρήσης. Η ένεση αυτή γίνεται εύκολα στο εξωτερικό μέρος του μηρού, ακόμη και πάνω από τα ρούχα. Με αυτόν τον τρόπο θα κερδίσουμε χρόνο για να πάμε στην πλησιέστερη υγειονομική δομή και δεν πρέπει να καθυστερήσουμε να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια ακόμη και αν δούμε βελτίωση μετά την ένεση. Φροντίζουμε επίσης να διατηρούμε την ένεση σε φυσιολογικές συνθήκες θερμοκρασίας και όχι π.χ. στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου που η θερμοκρασία αγγίζει τους 55 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι!
ΤΙ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ
* Δεν τρέχουμε πανικόβλητοι καθώς οι γρήγορες κινήσεις επιταχύνουν την κυκλοφορία του αλλεργιογόνου και την αλλεργική αντίδραση.
* Δεν χάνουμε χρόνο πηγαίνοντας στο σπίτι μας για να αλλάξουμε π.χ. ρούχα, αυτοκίνητο.
* Δεν οδηγούμε καθώς είναι πιθανόν να διατρέξουμε επιπλέον κίνδυνο ατυχήματος.
* Δεν χάνουμε χρόνο παίρνοντας διάφορα γιατροσόφια ή αντιισταμινικά χάπια ή κορτιζόνη καθώς αυτά μπορεί να σκεπάσουν τα αρχικά συμπτώματα και να καθυστερήσει η σωστή και ενδεδειγμένη κατά περίπτωση αντιμετώπιση.
Συνεπώς, το τρίπτυχο της πρόληψης και της αντιμετώπισης μιας σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης περιλαμβάνει: Την πρόληψη της επαφής με το ύποπτο αλλεργιογόνο, την έγκαιρη αναγνώριση των σοβαρών συμπτωμάτων και τον εφοδιασμό με τα απαραίτητα μέσα αντιμετώπισης, την εκπαίδευση στην αντιμετώπιση και την εφαρμογή των απαραίτητων ενεργειών και φαρμάκων αντιμετώπισης.