Θερμική καταπόνηση: Οδηγίες προς ναυτιλομένους

Από την Αικατερίνη Κ. Γανίδη, δικηγόρο, διδάκτορα Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 1 °C, σε σύγκριση με το επίπεδο των επικρατουσών θερμοκρασιών πριν από τη βιομηχανική εποχή. Μάλιστα, οι επιστήμονες που συμμετέχουν στη διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή, προειδοποιούν, ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 °C θα έχει -μεταξύ άλλων- ως αποτέλεσμα 90.000 θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ετησίως, λόγω καύσωνα. Η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών, σε συνδυασμό με τις ενδογενείς ιδιαιτερότητες του κλίματος της χώρας μας, χαρακτηρίζουν τους θερινούς μήνες από εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Δεδομένου, άλλωστε, ότι η εργασία καταλαμβάνει ένα σημαντικό τμήμα της ημέρας του ανθρώπου, η Πολιτεία έχει καταστρώσει ένα συνεκτικό πλέγμα μέτρων, για την προστασία των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση. Ειδικότερα, σύμφωνα με την αριθμ. πρωτ. 56163/2022 εγκύκλιο του αρμοδίου υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ο εργοδότης οφείλει να προβαίνει σε μια σειρά τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, για την ελάττωση της θερμικής καταπόνησης και την προστασία της υγείας των εργαζομένων. Σημειώνεται, ότι η εξειδίκευση και η ένταση των μέτρων συναρτάται με το είδος των εργασιών και των χώρων εργασίας. Κατά τούτο, αρωγός της επιχείρησης είναι ο Τεχνικός Ασφαλείας και ο Ιατρός Εργασίας, σε συνεργασία με τους εργαζόμενους και τους εκπροσώπους τους.
1ον  Τα τεχνικά μέτρα περιλαμβάνουν παρεμβάσεις:
* στα δομικά στοιχεία των κτιρίων (όπως, θερμομόνωση στέγης ή πλάκας, βάψιμο εξωτερικά των κτιρίων με λευκό ή άλλο ανακλαστικό μονωτικό χρώμα, κατασκευή σκιάστρων στις δυτικές και νότιες πλευρές των κτιρίων, ανοίγματα στα ψηλότερα σημεία κεκλιμένων οροφών για φυσικό αερισμό)
* σε τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας (όπως, μόνωση των θερμών επιφανειών που βρίσκονται μέσα στους χώρους εργασίας, απομόνωση των πηγών θερμότητας με θερμομονωτικά χωρίσματα και απαγωγή της θερμότητας προς τον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο) και
* στο μικρόκλιμα του εργασιακού χώρου (όπως, επαρκής φυσικός αερισμός ή εγκατάσταση τεχνητού αερισμού κατόπιν σχετικής μελέτης, τοπική απαγωγή του θερμού αέρα και των ρύπων από το πλησιέστερο, προς την πηγή δημιουργίας τους, σημείο, εγκατάσταση κλιματιστικών μηχανημάτων, κατόπιν σχετικής μελέτης, όπου είναι εφικτό).
2ον Τα οργανωτικά μέτρα αφορούν στον τρόπο παροχής της εργασίας και στις εσωτερικές διαδικασίες της επιχείρησης και περιλαμβάνουν, ιδίως:
* την οργάνωση του χρόνου εργασίας με προγραμματισμό διαλειμμάτων κατάλληλης διάρκειας,
* τον προγραμματισμό των εργασιών που συνεπάγονται υψηλή θερμική καταπόνηση των εργαζομένων -κατά το δυνατόν- σε ώρες εκτός θερμοκρασιακών αιχμών,
* τη μείωση της απασχόλησης ή την παύση των εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους, όπως είναι τα μηχανοστάσια, χυτήρια, υαλουργεία, κεραμοποιεία και οι ναυπηγικές εργασίες.
Περαιτέρω, στους εργαζόμενους που εκτίθενται σε ακτινοβολούμενη θερμότητα λόγω της παραγωγικής διαδικασίας (π.χ. σε εγκαταστάσεις χυτηρίων και μεταλλουργίες), τα μέσα ατομικής προστασίας θα πρέπει να προσαρμόζονται κατάλληλα για συνθήκες καύσωνα. Τέλος, επιπρόσθετη μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται ως προς τις υπαίθριες εργασίες, με τη χορήγηση και χρήση κατάλληλου καλύμματος κεφαλής (όπου δεν προβλέπεται χρήση κράνους προστασίας), καθώς και προστατευτικών μέσων δέρματος, τη διαμόρφωση σκιερού μέρους τόσο για τα διαλείμματα όσο και για την εκτέλεση των εργασιών (όπου αυτό είναι δυνατόν) και τη χορήγηση πόσιμου δροσερού νερού (10-15 °C).
Η θερμική καταπόνηση στην εργασία είναι ένα πολυσύνθετο ζήτημα, με περιβαλλοντική αφετηρία, εργασιακή σημασία και ιατρικά αποτελέσματα. Υπό την έννοια αυτή, η αποτελεσματική διαχείρισή της, προϋποθέτει τη συνεργατική σύμμειξη των δυνάμεων των μερών της εργασιακής σχέσης και τη συνδρομή των -οριζόμενων στη νομοθεσία περί υγείας και ασφάλειας στην εργασία- ειδικών (Τεχνικού Ασφαλείας και Ιατρού Εργασίας).