Και το αναφέρω επειδή πριν από έναν ακριβώς χρόνο κατά τρόπο πανηγυρικό ακούγαμε από παντού ότι το ελληνικό έθνος θα τιμήσει δεόντως και παντοιοτρόπως τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21. Και μάλιστα προς τούτο συγκροτήθηκε και ειδική επιτροπή, ώστε ο χαρακτήρας του επετειακού εορτασμού να είναι διαρκής, μεγαλειώδης και αντάξιος της εθνεγερσίας και των προσδοκιών μας.
Και όλοι οι Έλληνες, ειδικότερα δε όσοι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ασχολούνται με την ιστορία, καρτερούσαμε να δούμε κάποιες εκδηλώσεις που να ανταποκρίνονται και στον επετειακό χαρακτήρα της εξέγερσης του έθνους, αλλά και να παρέχουν στον κόσμο την πραγματική ενημέρωση γύρω από πρόσωπα, γεγονότα και καταστάσεις. Καρτερούσαμε να δούμε μια στενή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων, επιτροπών, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπαίδευσης, εκκλησίας, Μ.Μ.Ε. και ό,τι άλλο σχετικό, ώστε και του έθνους μας τη συνείδηση να κρατήσουμε ζωντανή, και παράλληλα να μάθουμε κάποιες αλήθειες, που το κατεστημένο μέχρι και σήμερα εξακολουθεί να τις κρατά θαμμένες από καθαρή σκοπιμότητα.
Εν τέλει οι πιο πολλοί Έλληνες μένουμε με την αίσθηση πως η αναμενόμενη ενημέρωση δεν έγινε. Ή, αν και όπου έγινε σε κάποιο βαθμό, τελικά δεν ήταν η αναμενόμενη. Αλλά, ως συνήθως, ο γέγονε, γέγονε. Και τις τελευταίες μέρες παρατηρώ στην κρατική τηλεόραση, πριν συνήθως το απογευματινό δελτίο ειδήσεων, ότι μεταδίδονται κάποια αποσπάσματα από κείμενα του ’21, τα οποία -ας μου επιτραπεί να το πω- φαντάζουν εντελώς ξεκομμένα και γίνονται για την παρουσίαση και μόνο.
Κι αυτό που με ανάγκασε να φτάσω στο παρόν δημοσίευμα είναι το ακόλουθο: Πριν λίγες μέρες είδα να μεταδίδεται ότι τον Μάιο του 1827 στη Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας οι Έλληνες δέχτηκαν ότι «... επρόκειτο να διακηρύξουν δια των νομίμων παραστατών τους την πολιτικήν αυτών ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν ύστερα από δουλείαν μακραίωνη...» και μάλιστα προχώρησαν και στην ψήφιση Συντάγματος!
Θαυμάσια και ωραία. Οφείλουμε όμως από πίστη στην ιστορική δεοντολογία να αναφέρουμε τα εξής:
- Η ως άνω διακήρυξη δεν έγινε κατά τη Γ’ Εθνοσυνέλευση, αλλά κατά την Α’ στην Επίδαυρο που συνήλθε στις 20 Δεκεμβρίου μέσα σε ατμόσφαιρα επιφανειακά ενθουσιώδη, και αυτό το τονίζω ιδιαιτέρως.
- Την πρώτη Ιανουαρίου του 1822 ψήφισε και το σχετικό Σύνταγμα! (ενώ στην Τροιζήνα τον Μάιο του 1827 έγινε... αναθεώρηση του Συντάγματος).
Πάντως, εκτός όλων των άλλων, απ’ την επιτροπή και τους αρμόδιους φορείς περίμενα να ενημερωθεί ο κόσμος καθώς και οι σπουδαστές σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης για δύο βασικά πράγματα:
Πρώτο: τι σόι ήταν αυτό το περιβόητο “Σύνταγμα”, που το χαρακτήρισαν, μάλιστα, ως δημοκρατικό και φιλελεύθερο; Όπως βεβαίως δεν μας είπε κανείς ότι το εν λόγω “Σύνταγμα” ήταν ένα “παιχνίδι” του Μαυροκορδάτου προς εξυπηρέτηση των κοτζαμπάσηδων και εν γένει της ολιγαρχίας του τόπου. Και θ’ αποδειχτεί σε λίγο ξυραφάκι στα χέρια νηπίου, όπως το επιβεβαίωσαν οι δύο απανωτοί εμφύλιοι, και πολύ σοφά το χαρακτήρισε ο Καποδίστριας. Αλλά και πού ακούστηκε να ψηφίζεται σύνταγμα σε κράτος ανύπαρκτο;
Δεύτερο: ποιοι, τελικά, ήταν αυτοί οι “νόμιμοι παραστάτες” του Έθνους; Αφού λοιπόν δεν μας τους είπαν, οφείλουμε να τους πούμε εμείς:
α. Αρχιερείς και πρόκριτοι: Αντλούν το κύρος τους από τη θέση που κατείχαν πριν την επανάσταση. Πρόκειται για την ολιγαρχία του τόπου που τα είχε κάμει πλακάκια με τους Τούρκους. Στην ουσία ήταν οι χριστιανοί πασάδες, καταπώς τους αποκαλούσε μετά βδελυγμίας ο Ανδρούτσος και τους απεχθανόταν ο Καποδίστριας. Κουντουριώτηδες, Λόντοι, Ζαΐμηδες, Μαυρομιχάληδες... Και αρκετοί μεγαλοδεσποτάδες.
β. Φιλικοί και οπλαρχηγοί: Αναδείχθηκαν μέσα απ’ τον αγώνα και είναι κυρίως αυτοί που δεν δέχτηκαν να υπηρετήσουν ως έμμισθοι των κοτζαμπάσηδων. (Κολοκοτρώνης, Ανδρούτσος, Καραϊσκάκης κ.ά.). Κοντά σ’ αυτούς και ο αγνός και τίμιος πατριώτης, Δημήτριος Υψηλάντης.
γ. Φαναριώτες και Αληπασαλήδες: Διέδιδαν προς κάθε κατεύθυνση ότι έφεραν μαζί τους τη μόρφωση, τις ιδέες, τις φιλοδοξίες και τις πολιτικές τους συνήθειες. Στην ουσία κουβάλησαν στην Ελλάδα προσωποποιημένο τον όλεθρο! Τα ονόματα Μαυροκορδάτος, Νέγρης, Κωλέττης, νομίζω πως τα λένε όλα. Το απέδειξαν τα έργα και οι ημέρες των!
Δεν θ’ αναφερθούμε ότι μέσα στον χρόνο που έφυγε, κάποιοι καταφέρθηκαν εναντίον του Καποδίστρια, του Καραϊσκάκη, του Ανδρούτσου ή και άλλων ακόμα αγνών πατριωτών στους οποίους χρωστάμε την πολιτική ύπαρξη και ανεξαρτησία μας. Δεν ξέρω γιατί, αλλά ακόμα επιμένουν κάποιοι να δοξάζουν ως ήρωες και “αγίους” ορισμένους κατεξοχήν προδότες του έθνους μας και να πετούν εις το πυρ το εξώτερον τους αληθινούς σωτήρες της Ελλάδας.
Δικαιολογημένα θα μας ρωτήσει κάποιος γιατί έπρεπε να τα περιμένουμε όλα από μια ειδική επιτροπή. Όχι, δεν τα περιμέναμε μονάχα, από μια επιτροπή. Κι ούτε θα πούμε ότι για όλα έφταιξε ο κορονοϊός. Έπρεπε να υπάρξουν συντονισμένες ενέργειες από όλους τους σχετικούς φορείς τόσο σε πανελλήνιο, όσο και σε τοπικό επίπεδο. Όμως, δυστυχώς, ο επετειακός εορτασμός των 200 χρόνων έφυγε μάλλον άκαρπος. Και δεν νομίζω οι Έλληνες κατά τη χρονιά που έφυγε να πρόσθεσαν κάτι στο γνωστικό τους αντικείμενο σχετικά με την Επανάσταση. Θολές εικόνες είχαν και πριν, θολές εξακολουθούν να έχουν και τώρα. Μία δε απ’ τις κυριότερες παραλείψεις είναι και το ότι δεν μάθαμε μέσα από ποιές διεθνείς συνθήκες έγινε η Ελλάδα κράτος ανεξάρτητο! Κι έτσι που πάμε ίσως στα επόμενα 200 χρόνια να έχουν σβηστεί και τα ονόματα των αγωνιστών!
Πάντως θα μπορούσαν οι σχετικοί φορείς να ζητήσουν να γίνονται μέσα από την τηλεόραση τακτικές εκπομπές, ώστε να περάσουν έτσι στον κόσμο τα πιο σημαδιακά τουλάχιστο γεγονότα της εθνεγερσίας.
Και θέλω να πιστεύω ότι μια τέτοια πρωτοβουλία η ελληνική τηλεόραση τώρα δεν θα την απέκρουε. Και το λέω επειδή θυμούμαι το εξής τραγελαφικό! Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο αείμνηστος Ι. Κακριδής με συνεχείς αιτήσεις του ζητούσε από την τηλεόραση να του παραχωρήσουν μία (1) ώρα την εβδομάδα, προκειμένου να αναφέρεται στην ελληνική γλώσσα! Οι ιθύνοντες μετά από συσκέψεις, παρασυσκέψεις, υπολογισμούς και τα τοιαύτα, του απάντησαν ότι μπορούν να του παραχωρήσουν μονάχα δέκα (10) λεπτά ανά εβδομάδα! Εικάζω πως ο καθηγητής έτεινε τις δύο παλάμες με τα δέκα δάχτυλά του προς το μέρος τους και τους επέστρεψε με την ανάλογη ευγένεια την αντιπρόταση! Για τη γλώσσα δεν είχαν χρόνο. Είχαν όμως για τις αμέτρητες σαχλοεκπομπές, οι οποίες δυστυχώς, αυξάνονται και πληθύνονται...
Για την Ομάδα Ιστορικής Έρευνας Αγιάς «Δημήτρης Αγραφιώτης»
Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος
