Η αποταμίευση

Με ρωτάτε αν θυμάμαι... Και βέβαια θυμάμαι, διότι αυτά τα πράγματα δεν ξεχνιούνται εύκολα: «Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι», μου ‘λεγε η Μάνα μου και οι Μάνες ολωνών σας! Σας θυμίζει κάτι και αν ναι, τι είναι αυτό;

Το πιθανότερο είναι ότι, το μυαλό σας (όπως και το δικό μου) τρέχει στον μεταλλικό κουμπαρά του πάλαι ποτέ Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και στην 31η Οκτωβρίου, την καθιερωμένη και επίσημη «Ημέρα της Αποταμίευσης» και καλά κάνει.
Μου αρέσει όταν έχω ελεύθερο χρόνο στο σπίτι, να σκαλίζω το παρελθόν. Θυμίζω ότι, το Υπουργείο Παιδείας είχε καθορίσει παλιά και πολύ σοφά να εορτάζεται στα σχολεία μία ειδική ημέρα, που την έλεγαν «Ημέρα της Αποταμίευσης», γι’ αυτό και η μέρα αυτή ήταν «μέρα πραγματικής γιορτής». Με σχολικές ομιλίες, με εκθέσεις όλων των μαθητών και με βραβεία η πολιτεία προσπαθούσε να τονίσει τη μεγάλη σημασία της αρετής της αποταμίευσης, καθώς και τα αγαθά που έχει για τη ζωή μας, η πρόνοια για το μέλλον. Η καλύτερη έκθεση βραβευόταν από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο με έναν μεταλλικό κουμπαρά, που μόνο εκεί, ξεκλείδωνε και αφού προηγουμένως οι υπάλληλοί του, περιφερόταν στα σχολεία και μιλούσαν στους μαθητές για τις ωφέλειες της αποταμίευσης.
Ο Άνθρωπος, όπως και πολλά ζώα, από τα παλιά χρόνια και από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, προσπαθούσε να μεγαλώσει τα αγαθά του, για να αντιμετωπίσει τις όποιες ανάγκες του. Ένας λοιπόν τρόπος για να τα αυξήσει, ήταν και είναι και η αποταμίευση. Το ίδιο ακριβώς βλέπουμε και στα ζώα. Ας θυμηθούμε τον μύθο του Αισώπου και συγκεκριμένα το μυρμήγκι, όπου αποταμιεύει τροφή νύχτα μέρα, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, για να ανταποκριθεί στις δύσκολες μέρες του χειμώνα, ενώ ο τζίτζικας τραγουδάει αμέριμνος, καθώς και την καμήλα που αποθηκεύει το λίπος στην καμπούρα της, για να το χρησιμοποιήσει κατά τη διάρκεια της πείνας (αν ποτέ προκύψει). Ο άνθρωπος, σαν πιο λογικό πλάσμα, φυσικό είναι να καλλιεργήσει περισσότερο αυτή την ενέργεια και βλέποντας ότι κυριαρχεί στη ζωή του το χρήμα και χωρίς αυτό δεν μπορεί να κινηθεί, έκανε την αποταμίευση του χρήματος συνήθεια και τρόπο επιβίωσης, διότι βλέπεις ακόμη και οι πλούσιοι και σήμερα και πριν, να αποταμιεύουν και να αβγαταίνουν τα εισοδήματά τους.
Ας το δούμε όμως αναλυτικά και ας ξεκινήσουμε με τη διαπίστωση ότι, τα οφέλη της αποταμίευσης για τον καθένα και την καθεμιά, για όλη την κοινωνία, αλλά και για την πατρίδα μας, είναι πάρα πολλά. Πρώτα-πρώτα γιατί, όταν ο άνθρωπος έχει μια παρακαταθήκη (μια καβάντζα που λέει και ο λαός μας) χρημάτων, μπορεί σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής του, να ανταποκριθεί χωρίς να επιβαρύνει κανέναν συμπολίτη του.
Αυτό του δημιουργεί μέσα του, το αίσθημα της ασφάλειας και της σιγουριάς και προχωράει. Πριν όμως φτάσουμε εκεί, θα πρέπει να προηγηθεί κάποια άλλη ενέργεια και αυτή δεν είναι άλλη από την οικονομία. Οικονομία είναι η κατάλληλη ρύθμιση των οικονομικών μας, για να έχουμε περίσσευμα και να το αποθηκεύουμε. Για να κάνεις λοιπόν την οικονομία, αναγκάζεσαι να ζεις μια μετρημένη και ηθική ζωή, χωρίς σπατάλες και χωρίς αυτό που από το τέλος περίπου της δεκαετίας του «’80», μέχρι και σήμερα, περίοδος κατά την οποία, για κάποιους καταναλωτικούς λόγους «το σακούλι και στην κάτω επιφάνειά του, απέκτησε μια μικρή οπή», δεν το ελέγξαμε και αφού αυτό δεν έγινε, δεν το πήραμε και χαμπάρι με αποτέλεσμα, όταν το σηκώσαμε και το πήραμε στον ώμο για να συνεχίσουμε τη ζωή μας και το επίγειο ταξίδι μας, διαπιστώσαμε ότι ήταν πολύ ελαφρύ, ενώ θα έπρεπε να είναι ασήκωτο από «τα πολλά φασόλια», τις πολλές δραχμές δηλ. και τα πολλά ευρώ.
Δείτε δηλ. με απλά λόγια, τι πάθαμε. Οι αρετές της λιτότητας, της υπομονής, της εργατικότητας, και της πρόβλεψης για το άγνωστο και το μέλλον, που μας συνόδευαν τόσα χρόνια, είχαν ατονήσει, λόγω εφησυχασμού μας. Ξεχάσαμε τον σοφό μύθο με τις παχιές και τις ισχνές αγελάδες, ότι έπρεπε δηλ. να βρούμε τρόπο να περνάμε καλά και στις δύο περιπτώσεις και αυτόν τον ρόλο θα έπρεπε να τον παίζει η αποταμίευση.
Κατά τη γνώμη μου, τα λεφτά έρχονται και η περιουσία χτίζεται μέσα από την τιμιότητα και την εντιμότητα, μέσα από την πολλή και πολλών χρόνων εργασία και το σημαντικότερο, μέσα από την αποταμίευση και τις οικονομίες που ο καθένας και η καθεμιά κάνει, αρκεί να μη καταντήσουμε παραδόπιστοι, τσιγκούνηδες, φραγκοφονιάδες, υποχείρια και εξαρτώμενοι απόλυτα από το χρήμα. Να κάναμε οικονομία στην καλή εποχή της ευφορίας (φασούλι το φασούλι και σταλαματιά - σταλαματιά γεμίζει το σακούλι ή η στάμνα η πλατιά) για να έχουμε στην κακή εποχή της κάθε κρίσης (η πέμπτη είναι αυτή), τα απολύτως απαραίτητα προς το ζην. Ξεχάσαμε ακόμα ότι, ο πλούτος δηλαδή και η φτώχεια εναλλάσσονται στη ζωή μας και επαναλαμβάνονται συχνά. Δεν είναι τωρινό φαινόμενο, είναι μέρος της ζωής μας.
Όμως η αποταμίευση, δεν πρέπει να αποβλέπει μόνο στο όφελος του καθενός μας ή της καθεμιάς μας, αλλά στην ωφέλεια του κοινωνικού συνόλου και της πατρίδας μας. Για τον σκοπό λοιπόν αυτόν, δεν πρέπει να τα αποταμιεύουμε κρυμμένα στις κατσαρόλες, στα στρώματα και στο θησαυροφυλάκιο του σπιτιού, αλλά στις τράπεζες, γιατί αφενός μεν το ίδιο το κράτος τις έχει προορίσει για αυτόν τον σκοπό, αλλά και για έναν ακόμα λόγο, διότι μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο κινείται το χρήμα και αυξάνει με τους τόκους, πράγμα το οποίο συμφέρει και τον καταθέτη και γίνεται μέρος του κεφαλαίου της χώρας μας, το οποίο κεφάλαιο με τη σωστή διαχείριση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί στο να γίνουν παραγωγικές επενδύσεις, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας, για να μπορούν οι πολίτες να βλέπουν το μέλλον τους με αισιοδοξία και προκοπή και αφετέρου, γιατί δημιουργείται στον καταθέτη – αποταμιευτή, το συναίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας, διότι συμβάλλει, βάζοντας το λιθαράκι του, στην ανάπτυξη της πατρίδας του.
Άρα λοιπόν, το μόνο που μας απομένει είναι, να ψάξουμε να βρούμε το δικό μας «μεταλλικό κουμπαρά», γιατί όπως λέει και ο λαός μας (τον καλό μου κουμπαρά, έχω μια παρηγοριά, για την ώρα την κακιά, πείνα, αρρώστια, γερατειά και τη μαύρη φτώχεια), δηλ. να πάρουμε το δίδαγμά μας και πιστεύω το πήραμε και να επαναφέρουμε στο μυαλό μας και στην ημερήσια διάταξη της ζωής μας, την Οικονομία και την Αποταμίευση, για να μας βοηθήσουν από εδώ και πέρα, σαν αντισώματα, στην άμυνα κατά των μελλοντικών κινδύνων και στην απόκρουση όλων αυτών των κακών, που ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προσπαθούν να μας βλάψουν υλικά, σωματικά και πνευματικά!

Από τον Γιάννη Γούδα